Litosfera

LITOSFERA

Play

Marta Foltyn

1.WSTĘP

3.PODSUMOWANIE

2.ROZWINIĘCIE

4.BIBLIOGRAFIA

5.ZAKOŃCZENIE

Krótki wstęp

Góry, wyżyny oraz niziny ulegają nieustannym przekształcaniom, przez działania procesów zewnętrzynch. Powoduje to obniżenie wzniesień, a zagłęienia wypełniają się osadami. Czynnikami odpowiedzialnymi za ten proces jest: - woda - pogłebia dno w rzekach, fale morskie niszczą strome brzegi, - lód - przez przemieszczanie lodowców, żłobie się podłoże skalne, - wiatr - przenosi różnej wielkości materiały skalne. Przez działalność czynników niszczy sie podłoże skalne, czyli zachodzi tak zwana erozja. Materiał skalny jest "przenoszony" i osadzony w różnych miejscach.

Wietrzenie

Wietrzenie to proces, który poprzedza wszytskie inne

Wietrzenie

Proces polega na niszczeniu skał po wpływem zamian tempertury powietrza, wody, organizmów. Na całym świecie przebiga on inaczej i zależy to od: waruków klimatycznych, rodzaju i odporności podłoża skalnego. Są dwa typy wietrzenia: - wietrzenie fizyczne, - wietrzenie chemiczne, - wietrzenie biologiczne - zachodzi kiedy chcemy wyodrębnić udział roślin i zwierząt w niszczeniu podłoża skalnego.

Wietrzenie biologiczne

Najintensywniej zachodzi na obszarach ciepłych i wilgotnych. Organizmy przyczyniają się do fizycznego i chemicznego niszczeniu skał. Kiedy zwierzęta biegają lub kopią podziemne korytarze niszczą podłoże skalne. Gdy rosliny się rozrastają to ich korzenie kruszą powierznie. Odchody zwierząt i kwasy rośline rozpuszczają skały

Wietrzenie fizyczne

Jest również nazywany mechanicznym, polega na kruszeniu się skał.

Wietrzenie termiczne

Wietrzenie mrozowe

Zachodzi na obszarach o chłodnym klimacie. Czynnikiem jest woda, która zamarznięta w szczelinach zwiększa swoją objętość i rozwala skały. Dzięki temu powstają rumowiska skalne.

Zachodzi na obszarach gorących o suchym klimacie. Skały wystawione na działanie promieni słonecznych, za dnia zwiększają swoją objętośc, a w nocy przez ochłodzenie, skały się kurczą. Wskutek wilokrotnej zmiany objętości powstają pęknięcia i oddzielanie się wartsw cienkich zewnętrznych. Proces ten nazywa się łuszczenie skały.

Wietrzenie chemiczne

Powoduję zmiane składu chemicznego. Najbardziej w tym wszystkim chodzi wode z rozpuszczonymi związkami chemicznymi. Najintensywniej zachodzi w klimatach wilgotnych i gorących. Najbardziej podatne na wietrzenie są skały węglowe, takie jak wpaień. Skały te zostaja rozpuszczone przez wodę zawierającą dwutlenek węgla. Proces zwie się krasowaniem. W efekcie na powierzchni jak i pod ziemią powstają formy krasowe.

Formy krasu podziemnego

Formy krasu powierzchniowego

Na szczególną uwage zasługują jaskinie. Występują na różnych głębokościach oraz posiadają wiele korytarzy. W wielu jakiniach znajduje się bogata szata naciekowa. Charakterystyczne nazywaja się:- stalaktyty - nacieki jaskinowe w kształcie sopli, powstałe przez ściekającą wode ze stropu, - stalagmity - nacieki jaskinowe w postaci słupów, na wskutek wytrącania się węglanu wapnia z wody kapiąca ze stropu, - stalagnaty - kolumny powstały z połaczenia stalaktytów i stalagmitów.

- żłobki krasowe - podłużne zagłebienia, spowodowane spływaniem wód opadowych po pochyłych skałach, - lejki krasowe - nie wielkie, okrągłe zagłebienia, powstałe na skutek intensywnego rozpuszczenia skał lub zapadania się podziemnych komór krasowych, - ponory - różnej wielkości szczeliny/otwory, którymi woda spływa pod powierzchnie, - polija - szerokie kotliny otoczone ścianami sklanymi, powstał w wyniku długotrwałych procesów krasowych, - ostańce krasowe (mogoty) - pojedyncze pagórki, które nie uległy rozpuszczeniu.

1.WSTĘP

3.PODSUMOWANIE

2.ROZWINIĘCIE

5.ZAKOŃCZENIE

4.BIBLIOGRAFIA

Rzeźbotwórcza działalność wiatru

Rzeźbotwórcza działalność lodowców górskich i lądolodów

Rzeźbotwórcza działalność rzek

Rzeźbotwórcza działalność morza

Rzeźbotwórcza działalność rzek

Najpotężniejsza siła przyrody. Woda płynąca kształtuje powierznie ziemi. Działalność rzek polega na: - żłobienie podłoża, po którym płynie woda - erozja, - przenoszenie materiału sklanego przez wode, - osadzenie materiału sklanego. Wymienione procesy zachodzą z różną intensywnością w różnych częściach rzeki. Wyróżnia się odcinki rzeki: górny, środkowy, dolny.

Górny odcinek rzeki

Dolny odcinek rzeki

Środkowy odcinek rzeki

Rzeka płynie najwolniej. Niesiony przez nią drobny materiał sklany osiada na jej dnie.

W tym ocinku rzeki jej spadek jest duży i dominuje erozja wgłębna. W wyniku tego procesu powstaje dolina kształtu V

Rzeka płynie wolniej. Przeważa tam erozja boczna. W jej rezultacie powstają meandry

Rzeźbotwórcza działalność wiatru

Rzeźbotwórcza działalność lodowców górskich i lądolodów

Rzeźbotwórcza działalność rzek

Rzeźbotwórcza działalność morza

Rzeźbotwórcza działalność lodowców górskich i lądolodów

Woda w postaci lodu potrafi przekształcić krajobraz. Lodowce i lądolody niszczą podłoże sklane i osadzają w innym miejscu, gdzie powstają różne formy terenu

jezioro cyrkowe

Lodowce górskie

Na obszarach górskich gromadzi się znaczna ilość sniegu, która tworzy pola firnowe. Przyczynia się to do żłobienia i takie miejsa nazywa się kotłami lodowcowymi lub cyrkami lodowcowymi. Zmienia się to później w wodę - jeziora cyrkowe. Narastający śnieg i lód zsuwa się w dół i przybiera forme jęzorów lodowcowych. Przesuwają się one wraz z materiałem sklanym w formie moreny. Są typy owej moreny:- morena czołowa - powstaje przed jęzorem, - morena denna - osada się przy dnie lodowca, - morena środkowa - powstaje w środkowej części jęzora, - morena boczna - powstaje wzdłuż boków jęzora lodowcego. Materiał skalny zdziera i szlifuje podłoże. W taki sposób powstają barańce (mutony). Przemieszczają się doliną, a jęzor nie ustanie ją poszerza i pogłebia. Z kształtu V, dolina zmienia sią na kształt U.

Lądolody

Zajmują ogrony obszar. Na Ziemi występują dwa lądolody: na Antarktydzie i na Grenlandii. Obecnie ich powierzchnia jest mniejsza od lądlodów w plejstocenie. Pozostałości po plejstocenie tworzą krajobraz polodowcowy. Posiada forme terenu, które powstały dzięki niszczącej i budującej działalności lądolodów również z wód pochodzących z topnienia.

Formy utworzone w wyniku budującej działalności: - wzgórza moreny czołowej - znajduje się przed czołem lądolodu, który stoji w miejscu przez dłuższy czas, - obszary moreny dennej - teren lekko falisty, stworzony przez osadzanie się materiału morenowego z topniejącego lądolodu, - sandry - rozległe równiny, utworzone w wyniku osadzania się żwirów i piasków z topniejącego lądolodu, - ozy - długie, wąskie wały, zbudowane z pisaku i żwiru, powstałych z wody płynącej pod lądolodem, - głazy narzutowe (eratyka) - przeniesone przez lądolód.

Skutkami zniszczeń i stopionych lądolodów są:- rynny polodowcowe - długie, wąskie zagłębienia, stworzone przez wode żłobiącą, płynącą pod lądolodem, - pradoliny - szerokie doliny, znajdujące się przed czołem lądolodem, powstały w wyniku topniejącego lądolodu.

Morena - różnorodny materiał skalny przenoszony przez lodowce i osadzany w różnych miejscach. Plejstocen - okres najmłodszych w dziejach Ziemi. W czasie jej trwania powstały lądolody.

Rzeźbotwórcza działalność wiatru

Rzeźbotwórcza działalność lodowców górskich i lądolodów

Rzeźbotwórcza działalność rzek

Rzeźbotwórcza działalność morza

Rzeźbotwórcza działalność morza

Przez działalność mórz wygląd wybrzeża stale się zmienia.

Niszcząca działalność

Budująca działalność

Owy proces niszczenia brzegów nazywa się abrazja. Polega na kruszeniu u rozdrabnianiu materiału skalnego. Najbardziej ten efekt jest widoczny podczas sztormu. Fale wtedy uderzają z ogromną siła i podcinają jego dolną część. Tworzy się wówczas nisza abrazyjna. Po jakimś czasie góra część brzegu się obrywa i powstaje klif.

Materiał skalny z zniszczonych brzegów jest rozkruszany i wynoszony w morze. Jest on wyrzucany przez fale na brzeg i takie miejsce nazywa się plaża - płaski, piaszczysty, odcinek wybrzeża. Plaża nie ustanie się zmienia przez fale wyrzucające materiał skalny. Podczas tego prosecu działalności morza powstaje mierzeja - piaszczyte wały, odcinające wode od otwartego morza. Morze pomaga w budowaniu wybrzeż o różnym kształcie.

Typy wybrzeży

- wybrzeża fiordowe - powstały w wyniku zalania przez morze dolin polodowcowych, - wybrzeża szkierowe - zalanie przez morze obszarów polodowcowych, na których znajdują się gładkie pagórki, - wybrzeża dalmatyńskie - częściowe zalanie grzbietów górskich przez morze, - wybrzeża riasowe - powstały przez zalanie dolin górskich, które układają się prostopadle do lini brzegowej, - wybrzeża zalewowo-mierzejowe - na skutek akumulacji materiału niesionego przez prądy przybrzeżne.

Rzeźbotwórcza działalność wiatru

Rzeźbotwórcza działalność lodowców górskich i lądolodów

Rzeźbotwórcza działalność rzek

Rzeźbotwórcza działalność morza

Rzeźbotwórcza działalność wiatru

Wiatr modeluje powierzchnie Ziemi. Jego przekształcanie jest zróżnicowane, ponieważ zależy to od prędkości iż może wtedy transportować więcej materiału. Najbardziej widać działalnośc wiatru w miejscach pozbawionych roślin (pustynie lub piaszczste plaże).

Budująca działalność

Niszcząca działalność

Obejmuje dwa podstawowe procesy:- deflację - wywiewanie materiału skalnego z obszarów zabudowanych, luźnych skał. Długo trwałe wywiewanie prowadzi do obniżenia terenu i powstaniu zagłebień (niecek deflacyjnych). Większe okruchy tworzą ze sobą bruk deflacyjny. - korazja - niszczenie powierzchni przez uderzenie z dużą siłą okruchów skał. W jej wyniku powstają grzyby skalne.

Przez mniejszą prędkość wiatru materiał osadza się w obniżeniach terenu oraz za wszelkimi przeszkodami (pagóki, gałęzie). Na skutek gromadzenia się pisaku powstają wydmy: - barchany - zero roślin, wiatr wieje w jedną stronę, - paraboliczne - wligotne, mało roślinek, - gwiaździste - kierunek wiatru jest różny

Rzeźbotwórcza działalność wiatru

Rzeźbotwórcza działalność lodowców górskich i lądolodów

Rzeźbotwórcza działalność rzek

Rzeźbotwórcza działalność morza

1.WSTĘP

3.PODSUMOWANIE

2.ROZWINIĘCIE

4.BIBLIOGRAFIA

5.ZAKOŃCZENIE

Ogólnie mówiąc

Procesy zewnętrzne nieustanie przekształcają powierzchnie Ziemi. Zalicza się: wietrzenie, działalność rzek, lodowców górskich, lądolodów, mórz i wiatru.

Po przez działanie czynników rzeźbotwórczych następuje niszczenie podłoża sklanego z czego powstaje materiał, który jest transportowany do miejsc akumulacji.

Moimi zdaniami

Krótkie moje zdanie co sądze o tych działalnościach. Jestem wręcz przeszczęśliwa, że matka przyroda tak działa i co dziennie potrafi mnie zaskawić. Dla mnie, czyli jak dla fotografa to są niezwykłe działalności, które tworzą wspólnie coś pięknego. Dzięki owym procesą Ziemia stała się pięknym miejscem, co to by była za Ziemia bez morza, pagórków, dolin, była by za płaska.

1.WSTĘP

3.PODSUMOWANIE

2.ROZWINIĘCIE

5.ZAKOŃCZENIE

4.BIOGRAFIA

https://bliskocorazdalej.pl/jordania/pustynia-wadi-rum-zwiedzanie/ https://www.flickr.com/photos/88203791@N00/36649401216/in/gallery-flickr-72157688116316342/ https://polkieisland.blogspot.com/2019/10/obrazek-morze.html https://zywaplaneta.pl/tabela-stratygraficzna/kenozoik/plejstocen/ https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81eba_(rzeka) https://twojezaglebie.pl/nadciaga-silny-wiatr/ http://hydrosiew.pl/kontrola-erozji-stabilizacja-skarp-nasypow-drogowych/ https://pl.wikipedia.org/wiki/Abrazja_(geologia) http://www.wiking.edu.pl/article_print.php?id=26 https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/wietrzenie;3996059.html https://geooptima.com/negatywne-skutki-erozji-wodnej/ https://swietokrzyski-przewodnik.pl/rumowiska-skalne-przewodnik-swietokrzyskie-danuta-ramiaczek/ http://geografia24.pl/wietrzenie-skal/ https://epodreczniki.pl/a/wietrzenie-skal/D7hpoeA45 https://scienceinpoland.pap.pl/aktualnosci/news%2C79968%2Cnaukowcy-zbadaja-czy-korzenie-drzew-i-mikroorganizmy-niszcza-skaly.html http://salamandra.bikestats.pl/911823,Karkonosze.html https://humisme.nl/verwering/ https://pl.wikipedia.org/wiki/Wietrzenie https://www.geografia24.eu/geo_prezentacje_pr_1/301_6_procesy_egzogeniczne/r1_6_01a.pdf https://scholaris.pl/zasob/61455 https://pl.tripadvisor.com/ShowUserReviews-g60999-d290469-r170267154-Grand_Canyon_of_the_Yellowstone-Yellowstone_National_Park_Wyoming.html https://www.telemagazyn.pl/artykuly/okawango-rzeka-marzen-podroz-do-najdzikszej-krainy-afryki-75013.html https://naturvielfalt.at/schutzgebiet/mehrerauer-seeufer-bregenzerachmuendung/ https://slideplayer.pl/slide/10442763/ https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/cyrk-lodowcowy;3888821.html https://pl.wikipedia.org/wiki/Bara%C5%84ce_(Tatry) https://opencaching.pl/viewcache.php?wp=OP8Q2T https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Morena-boczna-lodowca-u-stop-masywu-Bernina-w-Alpach-Retyckich;2143706.html http://www.zycieaklimat.edu.pl/ozy https://pl.wikipedia.org/wiki/Sandr http://www.geotekst.pl/artykuly/geologia/glazy-narzutowe http://www.zycieaklimat.edu.pl/pradoliny https://pixabay.com/pl/photos/rynny-polodowcowe-epoka-lodowcowa-334901/

https://pl.wikipedia.org/wiki/Szkier https://rejsychorwacja.com/r/odkrywanie-tajemnic-dalmacji https://pl.wikipedia.org/wiki/Wybrze%C5%BCe_riasowe https://sites.google.com/site/polskapieknemiejsca/home/mierzeja-helska http://geografia24.pl/fiordy-w-norwegii/ https://geografia.gozych.edu.pl/procesy-zewnetrzne-egzogeniczne/ https://outway.pl/wyprawa-do-namibii/ https://www.focus.pl/artykul/przelomowe-odkrycie-fizykow-wydmy-potrafia-sie-komunikowac https://eszkola.pl/geografia/procesy-eoliczne-5265.html https://pl.freepik.com/darmowe-zdjecie/piekne-krajobrazy-osniezonego-lodowca-athabasca-w-kanadzie_9655397.htm http://pattravel.pl/patagonia-argentynskie-krajobrazy/ https://pl.freepik.com/premium-zdjecie/klimatyczny-alpejski-krajobraz-z-masywnym-wiszacym-lodowcem-na-gigantycznej-gorze-duzy-jezyk-lodowca-na-zboczu-gory-niskie-chmury-wsrod-osniezonych-gor-pekniecia-na-lodzie-majestatyczne-krajobrazy-na-duzej-wysokosci_7382355.htm https://www.tapeciarnia.pl/150275_krajobraz_jesienny_las_turkusowa_rzeka https://wielkopolska.travel/zwiedzaj/przyroda-wielkopolski/ https://gdansk.fotopolska.eu/krajobraz,184,20/woj.wielkopolskie.html https://stock.adobe.com/pl/search?k=%22krajobraz+morski%22 https://www.istockphoto.com/pl/obrazy/krajobraz-morski https://stock.adobe.com/pl/search?k=%22krajobraz+morski%22 https://samequizy.pl/krajobraz-pustyn-goracych/ https://pixabay.com/pl/photos/pustynia-krajobraz-susza-piasek-1674729/ https://www.globtroter.pl/zdjecia/262467,algieria,sahara,zachodnia,sahara,krajobraz,pustyni.html https://www.meteoprog.pl/pl/news/28713-najlepsze-krajobrazy-ziemi.html https://epodreczniki.pl/a/strefy-krajobrazowe-ziemi/DZKvqHZK2 https://m.demotywatory.pl/4638949/Najbardziej-niesamowite-krajobrazy-Ziemi?galleryPage=2 https://stock.adobe.com/pl/search?k=%22klif+or%C5%82owski%22

1.WSTĘP

3.PODSUMOWANIE

2.ROZWINIĘCIE

4.BIBLIOGRAFIA

5.ZAKOŃCZENIE

Dziękuję za uwagę

Prezentacja by Marta Foltyn

1.WSTĘP

3.PODSUMOWANIE

2.ROZWINIĘCIE

6.

4.BIBLIOGRAFIA

5.ZAKOŃCZENIE

jeszcze raz

Dziękuję za uwagę

Prezentacja by Marta Foltyn