Stanisław August Poniatowski

Temat:

Rządy Stanisława Augusta Poniatowskiego

Z dzisiejszej lekcji dowiesz się...

• jakie refomy przeprowadził król Stanisław August Poniatowski;

Po śmierci Augusta III, podczas elekcji w 1764 roku, tron Rzeczypospolitej objął Polak Stanisław August Poniatowski.

W okresie jego panowania:

• znacznie rozbudowano i upiększono Warszawę.
• kazał przebudować pałac położony na peryferiach Warszawy, nazwany Łazienkami, gdzie chętnie spotykał się z filozofami, pisarzami i poetami
• w każdy czwartek organizował dla nich obiady. Jednym z najczęstszych gości był poeta Ignacy Krasicki. Król należał też do wielkich miłośników teatru.

Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1765 roku założono w Warszawie Teatr Narodowy dostępny dla wszystkich. Teatr spełniał również funkcję edukacyjną. Grane w nim sztuki wyśmiewały zacofaną i przeciwną reformom kraju starą szlachtę

Król zdawał sobie sprawę, że rozwój gospodarczy jest dla kraju bardzo ważny. Dlatego starał się wpływać na poprawę stanu gospodarki.

• W Polsce i na Litwie powstało z inicjatywy króla i jego ministrów kilkadziesiąt manufaktur, które produkowały towary luksusowe, ale także broń dla wojska.
• Aby ożywić handel, starano się poprawiać stan dróg, zaczęto też budować pierwsze drogi utwardzane.
• W granicach dawnej Polski znajdowało się wiele dużych rzek, jednak nie były one z sobą połączone. Za panowania Stanisława Augusta zbudowano dwa kanały: Kanał Królewski i Kanał Ogińskiego, które ułatwiały w dużym stopniu transport zboża i innych towarów.
• Utworzono mennice państwową;
• ujenolicono system miar i wag

Stanisław August za niezwykle istotne uznawał poprawienie poziomu edukacji i gruntowne zmiany w szkolnictwie. Miał nadzieję, że lepiej wyedukowani obywatele zaczną sami dostrzegać słabości państwa i konieczność reform. Dzięki staraniom nowego króla i jego współpracowników powołano Komisję Edukacji Narodowej. Zreformowane szkoły kształcić miały obywateli patriotów, którzy przyczynią się do zmian w kraju.

Na mocy uchwały sejmowej w 1773 roku powołano Komisję Edukacji Narodowej.

• Było to pierwsze w świecie ministerstwo mające zajmować się szkolnictwem.
• Przeprowadziło ono gruntowną reformę wszystkich szkół w Polsce.
• Powstał nowoczesny program nauczania i nowe podręczniki.
• W Warszawie król zorganizował również Szkołę Rycerską. Miała się w niej kształcić na koszt państwa niezamożna szlachta, która wiązała swoją przyszłość ze służbą wojskową.

Notatka

1764 r. - koronacja Stanisława Augusta Poniatowskiego 1773 r. - utworzenie Komisji Edukacji Narodowej

Praca domowa

Wymień reformy, które zostały przeprowadzono w Polsce za czasów panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego

Temat:

Konfederacja barska

Z dzisiejszej lekcji dowiesz się...

• dlaczego doszło do konfederacji barskiej i jakie były jej skutki.

Konfederacja - zbrojny związek szlachty polskiej

Cel konfederacji

Celem konfederacji było zniesienie ustaw narzuconych przez Rosję, zwłaszcza zapewniających równouprawnienie innowiercom.

Przyczyny konfederacji

• ingerencja Rosji w sprawy Polski;
• chęć przywrócenia w Polsce starego porządku (liberum veto, wolna elekcja, rokosz);
• obrona wiary katolickiej

Konfederacja barska została zawiązana 29 lutego 1768 roku w miasteczku Bar, z inicjatywy m.in. Adama Stanisława Krasińskiego, Jana Mniszecha i Joachima Potockiego. Konfederaci walczyli za wartości „złotej wolności szlacheckiej” i wartości katolickie, sprzeciwiając się uchwałom konfederacji radomskiej. Jednym z dowódców wojskowych konfederacji był Kazimierz Pułaski, późniejszy bohater amerykańskiej wojny o niepodległość.

Przywódcy konfederacji

Siły konfederatów barskich były nieliczne, stąd też wojna od razu przybrała charakter działań partyzanckich. Małe oddziały konfederatów działały często słabo ze sobą współpracując. Z drugiej strony na wieść o powstaniu konfederacji Katarzyna II wysłała do Rzeczpospolitej wojsko rosyjskie, które w równej mierze pacyfikowało konfederatów, co ustanawiało protektorat rosyjski.

3 listopada 1771 r. konfederaci barscy zaatakowali karetę króla. W wyniku napadu zgineła jedna osoba,a druga została ranna. Samego króla ogłuszono i porwano.Uprowadzenie króla zorganizowali jego przeciwnicy wywodzący się ze szlachty. Po nocy spędzonej w niewoli król przekonał strażników aby go uwolnili. Kilku porywczay zostało skazanych na karę śmierci. Jeden z pomysłodawców Kazimierz Pułaski uratował się ucieczką za granicę.

W czasie czterech lat trwania konfederacji (1768 – 1772) jej uczestnicy nie byli w stanie, mimo kilku heroicznych batalii (jak np. obrona Częstochowy przez Pułaskiego w roku 1701) sprostać przeważającej sile rosyjskiej armii. Dodatkowo duża część szlachty, jak również opinia europejska odwróciła się od nich po nieudanej próbie uprowadzenia króla. W rezultacie ostatnie oddziały konfederatów zostały rozbite w roku 1772.

Skutki konfederacji barskiej

• klęska wojsk konfederackich, które nie miały szans w straciu z dobrze wyszkolonymi i licznymi oddziałami rosyjskimi;
• liczne zesłania na Sybir walczących przeciwko Rosji konfederatów;
• emigracja polskich patriotów;
• I rozbiór Rzeczypospolitej

Notatka

1768 r. - zawiązanie konfederacji barskiej Emigracja - opuszczenie rodzinnego kraju np. z powodu prześladowań politycznych.

Temat:

I rozbiór Polski

Z dzisiejszej lekcji dowiesz się...

• jakie terytoria Rzeczpospolita utraciła po pierwszym rozbiorze

Osłabienie Rzeczypospolitej w wyniku upadku konfederacji barskiej wykorzystały państwa ościenne: Prusy, Austria i Rosja i w 1772 r. podpisały traktat, na mocy którego przyłączyły do własnego terytorium pewne obszary Rzeczypospolitej.Traktat ten przeszedł do historii jako pierwszy rozbiór Polski.

Prusy, Rosja i Austria zarządały, aby postanowienia rozbiorowe zatwierdził sejm Rzeczypospolitej. Wielu posłów zostało przekupionych lub zastraszonych przez państwa zaborcze. Posłowie przegłosowali wszystkie żądania zaborców. Nie pomógł sprzeciw grupy parlamentarzystów na czele z Tadeuszem Rejtanem.

Sejm rozbiorowy

• wyraził zgodę na rozbiór;
• potwierdził prawa kardynalne, które wciąż miały być podstawą ustroju państwa polsko-litewskiego;
• funkcję rządu wspomagającego króla w sprawowaniu władzy objęła Rada Nieustająca, złożona ze zwolenników Rosji.

Notatka

1772 r.- I rozbiór Polski 1773 r. - Sejm rozbiorowy Postanowienia sejmu rozbiorowego

• wyrażenie zgody na rozbiór;
• potwierdzenie praw kardynalnych, które wciąż miały być podstawą ustroju państwa polsko-litewskiego;
• funkcję rządu wspomagającego króla w sprawowaniu władzy objęła Rada Nieustająca, złożona ze zwolenników Rosji.