Tren VII, VIII

Write a subtitle here

Tren VII i VIII

Treny – cykl trenów Jana Kochanowskiego składający się z 19 wierszy, poświęconych jego zmarłej w dzieciństwie córce Urszuli. Treny były pisane przez kilka lub kilkanaście miesięcy. Zostały wydane w 1580 r. w Krakowie (wznowione w 1583 i 1585).

tren VII

Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory Mojej najmilszej cory! Po co me smutne oczy za sobą ciągniecie, Żalu mi przydajecie? Już ona członeczków swych wami nie odzieje Nie masz, nie masz nadzieje! Ujął ją sen żelazny, twardy, nieprzespany... Już letniczek pisany I uploteczki wniwecz, i paski złocone, Matyczne dary płone. Nie do takie łożnice, moja dziewko droga, Miała cie mać uboga Doprowadzić! Nie takąć daćobiecowała Wyprawdę, jakąć dała! Giezłeczkoć tylko dała a lichą tkaneczkę; Ojciec ziemię brełeczkę W główki ziemie brełeczkę W głowki włożył - Niestetyż, i posag, i ona W jednej skrzynece zamkniona!

Podmiot liryczny w wierszu śmiało można utożsamiać z autorem – to częsty zabieg w trenach jako gatunku literackim. Podmiot liryczny ujawnia się poprzez liczne zaimki

"Tren VII" zestawia ludzką przemijalność z nieśmiertelnymi, trywialnymi przedmiotami, które po każdym z nas zostaną. Zmarłym nie przynoszą one już żadnego pożytku, stają się przez to przyczyną cierpienia dla żywych.

Tren – gatunek poezji żałobnej, wyrażający żal z powodu czyjejś śmierci, wychwalający zmarłego. Należy do liryki osobistej, zawiera elementy biograficzne (w przedstawianiu bohatera) i autobiograficzne (w przedstawianiu podmiotu lirycznego).

Interpretacja Trenu VII Podobnie jak w poprzednich „Trenach” przyczyną żałoby i cierpienia podmiotu lirycznego jest utracona radość z córeczki. ... Podmiot liryczny nie chce zaakceptować tragedii, która na niego spadła; woli mówić o śnie, nawet „żelaznym”, ale nie o śmierci.

Nastrój wiersza Pełen rozpaczy, buntu przeciwko straszliwym wyrokom losu. Podmiot liryczny rozpamiętuje swoją stratę. Widok ubrań i rzeczy należących do zmarłej córki jest bezpośrednią przyczyną jego łez.

Przesłanie wiersza Uczucia ojca: rozczulenie na widok ubiorów dziecka, utrata nadziei, rozpacz, żal. Rodzice marzyli o wspaniałej przyszłości swego dziecka, o wydaniu córki za mąż, obdarzeniu jej posagiem. Śmierć zniweczyła te plany. Pozostałe po córce ubiory są źródłem bólu i smutku oraz przypomnieniem o niespełnionych nadziejach.

Tren VII Najlepszy pod względem artystycznym tren z grupy początkowych utworów w cyklu. Rozpoczyna go apostrofa skierowana do ubrań zmarłej, które nie mają już swojego właściciela. Częsty to w liryce żałobnej motyw, ale Kochanowski poświęca mu cały utwór i umiejętnie rozwija w większą całość. Chętnie używa tu także poeta kunsztownych zestawień epitetowych, które decydują o podniosłym charakterze utworu i nadają mu rytm („ujął ją sen żelazny, twardy, nieprzespany…”). Utwór kończy żałosne wykrzyknienie oparte na porównaniu niedoszłej skrzyni z posagiem Orszulki do trumny.

Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim, Moja droga Orszulo, tym zniknieniem swoim! Pełno nas, a jakoby nikogo nie było: Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło. Tyś za wszytki mówiła, za wszystki śpiewała, Wszytkiś w domu kąciki zawżdy pobiegała. Nie dopuściłaś nigdy matce się frasować Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować, To tego, to owego wdzięcznie obłapiając I onym swym uciesznym śmiechem zabawiając. Teraz wszystko umilkło, szczere pustki w domu, Nie masz zabawki, nie masz rozśmiać się nikomu. Z każdego kąta żałość człowieka ujmuje, A serce swej pociechy darmo wypatruje.

tren VIII

Postać mówiąca w wierszu Ojciec zwracający się do swojej zmarłej córki. Rozpoczyna swe wyznanie od przedstawienia dominującego w nim uczucia pustki wywołane śmiercią córki. Następnie istniejącej pustce przeciwstawia wspomnienie o córce – gwar i ożywienie, jakie zawsze jej towarzyszyły.

„Tren VIII” stanowi kontynuację poprzedniego utworu cyklu („Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory”). Wyraża żal, który jednak podmiot liryczny ukazuje z innej strony. ... Utwór ma budowę klamrową. Tren rozpoczyna i kończy opis pustego domu, pozbawionego szczęścia, które wnosiła Urszulka.

Tren VIII Rozbudowany zostaje dramatyzm związany z sytuacją po śmierci córki, napięcie rośnie i zmierza do punktu kulminacyjnego, jaki przyniosą kolejne treny. Poeta zauważa pustkę w domu, tu gdzie niegdyś bawiła się Orszulka. Odczuwa ogromny ból, którego nie sposób nijak ukoić. Ogromy smutek potęgowany jest dodatkowo przez nagromadzenie słowa „wszytki”, co służy określeniu wielkości straty osoby zmarłej.

Zalicza się go do części comploratio. Jego celem jest ukazanie ogromnego żalu, związanego z przedwczesną śmiercią Urszulki. „Tren VIII” stanowi kontynuację poprzedniego utworu cyklu („Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory”). Wyraża żal, który jednak podmiot liryczny ukazuje z innej strony.

Przesłanie wiersza Pociechy, o której mowa w ostatnim wersie, nie przynosi już filozofia. Trudno bowiem zachować spokój, kiedy umiera ukochane dziecko.

Nastrój wiersza W monologu tym oddana jest atmosfera czarnoleskiego domu po śmierci Urszuli– panuje w nim głucha cisza, martwa pustka. Następnie poeta opisuje zachowanie Urszuli przed śmiercią – skontrastowane z pustką i nieprzyjazną atmosferą po jej odejściu. Dom Kochanowskich za życia Urszuli przepełniony był gwarem, śmiechem, ruchem, radością.

Dziękuję Magdalena Cejko