Totalitaryzm

University Logo

Totalitaryzm ZSRR

Miłosz Sowula

źródła: Wikipedia, Dzieje.pl, Bryk.pl

T. framework

Methodology

Thanks

Hypothesis

Conclusion

Goals

Spis Treści

Totalitaryzm EU

Totalitaryzm

Józef Stalin

Totalitaryzm i jego cechy

Info

Info

Totalitaryzm (dawniej też: totalizm, łac. totalis – cały, całkowity) – system rządów (reżim polityczny) oparty na obowiązującej wszystkich ideologii, w którym państwo w pełni kontroluje społeczeństwo i stara się nadzorować wszystkie aspekty życia publicznego i prywatnego na tyle, na ile jest to możliwe.

• pseudonauka: twierdzenie, że ideologia opiera się na „fundamentalnych prawach nauki”;
• utopijne cele;
• dualistyczne partia-państwo;
• zasada wodzostwa;
• rozbudowana biurokracja;
• propaganda;
• „wróg dialektyczny”;
• psychologia nienawiści: kreowanie i podsycanie nienawiści;
• monopol w dziedzinie sztuki, estetyzacja władzy;
• cenzura prewencyjna;
• fabrykowanie informacji (dezinformacja);
• ludobójstwo i przymus;
• kolektywizm (w życiu społecznym);
• militaryzm;
• pogarda dla liberalnej demokracji;
• nihilizm moralny (dążenie do celu z pominięciem zasad etycznych).

Charakterystycznymi cechami państw totalitarnych są: autokratyzm (w szczególności zasada wodzostwa), kontrolowanie przez aparat władzy wszystkich dziedzin życia i ingerencja w przekonania, poglądy, zachowania obywateli, rozbudowana propaganda (m.in. fałszująca obraz rzeczywistości), dezinformacja, pełna kontrola nad siłami zbrojnymi, policją i wymiarem sprawiedliwości – wykorzystywanymi jako elementy systemu terroru i represji przeciwko społeczeństwu. Rozprawa historyka z historią podaje następujące cechy totalitaryzmu:

Przedstawiciel totalitaryzmu

Info

Józef Stalin

Józef Wissarionowicz Dżugaszwili, nazywany od 1913 r. Stalinem, urodził się 18 grudnia 1878 r. (według innych danych - 21 grudnia 1879 r.) w gruzińskim mieście Gori. Był czwartym dzieckiem szewca Wissariona Dżugaszwili i Jekateriny Geładze. Od 1888 r. uczęszczał do szkoły cerkiewnej w Gori. Sześć lat później wstąpił do Seminarium Prawosławnego w Tyflisie (Tbilisi). W 1898 r. związał się z gruzińską organizacją marksistowską "Trzecia grupa" (Mesame-dasji). Rok później, za nielegalną działalność, został wydalony z seminarium.

W 1901 r. przyszły sowiecki dyktator został członkiem komitetu Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR) w Tyflisie. Dwa lata później z SDPRR wyłoniły się dwie frakcje: mienszewików i bolszewików, za którymi opowiedział się Stalin. Według jego relacji, miało to być m.in. spowodowane korespondencją listowną z Włodzimierzem Leninem w grudniu 1903 r. Jako członek partii bolszewickiej Stalin publikował m.in. na łamach "Prawdy". Uczestniczył w rewolucji 1905 r. Za działalność antycarską był kilkakrotnie aresztowany i zsyłany przez władze rosyjskie. W latach 1913-1917 przebywał na Syberii. Do Piotrogrodu powrócił po rewolucji lutowej (według kalendarza gregoriańskiego mającej miejsce 3 marca 1917 r.), która obaliła władzę cara w Rosji. Należał do organizatorów zbrojnego przewrotu bolszewickiego, który przeszedł do historii jako rewolucja październikowa (z 6 na 7 listopada 1917 r.). Do 1922 r. zasiadał w Radzie Komisarzy Ludowych, pełnił m.in. funkcję komisarza do spraw narodowościowych. W latach 1919-1953 był członkiem Biura Politycznego KC RKP(b), następnie WKP(b) i KPZR. W czasie wojny polsko-bolszewickiej działał w Radzie Wojennej Frontu Południowo-Zachodniego. Był współtwórcą Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich (ZSRS), utworzonego 30 grudnia 1922 r. na I Zjeździe Rad. Od tego roku pełnił funkcję sekretarza generalnego KC partii komunistycznej. W następnych latach kolejno eliminował wszystkich konkurentów do przejęcia władzy po zmarłym w 1924 r. Leninie, m.in. Lwa Trockiego, Nikołaja Bucharina, Aleksieja Rykowa, Grigorija Zinowiewa i Lwa Kamieniewa. Jako pierwsza osoba w państwie sowieckim Stalin zaprowadził w nim totalitarne rządy oparte na terrorze. "Stalin miał przed sobą trzy ściśle ze sobą powiązane cele: zbudowanie potężnego przemysłu, skolektywizowanie rolnictwa i doprowadzenie społeczeństwa do stanu całkowitej uległości. Realizacja tych ambitnych zamierzeń spowodowała kryzys w kraju, który powoli dochodził do siebie po zniszczeniach spowodowanych przez pierwszą wojnę światową, rewolucję i wojnę domową. Stalin nie bardzo się tym wszystkim przejmował, ponieważ kryzysy ekonomiczne i społeczne stanowiły pożywkę reżimów komunistycznych" - tłumaczy amerykański sowietolog Richard Pipes w książce "Komunizm".

Od 1928 r. Stalin zaczął wprowadzać program industrializacji i przymusowej kolektywizacji rolnictwa, którego realizacja przyniosła śmierć milionom ludzi z głodu, w wyniku terroru i deportacji. Tylko w latach 1932-1933, w wyniku tzw. Wielkiego Głodu na Ukrainie, ofiarami bezwzględnej polityki sowieckiej padło nawet 6 mln ludzi. Lata 30. XX stulecia to także okres stalinowskich represji (czystek), które nasiliły się zwłaszcza w latach 1937-1938 (Wielki Terror). Jak wynika z sowieckich dokumentów, aresztowano wówczas ponad 1,5 mln osób, z czego ok. 700 tys. rozstrzelano. Procesy przed sądami doraźnymi najczęściej kończyły się karą śmierci lub dożywotnim zesłaniem do łagrów. Stalin rozprawił się wówczas z kadrą dowódczą Armii Czerwonej, skazując na śmierć wielu sowieckich generałów, w tym m.in. marszałka Michaiła Tuchaczewskiego w 1937 r. Represje nie ominęły także duchowieństwa - z rozkazu przywódcy ZSRS zamordowano ok. 100 tys. duchownych. "Stalinowski system rządów, jaki wyłonił się w końcu lat trzydziestych i został wznowiony po 1945 roku, stanowił konsolidację metod, którymi Stalin przeprowadził swoją +rewolucję od góry+. Jej charakterystycznymi cechami były: koncentracja całej inicjatywy i władzy w państwie identyfikowanym z niezmiernie rozbudowaną i hierarchiczną biurokracją, ciągły rozwój przymusu stosowanego przez tajną policję i kontrolowanych przez nią obozów pracy, eliminacja wszelkiej potencjalnej opozycji, odizolowanie ludności od reszty świata poprzez zastosowanie wczesnej wersji +żelaznej kurtyny+, monopol agitacji i propagandy oraz wzajemne odizolowanie od siebie jednostek ze względu na obawę i +system zinstytucjonalizowanej wzajemnej podejrzliwości+" - brytyjski historyk Alan Bullock, charakteryzując totalitarną władzę Stalina. ("Hitler i Stalin. Żywoty równoległe")

Info

Sprawujący niczym nie ograniczą władzę Stalin podporządkował sobie aparat bezpieczeństwa (GPU, NKWD), otaczając się ludźmi, którzy nie cofali się przed wypełnieniem żadnych, nawet najbardziej zbrodniczych rozkazów. Ofiarami Stalina byli także Polacy. Według niektórych szacunków do 1938 r. NKWD zamordowało nawet 140 tys. Polaków - obywateli sowieckiego państwa; Polaków represjonowano także po wybuchu II wojny światowej, czego przykładem była zbrodnia katyńska dokonana wiosną 1940 r. na prawie 22 tys. obywatelach polskich, głównie oficerach Wojska Polskiego, urzędnikach państwowych i inteligencji.

23 sierpnia 1939 r. Stalin podpisał sojusz z III Rzeszą tzw. pakt Ribbentrop-Mołotow, którego konsekwencją była m.in. agresja na Polskę 17 września 1939 r. i jej wspólny rozbiór przez Niemcy i ZSRS. Sojusz z Hitlerem umożliwił Stalinowi także anektowanie Litwy, Łotwy, Estonii. W maju 1941 r. został przewodniczącym Rady Komisarzy Ludowych. Po ataku Niemiec na Związek Sowiecki 22 czerwca 1941 r. objął zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi - był Naczelnym Dowódcą i komisarzem obrony. Ponadto stał na czele Głównego Komitetu Obrony oraz Kwatery Głównej.

Totalitaryzm w Europie

Info

Totalitaryzm, do jakiego się zalicza faszyzm (Włochy oraz Niemcy), a także komunizm (Związek Radziecki), zmierzający do całkowitego kontrolowania życia społecznego, negował wszelkiego rodzaju zasady demokracji oraz parlamentaryzmu. Podobnie, chociaż w formie zdecydowanie łagodniejszej, zachodziło to w państwach mających autorytarny ustrój, gdzie przede wszystkim dążono do skoncentrowania społeczeństwa wokół funkcjonującego autorytetu państwowego przywódcy.

Po zakończeniu pierwszej wojny światowej nastąpiło ogólne upowszechnienie demokracji pojmowanej jako rządy w rękach większości oraz synonim wolności. Było to wynikiem radykalizacji społecznych nastrojów a także zwycięstwa w I wojnie państw posiadających demokratyczną formę rządów. W zaistniałej sytuacji zwiększonego zapotrzebowania na hasła sprawiedliwości i wolności system demokratyczny wprowadzony został w większości z nowo powstałych europejskich krajów jak Estonii, Czechosłowacji, Łotwie, Litwie i Polsce. Jednak w dwudziestych latach nastąpiło odchodzenie od form demokratycznych rządów, które było spowodowane zarzutami dotyczącymi nieudolności systemu obserwowanej przez pryzmat zjawiska korupcji, przedłużania się procedur legislacyjnych, nawet też faworyzowania miernot politycznych. W tamtej sytuacji coraz bardziej popularnymi stawały się formy niedemokratyczne rządów czyli totalitarne oraz autorytarne.