NEWSPAPER PRESENTATION

Współczesne spory etyczne i światopoglądowe

#997

Chojnice, 15.03.2021

Rada Europy oczekuje od polskich władz zapewnienia skutecznego dostępu do aborcji i badań prenatalnych w całym kraju. W ocenie Komitetu Ministrów klauzula sumienia i inne przeszkody podnoszone przez szpitale nie powinny uniemożliwiać skorzystania z tych świadczeń medycznych - to wnioski z rezolucji wydanej w związku z kontrolą wykonania przez Polskę trzech wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Klonowanie to proces tworzenia identycznej lub prawie identycznej kopii z oryginalnego materiału genetycznego. Termin ten pochodzi od greckiego słowa klon, które znaczy pęd, latorośl oraz gałązka.

Prawa zwierząt

kara śmierci

Do 2019 r. 142 kraje zniosły karę śmierci w prawie lub w praktyce, lecz 56 krajów stosuje ją nadal.

Prawa zwierząt to idea poszanowania życia pozostałych istot i świadomość odpowiedzialności za ich los.

01

02

03

Bioetyka

Aborcja

Eutanazja

06

04

05

In vitro

Eugenika

Klonowanie

07

08

09

Mniejszości narodowe

Kara śmierci

Orientacje

10

11

12

Problemy ekologiczne

Niebezpieczne eksperymenty

Prawa zwierząt

BIOETYKA

Bioetyka - dział etyki zajmujący się analizą dylematów moralnych pojawiających się w praktyce nauk medycznych i biologicznych

Bioetyka jest nauką interdyscyplinarną, łączy bowiem ona wiedzę przyrodniczą (biologia, medycyna) i wiedzę o wartościach ludzkich (etyka) w tym celu, aby chronić i promować wszelkie życie: roślin, zwierząt i ludzi.

Została powołana do istnienia na początku lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku.

raport U Thanta, Sekretarza Generalnego ONZ z dnia 26 maja 1969.

W pluralistycznym świecie najbardziej uniwersalnym kryterium moralnym dla bioetyki są prawa człowieka wynikające z zasady: Wszystkie istoty ludzkie rodzą się wolne i równe w godności i prawach. Są one obdarzone rozumem i sumieniem oraz powinny postępować wobec siebie w duchu braterstwa.

ABORCJA

Aborcja jest celowym przerwaniem ciąży, związanym z usunięciem zarodka lub płodu. Dzieje się to w sposób farmakologiczny (poprzez podanie leków) lub chirurgiczny.

Kiedy zaczyna się życie ludzkie?

Pytanie to jest zadawane od wieków i nadal nie znaleziono na nie jednoznacznej odpowiedzi.

Dwie strony sporu:

Świat podzielony na liberalną północ i rystrykcyjne południe

• Życie ludzkie zaczyna się już w chwili poczęcia i nie można go naruszyć
• Płód należy do ciała kobiety i tylko ona ma prawo decydować o tym co się z nim stanie

(Polska stanowi jeden z wyjątków)

Przypadki w których aborcja jest dozwolona (ustawa z 7 stycznia 1993r)

Aborcja w Polsce

1. Ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej
2. Zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego (np. gwałtu, kazirodztwa)
3. Badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu

Aborcja w Polsce do 1932 roku była całkowicie zabroniona. Natomiast od 1932 roku, z przerwą w okresie okupacji niemieckiej, przerywanie ciąży jest w Polsce dozwolone tylko w określonych przypadkach.

22 października 2020r TK wydał wyrok o niezgodności z konstytucją ostatniego z przypadków

Liczba dokonywanych aborcji w Polsce jest trudna do ustalenia, ponieważ wiele ciąż jest przerywanych po kryjomu oraz poza granicami kraju.

EUTANAZJA

Eutanazja nie jest nowym zjawiskiem, nie należy do tworów współczesnej medycyny. Mimo, że jej znaczenie w ciągu wieków zmieniało się, już w Starożytności była akceptowana i stosowana.

Eutanazja ma wiele znaczeń. Odnosi się ona do skrócenia życia osoby nieuleczalnie chorej i cierpiącej. Decyzję o eutanazji podejmuje osoba chora lub jej rodzina.

Podział eutanazji:Eutanazja bierna - polega na zaprzestaniu działania wobec człowieka w wyniku czego następuje śmierć pacjenta. Eutanazja czynna - polega na aktywnym spowodowaniu lub przyśpieszeniu przez lekarza śmierci pacjenta. Ten typ eutanazji w wielu międzynarodowych regulacjach prawnych jest zabroniony i traktowany jak przestępstwo przeciwko życiu. Można również podzielić na personalną - gdy o śmierć prosi chory lub jego rodzina lub legalną - gdy prawodawstwo danego państwa toleruje lub dopuszcza takie postępowanie.

Przestępstwo zabójstwa - Francja, Wielka Brytania, Kanada, Czechyuprzywilejowany typ przestępstwa zabójstwa - Niemcy, Polska, Austria, Dania Dopuszczalne - Holandia, Belgia, Luksemburg

Śmierć, która przychodzi w ten sposób, miała być dla człowieka odświętna,radosna, pełna budującej nadziei.

EUGENIKA

Pojęcie eugeniki zostało wprowadzone w 1869 przez Francisa Galtona

Dotyczyło ono selektywnego rozmnażania zwierząt oraz ludzi, aby ulepszać gatunki z pokolenia na pokolenie, szczególnie jeśli chodzi o cechy dziedziczone.

Niemieccy eugenicy

• Eugen Fischer - przeprowadził badania naukowe w Namibii, wyciągnął wówczas wniosek, że mieszańcy są słabsi fizycznie i mniej płodni. Bastardyzacja – degeneracji gatunku na skutek krzyżowania rasy.
• Ernst Rüdin - napisał restrykcyjną ustawę sterylizacyjną, na podstawie której przymusowej operacji chirurgicznej poddano ok. 370 tys. ludzi.
• Fritz Lenz - napisał ustawy norymberskie dyskryminujące Żydów w życiu społecznym i politycznym.

Współcześnie jest pewne, iż nawet bardzo dokładne zastosowanie zasad eugeniki w celu wyeliminowania z populacji wadliwych genów jest pozbawione większego sensu i wpływa na to wiele elementów.

Klonowanie - proces tworzenia dokładnych kopii organizmu macierzystego, czyli osobników zawierających identyczną informację genetyczną klonów.

KLONOWANIE

Sklonowanie owieczki Dolly zrodziło pytania czy można również sklonować człowieka, a w połączeniu z eugeniką - czy możliwe jest dokładne zaprojektowanie nowego życia. Obecnie w większości państw zabronione jest klonowanie człowieka w celach reprodukcyjnych, ale coraz częściej mówi się o klonowaniu embrionów ludzkich. Ma to za sobą wielu entuzjastów (możliwe by było wyleczenie wielu chorób, np. Parkinson, cukrzyca), ale również przeciwników, ponieważ obawiają się oni, że wskrzeszą oni zmarłych albo będą jedynie klonować ludzi wybitnych, by stworzyć idealne społeczeństwo.

Pierwszym sklonowanym ssakiem, pochodzącym z komórek dorosłego osobnika była owieczka Dolly. Dokonał tego zespół dr. Iana Wilmuta z ośrodka Agriculture Research Centre w Cambridge. Do eksperymentu posłużono się czterema owcami nazwanymi dziś matkami Dolly. Od tego czasu technika transferu jąder komórek somatycznych pozwoliła sklonować wiele różnych gatunków ssaków: myszy, bydła, kozła, świni, wołu, muflona, kota domowego, królika, konia, muła, szczura, kota nubijskiego, psa, fretki, wilka, jelenia, kota arabskiego, koziorożca alpejskiego, wielbłąda.

IN VITRO

Metoda in vitro polega na połączeniu plemnika i komórki jajowej w warunkach laboratoryjnych, poza organizmem kobiety. Zapłodnienie in vitro umożliwia parom posiadanie potomstwa w przypadku niepłodności.

Największe kontrowersje związane z przeprowadzaniem zapłodnienia pozaustrojowego budzi kwestia tworzenia nadliczbowych embrionów. Za zapładnianiem większej liczby jajeczek pobranych z organizmu kobiety niż potrzeba do jednokrotnego wykorzystania przemawiają względy praktyczne, decydujące w znacznym stopniu o efektywności i kosztach tej metody, przeciw – zastrzeżenia etyczne, wyrażane przez zwolenników zasady ochrony każdej istoty ludzkiej od jej poczęcia, a dotyczące niszczenia zarodków niewykorzystanych.

ORIENTACJE SEKSUALNE

Żadna z orientacji sama w sobie nie jest zaburzeniem i nie powinna być tak traktowana.

Obecnie przyjmuje się istnienie 5 orientacji seksualnych, zwanych inaczej tożsamościami seksualnymi. Oznacza skierowanie pragnień seksualnych i uczuciowych w kierunku osób płci: -przeciwnej (heteroseksualna), -obu (biseksualna), -tej samej (homoseksualna), -żadnej (aseksualna), -realizację seksualności tylko w działaniach autoerotycznych (autoerotyczna).

Najbardziej rozpowszechnioną orientacją człowieka jest orientacja heteroseksualna. Można przyjąć „roboczo” stwierdzenie, iż rozpowszechnienie orientacji homoseksualnej w społeczeństwie wynosi ok. 5%, a ludzi biseksualnych w różnych wymiarach orientacji, patrząc przekrojowo i podłużnie w aspekcie czasowym jest o wiele, wiele więcej. Kolejnym terminem związanym z zagadnieniem orientacji seksualnej to powszechnie stosowny skrót: LGB dotyczący grupę, na którą składają się lesbijki, geje i biseksualiści.

MNIEJSZOŚCI NARODOWE I RELIGIJNE

Współczesna Europa charakteryzuje się silnym zróżnicowaniem narodowościowym, a poszczególne państwa można podzielić na wielonarodowe oraz mononarodowe.

• Państwa wielonarodowe - truktura społeczno-narodowościowa jest złożona, na terytorium tych państw zamieszkują przedstawiciele dwóch lub więcej narodów
• Państwa mononarodowe - większość społeczeństwa stanowi jeden naród

1. Model francuski - polegaj na usunięciu z instytucji publicznych wszelkich symboli religijnych
2. Model brytyjski - oparty jest na szerokiej tolerancji wobec takiej symboliki.

Rasizm jest zespołem poglądów przyjmujących wyższość jednych ras nad drugimi.

KARA ŚMIERCI

Kara śmierci to kara polegająca na pozbawieniu życia sprawcy przestępstwa stosowana od początków istnienia prawa,

Do 2019 r. 142 kraje zniosły karę śmierci w prawie lub w praktyce, lecz 56 krajów stosuje ją nadal. Odnotowano co najmniej 657 egzekucji w 20 krajach (nie licząc Chin, gdzie – jak się przypuszcza – wykonano ich tysiące), a w celach śmierci przetrzymywano ponad 25 000 osób.

NIEBEZPIECZNE EKSPERYMENTY

Pierwszy poświęcony badaniom klinicznym kodeks etyczny – Kodeks Norymberski – powstał po doświadczeniach II wojny światowej, a dokładniej po tym, jak świat dowiedział się o nazistowskich eksperymentach medycznych przeprowadzanych na więźniach obozów koncentracyjnych przez szanowanych specjalistów.

Z prowadzenia badań klinicznych wynikają liczne korzyści. Nie można jednak zapominać o tym, że najwięcej korzyści zdrowotnych z badań klinicznych odniosą przyszli chorzy, a nie ich uczestnicy. Wiele badań z założenia nie ma potencjału terapeutycznego ich celem jest zdobycie wiedzy, a nie wykorzystanie innowacyjnych terapii dla dobra aktualnie badanych pacjentów. Zgoda na udział w badaniu jest często wyrazem altruizmu, dobrowolnym narażeniem się na pewne ryzyko dla dobra przyszłych chorych.

Niestety pomimo umów, które chronią środowisko degradacja go nadal postępuje. Biedniejsze państwa nie odczuwają potrzeby angażowania się w dbanie o środowisko, gdyż pociąga to za sobą zbyt duże koszta, z kolei bogate nie chcą łożyć na biedniejsze.

PROBLEMY EKOLOGICZNE

Obecnie obserwuje się coraz więcej problemów ekologicznych na Ziemi. Środowisko jest stale zaśmiecane, niszczone są zasoby przyrody. Rabunkowa eksploatacja zasobów naturalnych doprowadziła do gwałtownego zmniejszenia się ich ilości. Emisja toksycznych gazów i pyłów przez zakłady przemysłowe doprowadziła do zatrucia powietrza. Zmniejsza się powierzchnia terenów zalesionych. Coraz częściej zdarzają się katastrofy ekologiczne: awarie elektrowni jądrowych, katastrofy tankowców.

• efekt cieplarniany
• dziura ozonowa
• zanieczyszczenia wód
• deforestacja
• kwaśne deszcze

Współczesny ruch na rzecz ochrony zwierząt obiera różnorodne metody działania, m.in. pokojowe pikiety, kampanie informacyjne, organizowanie bojkotu firm, lobbing na rzecz zmian prawnych. Istnieje jednak grupa aktywistów, którzy swoją działalność opierają na tzw. akcjach bezpośrednich, polegających na uwalnianiu zwierząt z miejsc, gdzie poddawane są cierpieniom oraz na niszczeniu mienia. Akcje te w założeniu mają zwrócić uwagę opinii publicznej na problem praw zwierząt oraz spowodować realny uszczerbek finansowy firm wykorzystujących zwierzęta do eksperymentów.

PRAWA ZWIERZĄT

Mianem praw zwierząt określamy idee, zgodnie z którą zwierzęta mają fundamentalne interesy lub prawa, które powinny być uszanowane tak samo, jak to się dzieje w przypadku podstawowych, analogicznych interesów ludzi.