Ryby

RYBY

CECHY BUDOWY, KTÓRE UŁATWIAJĄ ŻYCIE POD WODĄ

CZĘŚCI CIAŁA RYB, KTÓRE UŁATWIAJĄ ŻYCIE POD WODĄ

1. Opływowy kształt ciała

2. Budowa głowy i oka

3. Skrzela

4. Łuski

5. Gruczoły śluzowe

6. Linia boczna

7. Płetwa grzbietowa

8. Płetwa ogonowa

9. Płetwa odbytowa

10. Struna grzbietowa

11. Pęcherz pławny

12. Ubarwienie ochronne

Opływowy kształt ciała

• zmniejsza opór podczas ruchu w wodzie (woda ma dużą gęstość, dlatego stawia opór, który trzeba pokonać)
• pomaga rozwijać pożądaną prędkość.

Kształt ryby zależy od jej środowiska życia, na przykład:- ciało spłaszczone grzbietobrzusznie posiada flądra, - ciało spłaszczone bocznie posiada płastuga, - ciało o kształcie wydłużonym posiadają ryby takie jak węgorz czy sum żyjące przy mulistym dnie.

Budowa głowy i oka

Narządem wzroku ryb są oczy, których cechą charakterystyczną, świadczącą o przystosowaniu ryb do życia w środowisku wodnym, jest brak powiek. Powieki są zbędne, gdyż oczy przez cały czas są obmywane przez wodę. Źrenice większości gatunków ryb nie mają zdolności zwierania się i rozwierania, ponadto ryby są na ogół krótkowzroczne - nie widzą na zbyt duże odległości. Aby zrekompensować te braki, oko ryby wykształciło zdolność akomodacji, czyli ustawienia ostrości widzenia. Soczewka rybiego oka ma kształt wypukły i wystaje przed źrenicę, dzięki czemu oko ma szeroki zakres widzenia, dochodzący czasami do 180°.

Głowa ryby jest sztywno połaczona z tułowiem, co ułatwia pokonywanie oporu wody,

Skrzela

Dzieki skrzelą ryba może oddychać tlenem w wodzie. Skrzela są cienkościennymi, silnie unaczynionymi i rozgałęzionymi wyrostkami, fałdami bądź uwypukleniami.

Ryby mają skrzela wewnętrzne, które u większości z nich są przykryte ruchomymi pokrywami.

SKRZELA

Łuski

tworzą twardy i sztywny pancerz, który pełni funkcje obronną. Wyróżnia się trzy typy łusek: - plakoidalne, - ganoidalne - elastyczne - są najbardziej rozpowszechnione u współczesnych ryb. Są głęboko zanurzone w skórze właściwej i tylnymi końcami zachodzą dachówkowato na następne.

Łuski

Na łuskach są widoczne linie rocznych przyrostów, po których można rozpoznać wiek ryby.

Śluz

Śluz pełni funkcję ochronną oraz zmniejsza tarcie ciała w trakcie pływania, dzięki czemu ryba może szybciej pływać. Śluz chroni ciało ryby od zadrapań i różnych uszkodzeń.

zwana niekiedy “szóstym zmysłem”. Narząd ten występuje wyłącznie u ryb oraz ziemnowodnych stworzeń zamieszkujących stale w środowisku wodnym.

Linia boczna

Linia boczna to długi szereg małych otworków ciągnący się najczęściej wzdłuż boków ciała ryby, od głowy do nasady płetwy ogonowej. Pod otworkami znajdują się ciałka czuciowe połączone z mózgiem. Linia boczna może być ciągła, przerywana, falista, okolona podwójną pigmentacją , może też występować tylko na głowie (u śledzia).

“Szósty zmysł” wychwytuje nawet najdelikatniejsze drgania cząsteczek wody. Pozwala to rybie określić siłę i kierunek prądu, informuje ją o miejscu sąsiada w stadzie. To dzięki linii bocznej ryby mogą pływać nocą, a także w mętnej wodzie. Nie wpadają na podwodne przeszkody ani na siebie nawzajem. Odbierają również przenoszone przez wodę drgania gruntu i powietrza.

Płetwa grzbietowa

Płetwa grzbietowa

Część ciała kręgowców wodnych stanowiąca narząd służący do utrzymywania równowagi ciała oraz do regulowania prędkości i kierunku poruszania się w wodzie.

Płetwa ogonowa

Dzieki płetwie ogonowej ryba może pływać ponieważ energicznie porusza nią na boki. Utworzona jest z błoniastego fałdu skóry, zwykle opartego na promieniach rogowych, chrzęstnych lub kostnych, i zaopatrzone we własne mięśnie rozmieszczone w podstawie płetwy

PŁETWA OGONOWA

Płetwa odbytowa

usadowiona pomiędzy odbytem a trzonem ogonowym, tuż za otworem odbytowym; najczęściej przyjmuje kształt trapezu lub prostokąta, jej długość jest zależna od długości ogona, może zbliżać się do płetwy ogonowej lub się z nią łączyć

Zwykle występuje pojedynczo.Najczęściej zbudowana jest z promieni miękkich, pierwszy promień czasami przekształcony w ostry kolec, u niektórych gatunków oddzielony od pozostałych promieni

Struna grzbietowa

Ma postać walcowatego, sprężystego pręta zbudowanego z komórek tkanki łącznej.Funkcje struny grzbietowej to: - jako tkanka linii środkowej, która dostarcza kierunkowych sygnałów do otaczającej tkanki podczas rozwoju, - jako miejsce przyczepu mięśniowego, - jako prekursor kręgów.

Pęcherz pławny

cienkościenny, błoniasty worek występujący u wielu ryb, wypełniony jest gazem (tlen, dwutlenek węgla, azot) ma ogromne znaczenie dla ryb i ich zdolności pływania.

Działa jak naturalny system balastowy, pozwalając rybom łatwo regulować głębokość zanurzenia.

Pełni funkcję narządu hydrostatycznego, czasem oddechowego (u ryb dwudysznych) albo uczestniczący w przenoszeniu sygnałów dźwiękowych ze środowiska (przez aparat Webera do błędnika). Powstaje w rozwoju embrionalnym jako uchyłek ściany przełyku. Może zachować z nim łączność.

Pęcherze pławne mają elastyczne ściany, więc mogą one zmieniać objętość w zależności od zewnętrznego ciśnienia, które zależy od głębokości.

Ubarwienie ochronne

Kolorystyka ryb kontrolowana jest przez dwa układy: hormonalny i nerwowy. Droga hormonalna reguluje głównie zmiany ubarwienia związane z dojrzewaniem ryby czy przybraniem szaty godowej. Drogą nerwową zachodzą szybkie zmiany kolorystyki, wywołane stresem, wygraniem/przegraniem walki, kamuflażem związanym z polowaniem lub ukrywaniem się przed drapieżcą. Za kolor odpowiedzialne są pigmenty zlokalizowane w specjalnych komórkach - chromatoforach,

Ubarwienie ochronne polega na upodobnieniu się barwą ciała i jej deseniem do środowiska, w którym dana ryba żyje.

Dziękuję za uwagę!

Dominik Frycz klasa 6b