Gloria Victis

oprac. Martyna Kamińska 2021

Eliza orzeszkowa

Gloria Victis

Eliza Orzeszkowa

Powieściopisarka, nowelistka, publicystka, propagatorka pracy organicznej. Autorka powieści "Nad Niemnem", "Meir Ezofowicz", "Niziny", "Dziurdziowie", "Marta".

• Oni
• Oficer
• Hekuba
• Bóg wie kto
• Gloria Victis

Wydany po złagodzeniu carskiej cenzury w 1905 roku, zawiera nowele:

Tomik opowiadań

Wymień cechy noweli

Kiedy toczy się akcja, a kiedy mają miejsce wydarzenia z fabuły?

Bohaterowie opowiadający

• Dąb

• Brzoza

• Świerk

• Wiatr

Bohaterowie opowieści

Bohaterowie noweli

• Romuald Traugutt
• Aniela Tarłowska
• Marian Tarłowski
• Jagmin

Jaka jest wizja przyrody?

Romuald Traugutt

Jagmin

Aniela Tarłowska

Marian tarłowski

Scharakteryzuj bohaterów

1. Marian i Aniela przyjeżdżają na Polesie, tam uczą dzieci w szkole
2. Zaprzyjaźniają się z Jagminem, we trójkę są nierozłączni
3. Jagmin oznajmia im wybuch powstania, niedługo na Polesie przyjeżdża oddział Polaków
4. Marian postanawia wziąć w nim udział, czuje, że musi oddać się polskiej sprawie
5. Życie w obozie wojskowym jest trudne, wszyscy jednak walczą zaciekle
6. Marian ratuje życie wodzowi Trauguttowi i zostaje za to publicznie przez niego pochwalony
7. Następuje silny atak Rosjan i tragiczne starcie z legionami polskimi
8. Marian zostaje ranny i zaraz zabity przez wrogów w namiocie szpitalnym
9. Zaraz potem pada Jagmin
10. Po powstaniu zostaje tylko mogiła bohaterów i innych bezimiennych walczących
11. Jakiś czas potem na grób przychodzi smutna Aniela i wbija mały krzyżyk w ziemię

Rekonstrukcja fabularna

Po wysłuchanej opowieści wiatr niesie ją dalej rozgłaszając „gloria victis!!!”, czyli „chwała zwyciężonym!!!”

Przez lata strumień w poleskim lesie płynąc szemrał „vae victis”, czyli „biada zwyciężonym”

Przyroda - jaka jest jej rola?

Weź pod uwagę konstrukcję bohaterów oraz to jaki los ich spotkał.

Jaka wizja powstania styczniowego wyłania się z noweli Elizy Orzeszkowej?

Apoteoza, NOBILITACJA POWSTAŃCÓW

WIZJA POWSTANIA STYCZNIOWEGO

• Tragiczna, nierówna, lecz zaciekła bitwa z
• Rosjanami, polskie legiony ponoszą klęskę w walce o wolność ojczyzny
• Uwznioślenie powstańców i pokazanie, że mimo przegranej należy ich doceniać. Zapomniana mogiła w lesie jako jedyny ślad po powstańczych walkach

Powstanie według Orzeszkowej

• Autorka nie uważa powstańców za przegranych lecz zwyciężonych
• Wierzy, że ich waleczne czyny pokażą następnym pokoleniom, że o wolność ojczyzny należy walczyć, nawet jeśli się przegrywa
• Oddaje cześć poległym, ponieważ sama walczyła w powstaniu i czuje się jednym z nich

Dwa sposoby literackiego kreowania bohatera – analiza i interpretacja porównawcza fragmentów Gloria victis Orzeszkowej i Kompleksu polskiego Konwickiego.

Strażnicy narodowej pamięci – pieśń i przyroda. Porównaj ich role na podstawie przytoczonych fragmentów pieśni Wajdeloty („Konrad Wallenrod”) Mickiewicza i „Gloria victis” Orzeszkowej

Przykładowe tematy maturalne