Opowiadanie - ćwiczenia

Jolanta Gąsiorowska

start

Jak napisaćopowiadanie

budowa

WZÓR

dialog

Definicja

narracja i czas

ROZWINIĘCIE

odtwórcze

twórcze

ZAKOŃCZENIE

WSTĘP

Ćwiczenia

Wyturlaj

wypowiedź przedstawiająca wydarzenia, które rozwijają się w czasie i tworzą ciąg przyczynowo-skutkowy.

Opowiadanie

• opowiadanie całkowicie wymyślone przez Ciebie,
• lub takie, w którym odwołujesz się do treści lektury (np. piszesz dalszy ciąg przygód bohatera lektury lub tworzysz nową historię z jego udziałem).

Wypowiedzią twórczą może być:

opowiadanie twórcze

DALEJ

Piszesz historię, którą znasz już z jakiegoś dzieła – książki, filmu, spektaklu teatralnego czy historii. Nie możesz wymyślać dodatkowych elementów – opierasz swoje dzieło na tym, co widziałeś.

Opowiadanie odtwórcze

Jeżeli opisujemy losy jakiegoś bohatera literackiego, nie możemy mu przypisywać cech, których nie posiada.

Pamiętaj!

zobacz

Krok po kroku

Od czego zacząć?

Harry Potter był niezwykłym magiem.

Trzymaj się tego konsekwentnie

Jestem młodym, utalentowanym człowiekiem.

i wybierz czas, w którym napiszesz opowiadanie.

Zdecyduj, czy narrator opowiadania będzie pierwszoosobowy czy trzecioosobowy.

Narrator

Może być jednym z bohaterów, świadkiem lub uczestnikiem zdarzeń, a wtedy należy do świata przedstawionego utworu i wypowiada się bezpośrednio.Używa czasowników w pierwszej osobie, np. mówię, robiłam, poszliśmy. Jest to narracja pierwszosobowa.

Pierwszoosobowy

Może być obserwatorem, kimś, kto patrzy "z góry" na wydarzenie. Wypowiada się pośrednio - w trzeciej osobie, np. poszedł, wziął, zrobił. Jest to narracja trzecioosobowa.

TRZECIOOSOBOWY

Dalej

zobacz

trzecioosobowy

PIERWSZOOSOBOWY

zdziwiłam się

czyta

pomyślał

byłem śpiący

odwiedził mnie

uważała

ZAkończenie

rozwinięcie

Podsumowanie historii.Przedstawienie pozytywnego lub negatywnego rozwiązania opowiadanej historii.

Przedstawiamy po kolei wydarzenia.Wydarzenia muszą zmierzać do punktu kulminacyjnego i rozwiązania akcji.Aby opowiadanie było dynamiczne, stosuj dużo czasowników.

NIE MUSI BYĆ DŁUGI!Tu przedstawiamy okoliczności, w których będzie działa się historia. Wprowadzamy:

• CZAS i MIEJSCE wydarzeń
• oraz BOHATERÓW.

TRÓJDZIELNA BUDOWA

WSTĘP

Zaskocz! Przyciągnij uwagę!

Zainteresuj czytelnika

DALEJ

krok I

Przydatne słownictwo

Co we wstępie?

Wskaż

- Było to wówczas, gdy...- Pewnego razu...- Pewnego popołudnia...- Pamiętam, że... - Zaczęło się to o zachodzie słońca... - Był piękny, słoneczny dzień... - Tego lata ...- Minęła już prawie połowa wakacji...- Nigdy nie zapomnę dnia, w którym...- W godzinę duchów...

czas wydarzeń

- W maleńkim zaczarowanym domku mieszkał... - Pewnego dnia w... - Zdarzyło się to w...- W niewielkiej miejscowości...- Las ten znajdował się...- W niezwykłym ogrodzie... - Na obcej planecie...- W nawiedzonym zamku...- Na bezludnej wyspie...

miejsce wydarzeń

Zobacz

- kontrast jest ciekawy-

drażliwy olbrzym

mroczny złoczyńca

kulawy maratończyk

przebiegły detektyw

błędny rycerz

Dostrzegłam wówczas... Bohaterem wydarzenia był...To była niezwykła postać... Tego dnia poznałam...

wprowadź bohaterów

Dochodziła północ. Błyskało się coraz bardziejz każdą minutą. W oddali słychać było potężne grzmoty. Okna starego domu, w którym mieszkała niegdyś moja babka, były przerażająco czarne. Tylko w jednym maleńkim okienku na poddaszu tliło się wątłe światełko. Poczułam w sobie przypływ odwagi, choć moje serce biło jak szalone. Ruszyłam zdecydowanym krokiem wprost przed siebie.

WPROWADŹ NASTRój już we wstępie

zobacz

krok II

Przydatne słownictwo

ROZWINIĘCIE

najpierw, na początku, później, następnie, potem, właśniewtedy, na koniec, ostatecznie, po chwili; w ostatnim momencie

Porządkuj wydarzenia w czasie

szybko, błyskawicznie, zaraz, natychmiast, niespodziewanie, znienacka, raptem, nagle, jak grom z jasnego nieba, lotem błyskawicy, momentalnie, w jednej chwili, nieoczekiwanie, gwałtownie;

Dynamizuj akcję. Używaj zwrotów:

Przedstaw wydarzenia w ciągu przyczynowo-skutkowymlub chronologicznym

Dalej

ZWROT AKCJI

To nagła nieoczekiwana zmiana sytuacji..

Punkt kulminacyjny

Pamiętaj, żeby opowiadanie było ciekawe, akcja musi zmierzać do punktu kulminacyjnego.

zastosuj

Aby było ciekawiej

lorem ipsum dolor sit amet

info

INFO

info

przedmiotów

postaci

Uwzględnij elementy charakterystyki postaci.

miejsc

KRÓTKIE OPISY...

możemy wprowadzić?

info

info

info

przymiotniki

dom - stara, zrujnowana kamienica;ulica - długa, wąska droga, przy której rosły pachnące bzy;kobieta - wysoka, szczupła, o długich, kręconych włosach;

Frazeologizmy

Miał tego po dziurkiw nosie;Ola wstała lewą nogą;Myślał o niebieskich migdałach;

porównania

Był blady jak ściana;Wyglądała jak prawdziwa księżniczka;

Co jeszcze

"Jako czytelniczka chcę „zobaczyć” bohatera, wydarzenia i poszczególne miejsca akcji. Chcę poczuć, że jestem w jego świecie. A to znaczy, że potrzebuję wiedzieć, jak ten świat wygląda. Jeśli pokazujesz miejsca, niech będą wyraźne dla czytelników. Prezentujesz bohatera w jego mieszkaniu?A gdzie się ono znajduje? Jaka jest jego wielkość? Jak wygląda rozkład pomieszczeń i ich umeblowanie? A jaka panuje w nim atmosfera (czy jest jasne czy ciemne, przytulne czy odpychające, jakie szczegóły budują jego klimat, jakie panują w nim kolory, jakie królują materiały/tekstury itp.)? Czy w środku dominuje jakiś zapach? A odgłosy? Może z fotela dobiega błogie mruczenie kota, albo zrzędzenie teściowej z sąsiedniego pokoju? Czy po mieszkaniu biega wesoła gromadka dzieci? A może panuje tam bolesna cisza?"

Wyjdź naprzeciw oczekiwaniom czytelnika

Autor

porównaj

Kasia szła do szkoły. W pewnym momencie zobaczyła swoją koleżankę Anię, więc krzyknęła do niej: - Cześć! - Hej, Kasiu! - odpowiedziała wesoło Ania. - Dokąd idziesz? - zapytała zainteresowana dziewczyna. - Mam zamiar odwiedzić babcię.

Kasia szła do szkoły. W pewnym momencie zobaczyła swoją koleżankę Anię, więc krzyknęła do niej. Dziewczyna jej odpowiedziała. Kasia zapytała się, dokąd Ania idzie, a ona jej powiedziała, że do babci.

wprowadź dialogi

O dialogu: A. Stasiak

Zadanie

Jak zapisać dialoG?

Stosuj wyrazy bliskoznaczne

Unikaj powtórzeń!

Nie zapomnij

jeszcze się tak nie bałem...

Nigdy w życiu nie przeżyłem czegoś podobnego...

Opisz, co czujesz

Posłuż się puentą, dzięki którejw zaskakujący sposób podsumujesz swoje opowiadaniei zaprezentujesz własną ocenę wydarzeń lub przedstawisz refleksje.

Zakończ

Wymyśl ciekawy, intrygujący tytuł

Zakończenie opowiadania powinno być oryginalnei ciekawe. W tej części zamykamy akcję.

aby nadać mu dynamiczny charakter

Uzupełnij tekst wybranymi sformułowaniami

Chłopcy usłyszeli złowrogi dźwięk. Spostrzegli ogromne gniazdo os przyczepione do gałęzi. Cofnęli się, ale było już za późno. Z otworu zaczęły wylatywać rozwścieczone owady. Chłopcy rzucili się do ucieczki. Biegli co sił, aby znaleźć się w bezpiecznym miejscu.

leniwie

potem

po chwili

wówczas

wkrótce

tymczasem

prędko

jak najszybciej

co prędzej

bez ociągania

powoli

w okamgnieniu

nieoczekiwanie

nagle

raptem

wtedy

Minęło prawie 15 minut od dzwonka, kiedy drzwi otworzyły się niespodziewanie z hukiem i stanął w nich nasz nowy kolega, zapowiedziany wczoraj przez wychowawcę. Wszyscy zaczęliśmy mu się uważnie przyglądać. (opis postaci)-----------------------------------------------------------------------------------------------Po chwili wahania, zachęcony przez nauczyciela, podszedł do biurka. Zaczął wyjaśniać powody swojego spóźnienia. (dialog) ----------------------------------------------------------------------------------------------- Po kilku minutach siedział już koło mnie. Wytłumaczyłem mu, na czym polega zadanie, którego wykonywanie przerwało jego wtargnięcie do klasy. Wysłuchał uważnie, wyjął potrzebne przybory i wziął się do pracy. Wtedy też dostrzegłem jego niezwykły breloczek, który stał się kilka dni później powodem moich kłopotów. (opis przedmiotu – breloczka)-----------------------------------------------------------------------------------------------

Rozwiń podany niżej fragment opowiadaniA, uzupełniając go zgodnie z informacjami zamieszczonymi w nawiasach.

+ info

Nowy zauważył chyba, że z uwagą przyglądam się breloczkowi, bo nieoczekiwanie podał mi go, zachęcając, abym dokładnie go sobie obejrzał. (dialog)-----------------------------------------------------------------------------------------------Naszą rozmowę przerwał dzwonek. Spakowaliśmy plecaki i wyszliśmy na korytarz. Tuż za drzwiami byliśmy świadkami niezwykłego zdarzenia. (opis sytuacji)---------------------------------------------------------------------------------------------

Ciąg dalszy....

+ info

zagraj

Praktyka czyni mistrza

Wyturlaj wirtualną kostkęi opowiedz historię.

wzorcowe opowiadanie

podręcznik s. 259

Przeczytaj

Jolanta Gąsiorowska

DZiękuję!