SOCZEWKI

soczewki

prezentacja

WSTĘP

Soczewka

Soczewka to najprostrze urządzenie optyczne, zbudowane z przezroczystego materiału, najczęściej szkła. Jest ograniczona dwoma powierzchniami, przy czym co najmniej jedna z nich jest zakrzywiona.

Istnieją dwa typy soczewek, jedne z nich skupiają, drugie rozpraszają światło.

RODZAJE SOCZEWEK

Soczewki skupiające

symbol soczewki skupiającej

dwuwypukła

wklęsłowypukła

płaskowypukła

RODZAJE SOCZEWEK

Soczewki rozpraszające

symbol soczewki rozpraszającej

płaskowklęsła

dwuwklęsła

wypukłowklęsła

DZIAŁANIE SOCZEWEK

Soczewki skupiające

Światło podczas przejścia przez soczewkę ulega dwukrotnemu załamaniu. Raz, gdy wchodzi do soczewki, drugi raz, gdy ją opuszcza. W przypadku soczewki skupiającej, promienie świetlne po przejściu przez nią przetną się w jednym punkcie , nazywanym ognskiem soczewki ( F ).

kierunek padania światła

DZIAŁANIE SOCZEWEK

Soczewki rozpraszające

W przypadku drugiego typu soczewki, promienie świetlne po przejściu przez nią ulegną rozproszeniu w taki sposób, że ich przedłużenia przetną się w jednym punkcie, zwanym ogniskiem pozornym. Punkt ten znajduje się po tej stronie soczewki, po której wpadła do niej wiązka światła.

ognisko pozorne

KONSTRUKCJA OBRAZU W SOCZEWKACH

Obraz danego punktu powstaje w miejscu, gdzie promienie światła, które wychodzą z tego punktu i przechodzą przez soczewkę, przecinają się. Mówimy wtedy o tzw. obrazie rzeczywistm.

Cechy otrzymanego obrazu zależą nie tylko od rodzaju soczewki, ale także od ustawienia jej względem przedmiotu. Obraz przedmiotu ostrzymany za pomocą soczewki może mieć następujące cechy:

• odwrócony / prosty
• rzeczywisty / pozorny
• pomniejszony / powiększony / tej samej wielkości

Jeżeli promienie świetlne po przejściu przez soczewkę rozpraszają się, wówczas w miejscu przecięcia się przedłużeń tych promieni powstaje obraz pozorny.

KONSTRUKCJA OBRAZU W SOCZEWKACH

Przykłady

Konstrukcja obrazu rzeczywistego, odwróconego, pomniejszonego za pomocą soczewki skupiającej ( dwuwypukłej ).

KONSTRUKCJA OBRAZU W SOCZEWKACH

Przykłady

Konstrukcja obrazu w soczewce rozpraszającej

Obraz powstały za pomocą soczewki rozpraszającej jest zawsze pozorny, prosty, pomniejszony.

ZASTOSOWANIE SOCZEWEK

Soczewki znajdują zastosowanie w wielu przyrządach, takich jak:

• lupy
• lunety
• lornetki
• mikroskopy
• okulary
• soczewki kontaktowe
• aparaty fotograficzne
• kamery filmowe

Ze względu na budowę wyróżniamy wiele rodzajów lup, np. lupę prostą, składającą się z jednej soczewki, czy lupę ortoplanatyczną, składającą się z trzech soczewek - dwóch dwuwypukłych, oraz umieszczonej między nimi soczewki wklęsłej.

ABERRACJA OPTYCZNA

Soczewki mogą posiadać różne wady, będące zależne m.in. od dokładności ich wykonania, czy od współczynnika załamania materiału, z którego zostały wykonane. Takie wady nazywamy abberacjami optycznymi, polegającymi na deformacji uzyskanego przez soczewkę obrazu, a w szczególności zniekształceniu czy pogorszeniu jego ostrości.

Jednym z rodzajów abberacji jest dystrosja, pojegająca na zniekształceniu obrazu na różne sposoby.

Zdjęcie z dystrosją beczkową

Dziękuję!

Magdalena Drabek, kl. VIII