IBS

Zespół jelita drażliwego (IBS)

Aleksandra Cabała, Katarzyna Calińska, Agata Drzazga, Karolina Dudek

Opis choroby

Zespół Jelita Drażliwego jest przewlekłą chorobą przewodu pokarmowego. O charakterze czynnościowym. Polega na nawracających zaburzeniach pracy jelit i ich nadreaktywności, niezwiązanych ze zmianami organicznymi lub biochemicznymi w organizmie.

Charakteryzuje się objawami takimi jak:

• Rozlany ból w okolicach brzucha​
• Zaparcia ​
• Biegunki ​
• Częste wzdęcia​
• Odbijanie ​
• Wczesne uczucie pełności po posiłku​
• Bóle głowy ​
• Dyskomfort psychiczny, zmęczenie, niepokój
• Dolegliwości nasilają się w sytuacjach stresowych i sytuacjach ogólnego pobudzenia emocjonalnego

Kryteria rozpoznania zespołu jelita drażliwego(Kryteria rzymskie IV)

Ból brzucha (nawracający) — minimum jeden dzień w tygodniu przez ostatnie trzy miesiące, któremu towarzyszą co najmniej dwie z następujących cech*

• związany z defekacją
• związany z częstością wypróżnień
• związany ze zmianą konsystencji stolca

*kryteria muszą być spełnione przez ostatnie trzy miesiące, z początkiem objawów co najmniej pół roku przed rozpoznaniem

ETIOLOGIA

Czynniki mające wpływ na wystąpienie IBS:

• Genetyczne – ryzyko wystąpienie dolegliwości jest większe, gdy występuję u innego członka rodziny ​
• Nieprawidłowa dieta – dieta uboga w błonnik, bogata w tłuszcze, alkohol, kofeina, objadanie ​
• Przebyte infekcje jelitowe – bakterie, wirusy, pasożyty ​
• Psychologiczne – stres, zaburzenia psychiczne (depresja, nerwica, hipochondria, bulimia, anoreksja). Badania kliniczne potwierdzają, że u ok. 50–80% osób z zespołem jelita drażliwego istnieje zależność pomiędzy stresem a stopniem nasilenia objawów.

-> nie jest do końca znana Przyczyn IBS upatruje się zarówno w czynnikach psychologicznych jak i różnego rodzaju zaburzeń układu pokarmowego.

stałe napięcie emocjonalne w postaci odczuwanego lęku, stresu; tłumienie emocji; obniżony nastrój

Wpływ na funkcje poznawcze, emocjonalne, społeczne interakcje

koncentracja na objawach -> odczuwanie lęku -> nasilenie objawów - błędne koło

zmniejszenie napędu (mniej energii do codziennych czynności); trudności w koncentracji oraz w zapamiętywaniu przez odczuwany stres i dyskomfort - możliwe trudności w nauce

wycofanie z interakcji społecznych przez odczuwany dyskomfort oraz lęk przed wystąpieniem dolegliwości, które mogą być zawstydzające dla dziecka

Bóle brzuchaCzęste korzystanie z toalety Wstyd Niemożliwość skupienia się na lekcjach Izolacja od grupy Lęk przed chodzeniem do szkoły Obniżona frekwencja Trudności w nauce

Funkcjonowanie w szkole

Relacje różnych osoób

,,Od kiedy miałam 13 lat ( teraz mam 20). Miałam problemy żołądkowe. Wszystko zaczęło się w szóstej klasie. Zaczęłam tracić na wadze, bo nie jadłam za wiele, ponieważ wszystko powodowało u mnie mdłości. Wszyscy myśleli, że cierpię na zaburzenia odżywiania, a zwyczajnie jedzenie pogarszało sytuację. Mama zabrała mnie do Szpitala dla Dzieci w Pittsburghu na endoskopię i kolonoskopię, bez zaskoczenia jedna i druga nic nie wykazały. Problemy jednak nie skończyły się. Przez ostatnie 8 lat pojawiały się i znikały. Pamiętam, że kiedy miałam 15-18 lat czułam się cudownie i mogłam jeść co chciałam. Jednak na początku zimy 2009 problem powrócił w związku z atakiem lęku. Mówiono mi, że to lęk jest powodem mojego stanu, co miało sens, ponieważ mam straszny lęk przed wymiotowaniem. Brałam więc SSRI (Selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny) (...). W 2010 roku zdiagnozowano u mnie chorobę refluksową przełyku. (...) Byłam w szpitalu czterokrotnie w ciągu jednego miesiąca przez wzdęcia i mdłości. W końcu lekarz zdiagnozował u mnie IBS. Na początku była to odmiana mieszana, jednak teraz zdecydowanie zmieniła się w tą z przewagą zaparć. Wyłączyłam ze swojej diety napoje gazowane. Staram się unikać smażonego jedzenia. Unikam też mleka, chociaż jem sery i czasem lody (...) Staram się codziennie jeść jogurt probiotyczny (...) Moja mama też zawsze miała problemy żołądkowe. Miło wiedzieć, że nie jestem w tym sama. Czuję się jak dziecko kiedy narzekam na brzuch/mdłości, ból/zaparcia, ale nie umiem inaczej.”

,, Jestem osiemnastoletnim chłopakiem, który w tym roku kończy liceum. Mam IBS. Radzenie sobie z tym to piekło. Zawsze czuję się, jakbym musiał iść do toalety, ale idę tylko około 3 razy. Jestem na lekach, ale pomagają tylko kiedy nie muszę iść do szkoły, czyli w weekendy. Kiedy miałem iść do toalety w szkole, wstrzymywałem się do niektórych lekcji, ponieważ niektórzy nauczyciele nie pozwalali wyjść do toalety. Poszedłem z tym problemem do pielęgniarek szkolnych i opowiedziałem im o swoim IBS. Teraz nauczyciele pozwalają mi wychodzić, kiedy chcę iść do toalety”

,, Mam 17 lat. 3 lata temu został u mnie formalnie zdiagnozowany Zespół Jelita Drażliwego po latach symptomów. W szkole podstawowej oznaczało to ciągły ból, który doprowadził do moich usilnych prób kontroli mojego brzucha i zaburzeń odżywiania. Od oficjalnej diagnozy jestem zdrowsza i bardziej optymistyczna. Wierzę, że kiedyś będę w stanie kontrolować swoje jelita. Każdego dnia staram się unikać kłopotliwego jedzenia, panować nad stresem. Miałam problem zaakceptowania swojego wizerunku jako młodej kobiety z tak nieeleganckim problemem. Jednak z pomocą rodziny, przyjaciół i humoru, teraz czuję się komfortowo i nie wstydzę przyznać się do swego problemu. Moi nauczyciele i przyjaciele wiedzą o moich problemach i okazją mi wiele współczucia, wsparcia i zrozumienia dla moich licznych wycieczek do toalety.”

,, Mam 18 lat i radzę sobie z koszmarem IBS, od kiedy byłam w piątej klasie. Jestem wycofana społecznie, ponieważ nie mogę angażować się w zwyczajne aktywności nastolatków. Moi znajomi czują się zawiedzeni, kiedy gdzieś mnie zapraszają, a ja się nie pojawiam. Nie rozumieją z jakim lękiem wiąże się chociażby wyjście na film. Wyjście ze znajomymi nie jest warte ryzyka, że zachoruję, upokorzę się i zrujnuję wszystkim dobrą zabawę. Więc siedzę w domu zmagając się ze strasznie bolesnymi skurczami i gazami, kiedy wszyscy inni w moim wieku świetnie się bawią. Martwienie się o to, że zachoruję sprawia, że czuję się jeszcze gorzej. Kiedy coś ważnego ma się wydarzyć, umieram ze stresu, że zachoruję. Staram się nie stresować nadmiernie, kiedy jestem chora, ale ciężko nie użalać się nad sobą, kiedy pojawia się ból, a ty jesteś samotna i bezradna. Czasem myślę sobie, że byłoby lepiej gdybym się nigdy nie urodziła. Jednak ostatnio szukałam dużo informacji, jak sobie pomóc. Biorę symetykony (lekarstwo na gazy). Biorę je, kiedy mam bolesne ataki gazów. Środki przeciwskórczowe mi nie pomogły. Ostatnio postanowiłam dodać do mojej diety błonnik, który powinien pomagać zarówno na odmianę z zaparciami, jak i biegunkami. Zobaczymy,(...) Myślę, że już zawsze będę musiała walczyć z Zespołem Jelita Drażliwego . Czasem jestem przygnębiona i zastanawiam się: ,,Jak przetrwam studia?’’, ,,Czy dam radę zostać pielęgniarką?”, ,,Czy w przyszłości będę dobrą matką?’’. Jedyne co mi pomaga to życie dniem dzisiejszym. Myślę, że to wszystko co mogą zrobić osoby z IBS. Myślę sobie, że takie karty dostałam i muszę sobie z nimi jak najlepiej poradzić. Jakoś wierzę, że wszystko będzie dobrze. (...) Zaczynam uświadamiać sobie, że nie mam wpływu na to co się stanie, ale mam wpływ jak na to zareaguje.”

Leczenie żywieniowe

Zaleca się zmianę stylu życia m.in. uprawianie sportu oraz zmianę nawyków żywieniowych: ważna jest regularność posiłków, picie odpowiedniej ilości płynów, suplementacja witaminy D3, wprowadzenie do diety probiotyków. Gdy ta zmiana nie przynosi rezultatów stosuje się środki farmakologiczne. Określone leki dobierane są na podstawie dominujących objawów, a głównym celem ich stosowania jest łagodzenie dolegliwości.

Zmiana stylu żywienia ma na celu złagodzenie objawów. Dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie diety low FODMAP (fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i alkohole wielowodorotlenowe).

Inne formy pomocy

• Psychoterapia
• Konsultacje psychologiczne (najlepiej z udziałem rodziców)
• Terapia: techniki radzenia sobie ze stresem, ćwiczenia relaksacyjne, trening progresywnej relaksacji mięśni, trening asertywności społecznej
• Edukacja pacjenta (informacje na temat choroby, jej leczenia i powikłań są kluczowym elementem w radzeniu sobie z nią)
• Przeszczep mikrobioty kałowej

Mity

01

IBS to niezbyt częsta choroba

Częsta. Ok. 24% Amerykanek. W Stanach Zjednoczonych i innych krajach zachodnich kobiety chorują na IBS trzykrotnie częściej niż mężczyźni.

03

IBS jest powodowany przez stres

Powodowany jest przez zaburzenia czynnościowe. Stres może wpływać jedynie na nasilenie objawów.

02

Ból brzucha w IBS nie jest deprymujący

04

Niektórzy ludzie twierdzą, że ból brzucha w przebiegu IBS jest bardziej niż irytujący, inni opisują go jako nie do zniesienia.

IBS może prowadzić do rozwoju choroby zapalnej jelit (IBD) lub raka jelita grubego

IBS nie rozwija się, nie ulega nasileniu, nie zmienia się w inny stan lub chorobę ani w żaden sposób nie jest związany z uszkodzeniem śluzówki jelita.

Mity

05

IBS to samo co colitis (zapalenie okrężnicy /jelita grubego).

IBS nie powoduje zapalenia w jelicie, w związku z czym jest całkowicie odmienną chorobą.

07

IBS to tylko biegunka

IBS charakteryzuje się występowaniem zarówno biegunek, jak i zaparć. Czasem objawy te mogą pojawiać się naprzemiennie. Zespół jelita drażliwego występuje w trzech postaciach: postać z przewagą biegunek (IBS-D), postać z przewagą zaparć (IBS-C) i postać mieszana (IBS-M).

06

Krew w kale jest objawem IBS

IBS nigdy nie wywołuje krwawienia z okrężnicy, dlatego że nie powoduje zapalenia w jelicie grubym.

08

W IBS występują tylko objawy jelitowe

IBS może również powodować zmęczenie, utratę apetytu, nudności, rzadziej wymioty.

Mity

09

Lewatywa to bezpieczna metoda leczenia zaparć

Częste wykonywanie lewatyw może uszkodzić mięśnie jelita grubego, powodując jego nieprawidłowe funkcjonowanie.

11

Jeśli lekarstwo zadziałało na jedną osobę , z pewnością zadziała na inną.

każde doświadczenie jest indywidualne i każdemu pomaga coś innego?

10

Nie ma sposobu na zdiagnozowanie IBS

IBS diagnozuje się, kiedy testy diagnostyczne wykluczyły inne choroby charakteryzujące się podobnymi objawami. Istnieje jednak zestaw kryteriów zwanych Kryteriami Rzymskimi, które są stosowane w diagnostyce IBS.

IBS jest wyłącznie zaburzeniem psychicznym- ,,wszystko jest w głowie pacjenta”

12

Powodowany jest przez zaburzenia czynnościowe, a emocje i stres mogą nasilać objawy

Dziękujemy!

Bibliografia

• Joć, B., Mądro, H., i in. (2015). Jakość życia pacjentów z zespołem jelita drażliwego przed i po edukacji. Psychiatria Polska, 49(4), s. 821–833
• Czerwionka-Szaflarska, M., Romańczuk, B. (2010). Zespół jelita drażliwego u dzieci i młodzieży. Pediatria Polska, Volume 85, Issue 1, s. 52-56
• Dorota Gumiela, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2020, tom 11, nr 3, 121–127
• Katarzyna Wiśniewska, Przeszczep mikrobioty kałowej (FMT) - nadzieja w terapii chorób jelit i autoimmunologicznych z Postępy w diagnostyce medycznej 2020 Lublin
• https://www.aboutibs.org/living-with-ibs-main/personal-stories.html?fbclid=IwAR1wD_Hi6J5VECdKGkm7rQnY89jX9kPk-POvBjaEsngoWSdnbI5Q4bVZ3TM
• :https://badgut.org/information-centre/a-z-digestive-topics/7-ibs-myths/)
• https://kalpro.pl/10-mitow-temat-ibs-ktore-musisz-znac/