Opowiadanie - ćwiczenia

Jolanta Gąsiorowska

Jak napisać opowiadanie

start

Definicja

budowa

ZAKOŃCZENIE

twórcze

WSTĘP

Ćwiczenia

odtwórcze

ROZWINIĘCIE

Wyturlaj

narracja i czas

WZÓR

dialog

Opowiadanie

wypowiedź przedstawiająca wydarzenia, które rozwijają się w czasie i tworzą ciąg przyczynowo-skutkowy.

opowiadanie twórcze

Wypowiedzią twórczą może być:

• opowiadanie całkowicie wymyślone przez Ciebie,
• lub takie, w którym odwołujesz się do treści lektury (np. piszesz dalszy ciąg przygód bohatera lektury lub tworzysz nową historię z jego udziałem).

DALEJ

Opowiadanie odtwórcze

Piszesz historię, którą znasz już z jakiegoś dzieła – książki, filmu, spektaklu teatralnego czy historii. Nie możesz wymyślać dodatkowych elementów – opierasz swoje dzieło na tym, co widziałeś.

Pamiętaj!

Jeżeli opisujemy losy jakiegoś bohatera literackiego, nie możemy mu przypisywać cech, których nie posiada.

zobacz

Od czego zacząć?

Krok po kroku

Zdecyduj, czy narrator opowiadania będzie pierwszoosobowy czy trzecioosobowy.

i wybierz czas, w którym napiszesz opowiadanie.

Jestem młodym, utalentowanym człowiekiem.

Harry Potter był niezwykłym magiem.

Trzymaj się tego konsekwentnie

Narrator

Pierwszoosobowy

TRZECIOOSOBOWY

Może być jednym z bohaterów, świadkiem lub uczestnikiem zdarzeń, a wtedy należy do świata przedstawionego utworu i wypowiada się bezpośrednio. Używa czasowników w pierwszej osobie, np. mówię, robiłam, poszliśmy. Jest to narracja pierwszosobowa.

Może być obserwatorem, kimś, kto patrzy "z góry" na wydarzenie. Wypowiada się pośrednio - w trzeciej osobie, np. poszedł, wziął, zrobił. Jest to narracja trzecioosobowa.

Dalej

zobacz

PIERWSZOOSOBOWY

trzecioosobowy

zdziwiłam się

pomyślał

odwiedził mnie

uważała

byłem śpiący

czyta

TRÓJDZIELNA BUDOWA

WSTĘP

rozwinięcie

ZAkończenie

NIE MUSI BYĆ DŁUGI! Tu przedstawiamy okoliczności, w których będzie działa się historia. Wprowadzamy:

• CZAS i MIEJSCE wydarzeń
• oraz BOHATERÓW.

Wstęp powinien być intrygujący

Przedstawiamy po kolei wydarzenia. Wydarzenia muszą zmierzać do punktu kulminacyjnego i rozwiązania akcji. Aby opowiadanie było dynamiczne, stosuj dużo czasowników.

Podsumowanie historii. Przedstawienie pozytywnego lub negatywnego rozwiązania opowiadanej historii.

Zainteresuj czytelnika

Zaskocz! Przyciągnij uwagę!

DALEJ

krok I

Co we wstępie?

Przydatne słownictwo

Wskaż

czas wydarzeń

miejsce wydarzeń

- Było to wówczas, gdy... - Pewnego razu... - Pewnego popołudnia... - Pamiętam, że... - Zaczęło się to o zachodzie słońca... - Był piękny, słoneczny dzień... - Tego lata ... - Minęła już prawie połowa wakacji... - Nigdy nie zapomnę dnia, w którym... - W godzinę duchów...

- W maleńkim zaczarowanym domku mieszkał... - Pewnego dnia w... - Zdarzyło się to w... - W niewielkiej miejscowości... - Las ten znajdował się... - W niezwykłym ogrodzie... - Na obcej planecie... - W nawiedzonym zamku... - Na bezludnej wyspie...

wprowadź bohaterów

- kontrast jest ciekawy-

błędny rycerz

Dostrzegłam wówczas... Bohaterem wydarzenia był... To była niezwykła postać... Tego dnia poznałam...

przebiegły detektyw

drażliwy olbrzym

kulawy maratończyk

mroczny złoczyńca

Zobacz

WPROWADŹ NASTRój już we wstępie

Dochodziła północ. Błyskało się coraz bardziejz każdą minutą. W oddali słychać było potężne grzmoty. Okna starego domu, w którym mieszkała niegdyś moja babka, były przerażająco czarne. Tylko w jednym maleńkim okienku na poddaszu tliło się wątłe światełko. Poczułam w sobie przypływ odwagi, choć moje serce biło jak szalone. Ruszyłam zdecydowanym krokiem wprost przed siebie.

zobacz

krok II

ROZWINIĘCIE

Przydatne słownictwo

Przedstaw wydarzenia w ciągu przyczynowo-skutkowymlub chronologicznym

Dynamizuj akcję. Używaj zwrotów:

szybko, błyskawicznie, zaraz, natychmiast, niespodziewanie, znienacka, raptem, nagle, jak grom z jasnego nieba, lotem błyskawicy, momentalnie, w jednej chwili, nieoczekiwanie, gwałtownie;

Porządkuj wydarzenia w czasie

najpierw, na początku, później, następnie, potem, właśniewtedy, na koniec, ostatecznie, po chwili; w ostatnim momencie

Punkt kulminacyjny

Pamiętaj, żeby opowiadanie było ciekawe, akcja musi zmierzać do punktu kulminacyjnego.

ZWROT AKCJI

To nagła nieoczekiwana zmiana sytuacji..

Dalej

Aby było ciekawiej

zastosuj

KRÓTKIE OPISY...

miejsc

przedmiotów

postaci

Uwzględnij elementy charakterystyki postaci.

INFO

info

info

lorem ipsum dolor sit amet

Co jeszcze

możemy wprowadzić?

przymiotniki

Frazeologizmy

porównania

Miał tego po dziurkiw nosie; Ola wstała lewą nogą; Myślał o niebieskich migdałach;

Był blady jak ściana;Wyglądała jak prawdziwa księżniczka;

dom - stara, zrujnowana kamienica; ulica - długa, wąska droga, przy której rosły pachnące bzy; kobieta - wysoka, szczupła, o długich, kręconych włosach;

info

info

info

Wyjdź naprzeciw oczekiwaniom czytelnika

"Jako czytelniczka chcę „zobaczyć” bohatera, wydarzenia i poszczególne miejsca akcji. Chcę poczuć, że jestem w jego świecie. A to znaczy, że potrzebuję wiedzieć, jak ten świat wygląda. Jeśli pokazujesz miejsca, niech będą wyraźne dla czytelników. Prezentujesz bohatera w jego mieszkaniu? A gdzie się ono znajduje? Jaka jest jego wielkość? Jak wygląda rozkład pomieszczeń i ich umeblowanie? A jaka panuje w nim atmosfera (czy jest jasne czy ciemne, przytulne czy odpychające, jakie szczegóły budują jego klimat, jakie panują w nim kolory, jakie królują materiały/tekstury itp.)? Czy w środku dominuje jakiś zapach? A odgłosy? Może z fotela dobiega błogie mruczenie kota, albo zrzędzenie teściowej z sąsiedniego pokoju? Czy po mieszkaniu biega wesoła gromadka dzieci? A może panuje tam bolesna cisza?"

Autor

wprowadź dialogi

porównaj

Kasia szła do szkoły. W pewnym momencie zobaczyła swoją koleżankę Anię, więc krzyknęła do niej: - Cześć! - Hej, Kasiu! - odpowiedziała wesoło Ania. - Dokąd idziesz? - zapytała zainteresowana dziewczyna. - Mam zamiar odwiedzić babcię.

Kasia szła do szkoły. W pewnym momencie zobaczyła swoją koleżankę Anię, więc krzyknęła do niej. Dziewczyna jej odpowiedziała. Kasia zapytała się, dokąd Ania idzie, a ona jej powiedziała, że do babci.

Jak zapisać dialoG?

Zadanie

O dialogu: A. Stasiak

Nie zapomnij

Unikaj powtórzeń!

Stosuj wyrazy bliskoznaczne

Opisz, co czujesz

Nigdy w życiu nie przeżyłem czegoś podobnego...

jeszcze się tak nie bałem...

Zakończ

Posłuż się puentą, dzięki którejw zaskakujący sposób podsumujesz swoje opowiadaniei zaprezentujesz własną ocenę wydarzeń lub przedstawisz refleksje.

Zakończenie opowiadania powinno być oryginalnei ciekawe. W tej części zamykamy akcję.

Wymyśl ciekawy, intrygujący tytuł

Uzupełnij tekst wybranymi sformułowaniami

aby nadać mu dynamiczny charakter

jak najszybciej

nieoczekiwanie

tymczasem

Chłopcy usłyszeli złowrogi dźwięk. Spostrzegli ogromne gniazdo os przyczepione do gałęzi. Cofnęli się, ale było już za późno. Z otworu zaczęły wylatywać rozwścieczone owady. Chłopcy rzucili się do ucieczki. Biegli co sił, aby znaleźć się w bezpiecznym miejscu.

raptem

w okamgnieniu

bez ociągania

prędko

wtedy

leniwie

wówczas

powoli

potem

nagle

co prędzej

wkrótce

po chwili

Rozwiń podany niżej fragment opowiadaniA, uzupełniając go zgodnie z informacjami zamieszczonymi w nawiasach.

Minęło prawie 15 minut od dzwonka, kiedy drzwi otworzyły się niespodziewanie z hukiem i stanął w nich nasz nowy kolega, zapowiedziany wczoraj przez wychowawcę. Wszyscy zaczęliśmy mu się uważnie przyglądać. (opis postaci)----------------------------------------------------------------------------------------------- Po chwili wahania, zachęcony przez nauczyciela, podszedł do biurka. Zaczął wyjaśniać powody swojego spóźnienia. (dialog) ----------------------------------------------------------------------------------------------- Po kilku minutach siedział już koło mnie. Wytłumaczyłem mu, na czym polega zadanie, którego wykonywanie przerwało jego wtargnięcie do klasy. Wysłuchał uważnie, wyjął potrzebne przybory i wziął się do pracy. Wtedy też dostrzegłem jego niezwykły breloczek, który stał się kilka dni później powodem moich kłopotów. (opis przedmiotu – breloczka) -----------------------------------------------------------------------------------------------

+ info

Ciąg dalszy....

Nowy zauważył chyba, że z uwagą przyglądam się breloczkowi, bo nieoczekiwanie podał mi go, zachęcając, abym dokładnie go sobie obejrzał. (dialog) -----------------------------------------------------------------------------------------------Naszą rozmowę przerwał dzwonek. Spakowaliśmy plecaki i wyszliśmy na korytarz. Tuż za drzwiami byliśmy świadkami niezwykłego zdarzenia. (opis sytuacji) ---------------------------------------------------------------------------------------------

+ info

Praktyka czyni mistrza

Wyturlaj wirtualną kostkęi opowiedz historię.

zagraj

Przeczytaj

wzorcowe opowiadanie

podręcznik s. 259

DZiękuję!

Jolanta Gąsiorowska