Imiesłowy

Imiesłowy

IMIESŁÓW JAKO CZĘŚĆ MOWY

Obok bezokolicznika oraz form zakończonych na -no i -to jest nieosobową formą czasownika. Zachowuje się jednak, jakby był zupełnie innymi częściami mowy: przymiotnikiem lub przysłówkiem. To, jakie imiesłowy możemy utworzyć od czasownika, zależy od jego aspektu i tego, czy czasownik jest przechodni czy nie (czy może utworzyć stronę bierną).

sposób użycia

Imiesłów przymiotnikowy czynny

Pies biegnący przez ulicę głośno szczekał . Imiesłów: biegnący - wyraża czynność równoczesną z orzeczeniem, tj. pies jednocześnie biegł i szczekał. Biegnący - od "biec" - czas. niedokonany. Pies (jaki?) biegnący - imiesłów jest przydawką.

- tworzymy go przez dodanie do tematu czasownika końcówek: -ąca, -ący, -ące, - wyraża czynność równoczesną z czynnością wyrażoną przez orzeczenie, określa rzeczownik pod kątem wykonywanej czynności, - tworzymy go od czasowników niedokonanych, - odmienia się przez przypadki, rodzaje, liczby, - w zdaniu może pełnić rolę przydawki.

sposób użycia

Imiesłów przymiotnikowy bierny

Ten pyszny obiad został ugotowany przez mamę. Imiesłów: ugotowany - utworzony od czasownika "ugotować" - tworzy stronę bierną tego czasownika. W stronie czynnej mielibyśmy zdanie: Mama ugotowała pyszny obiad. Odnosi się do przedmiotu czynności - to obiad został ugotowany. Jest orzecznikiem w orzeczeniu imiennym: został (jaki?, co się z nim stało?) ugotowany.

- tworzymy go przez dodanie do tematu czasownika końcówek: -ny, -ony, -ty, - stosowany jest do tworzrnia strony biernej czasownika, - odnosi się do przedmiotu czynności, - tworzymy go od czasowników przechodnich, zarówno dokonanych, jak i niedokonanych, - odmienia się przez przypadki, rodzaje liczby, - w zdaniu pełni rolę orzecznika w orzeczeniu imiennym

Sprawdź się! - Imiesłów przymiotnikowy

Wordwall - O rety! Krety!

Ćwiczenia redakcyjne

Learningapps - Grupowanie imiesłowów.

Uzupełnij tabelę!

Imiesłów przysłówkowy współczesny

sposób użycia

- tworzymy go poprzez dodanie do tematu 3 os. l.mn. czasu teraźn. czasownika końcówki - ąc, - wskazuje na czynność wykonywaną równocześnie z inną przez ten sam podmiot, - jest formą nieodmienną, - tworzymy go od czasowników niedokonanych, - pojawia się w zdaniach złożonych: tworzy zdanie złożone podrzędnie z imiesłowowym równoważnikiem zdania

Czytając gazetę, natknęłam się na ciekawe ogłoszenie. Imiesłów: czytając. Inaczej: Kiedy czytałam gazetę, natknęłam się na ciekawe ogłoszenie. lub: Znalazłam ciekawe ogłoszenie (kiedy?, jak?) podczas czytania gazety (pytamy jak o okolicznik w zdaniu). Ten sam podmiot: ja czytałam, ja znalazłam ogłoszenie. Równocześnie: cztałam i znalazłam. Utworzony od "czytać" - taraz - czas. niedokonamy

Imiesłów przysłówkowy uprzedni

sposób użycia

-tworzymy go poprzez dodanie końcówki - łszy lub - wszy do tematu czasu przeszłego czasownika, - wskazuje na czynność wcześniejszą w stosunku do innej, wykonywanej przez ten sam podmiot, - jest formą nieodmienną, - tworzymy go od czasowników dokonanych, - pojawia się w zdaniach złożonych: tworzy zdanie podrzędnie złożone z imiesłowowym równoważnikiem zdania.

Dobiegłwszy do mety, padła zemdlona na trawę. Imiesłów: dobiegłszy. Inaczej: Kiedy dobiegła do mety, padła zemdlona na trawę. lub: Po dobiegnięciu do mety padła zemdlona na trawę. Ten sam podmiot: ona dobiegła do mety i ona padła na trawę. Najpierw dobiegła - potem padła. Utworzony od "dobiec" - czas. dokonany

Sprawdź się! - Imiesłów przysłówkowy

Wordwall - O rety! Krety!

Ćwiczenia redakcyjne

Learningapps - Grupowanie imiesłowów.

Uzupełnij tabelę!

Pisownia "nie" z imiesłowami

Pisownia "nie" z imiesłowami przymiotnikowymi.

Wordwall - pisownia "nie" z imiesłowami.

Pisownia "nie" z imiesłowami przysłówkowymi.