WSPÓŁCZESNOŚĆ

WSPÓŁCZESNOŚĆ

wprowadzenie

Po dzisiejszej lekcji powinieneś umieć:- określić nazwę i ramy czasowe epoki - wzkazać źródła, wzory i inspiracje współczesności - zaprezentować filozofię epoki - omówić podział polskiej literatury powojennej - zdefiniować termin: pokolenie literackie - omówić pokolenia literackie współczesnosci - zdefiniować pojęcia kluczowe niezbędne do zromienia epoki

WSPÓŁCZESNOŚĆ

To nieprecyzyjna nazwa epoki, obejmująca nie tylko wydarzenia historyczne, do których mamy już dystans, lecz także dziejące się na naszych oczach, trudne jeszcze do opisania.

PERIODYZACJA EPOKI

1945 koniec II wojny światowej

Źródła, wzory, inspiracje

odwołania do wszystkich epok w dziejach ludzkości (łącznie z okresem prehistorycznym)

odwołania do różnorodnych kultur egzotycznych (Czarna Afryka, Amazonia, Oceania, australijscy Aborygeni)

kultura masowa

Europa po II wojnie światowej

FILOZOFIA I MYŚL SPOŁECZNA

- egzystencja człowieka jest absurdalna, ponieważ nieuchronnie prowadzi do śmierci - człowiek został obdarzony absolutną wolnością i ponosi całkowitą odpowiedzialność za swoje wybory - bunt przeciw złu i solidarność z krzywdzonymi nadają sens ludzkiemu życiu

EGZYSTENCJALIZM

- negacja systemów wartości jako ograniczających i determinujących człowieka- nie istnieje obiektywna prawda, ale jedynie różne "dyskursy" - świadomość cząstkowości i nieciągłości wiedzy - brak możliwości rozstrzygnięcia sporów

POSTMODERNIZM

- nadrzędność człowieka wobec uwarunkowań społeczno-ekonomicznych i społecznych - człowiek powinien nastawić się na BYĆ, nie na MIEĆ

PERSONALIZM

Współczesność

Polska kultura powojenna

LITERATURA EMIGRACYJNA

literatura krajowa

Ośrodki myśli emigracyjnej: - KULTURA -paryskie pismo polityczno-kulturalne , krórego redaktorem naczelnym był Jerzy Giedroyc - emigracja londyńska - środowiska amerykańskie

POKOLENIA LITERACKIE

Pokolenie pryszczatych

(inaczej socrealiści)

to nazwa grupa pisarzy urodzonych między 1925 a 1930 rokiem, która na przełomie lat 40. i 50. poparła z zapałem program realizmu socjalistycznego i tworzyła według jego zasad. Formacja ta odznaczała się głoszeniem agitacyjno-propagandowej pochwały socjalizmu i władzy ludowej, afirmacją przemian społeczno-gospodarczych wczesnego PRL-u oraz negacją „wrogów klasowych”. Ideałem twórcy był pisarz zajmujący się tematyką robotniczą, na przykład Majakowski.

POKOLENIE 56

POKOLENIE WSPOŁCZESNOŚCI (od wydawanego w Warszawie czasopisma „Współczesność”)

To pokolenie poetów i pisarzy debiutujących w okresie przełomu. W gronie debiutantów znajdują się twórcy urodzeni między 1930 a 1935 r. Ich doświadczeniem pokoleniowym stał się październik 1956 roku, a co za tym idzie przemiany kulturalne, swoboda twórcza, działalność klubów młodej inteligencji, możliwość dyskusji o latach minionych, niezależność od socrealistycznych wzorów. Wielu poetów należących do tego pokolenia pisało „do szuflady”, nie chcąc wydawać tomików w czasie nieograniczonej działalności cenzury. Zdecydowali się na tzw. „debiut spóźniony”.

Pokolenie ‘68, (Nowa Fala)

to poeci i krytycy urodzeni w latach 1945-1950, których doświadczeniem pokoleniowym stały się przede wszystkim wydarzenia marca 1968, a także grudnia 1970 roku. Główne postacie Nowej Fali to: Ryszard Krynicki, Ewa Lipska, Adam Zagajewski, Stanisław Barańczak.

Programem uczynili Herbertowską konieczność „dawania świadectwa”. Formą wypowiedzi pokolenia były teatry studenckie, m.in. poznański Teatr Ósmego Dnia oraz kabarety, np. Salon Niezależnych. Byli moralnie bezkompromisowi, fałsz epoki ujawniali parodiowaniem nowomowy, języka propagandy, wytartym metaforom przywracali dosłowność.

Pokolenie ‘76,

to twórcy urodzeni w latach pięćdziesiątych i debiutujący w okresie istnienia drugiego obiegu wydawniczego. Ich przeżyciem pokoleniowym stał się stan wojenny i doświadczenia z nim związane. Wśród twórców tej formacji znajdują się m.in. Tomasz Jastrun, Jan Polkowski, Bronisław Maj, Antoni Pawlak, Paweł Huelle. Ich twórczość jest świadectwem najnowszych przemian społeczno-politycznych w kraju.

Głosili sprzeciw społecznemu zaangażowaniu poetów, sądzili bowiem, że poezja nie posiada realnej mocy wpływania na rzeczywistość społeczną.

Pokolenie „brulionu”

– jest to grupa poetów urodzonych około 1960 r. i skupionych wokół kwartalnika „brulion”. Szukali wolności rozumianej jako absolut, a wyróżnikiem swojej postawy uczynili bunt i sprzeciw. Odrzucali tradycję patriotyczną i kulturową, i oczywiście uznane autorytety. Deklarowali, że chcą być poetami, a nie sumieniem narodu. Interesuje ich problematyka egzystencjalna, używają obrazoburczych gestów, nadużywają wulgaryzmów. Przedstawiciele: poeci: Marcin Świetlicki, Jacek Podsiadło, Marcin Baran; prozaicy: Olga Tokarczuk, Magdalena Tulli, Tomek Tryzna i Manuela Gretkowska.

I już na koniec...

Pojęcia kluczowe do zrozumienia epoki

socrealizm

odwilż

cenzura

konsumpcjonizm

globalizacja

nowomowa

Sprawdź, ile zapamiętałeś z dzisiejszej lekcji.

Użyj fukcji: pełny ekran