WSDZ

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego

Publicznej Szkoły Podstawowej im. Wincentego Witosa w Borku Strzelińskim

Spis treści

Korzyści i przewidywane rezultaty wynikające z działań WSDZ

Podstawa prawna

Cele WSDZ

Osoby odpowiedzialne za realizację WSDZ

Wstęp

Ewaluacja

Formy, metody i techniki pracy doradczej

Założenia WSDZ

1. Podstawa prawna

Ustawa Prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 996, 1000, 1290 i 1669). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 marca 2017 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U.2017, poz.703 ). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz.U.2017, poz.649). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2018 r. w sprawie wykazu zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz nauczycieli: pedagogów, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych i doradców zawodowych ( Dz.U.z 2018 r. poz.1601). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach ( Dz.U. 2018, poz.1647). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego ( Dz.U.2019, poz. 325)

2. Wstęp

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego (WSDZ) stwarza możliwości i pomaga w rozwiązywaniu problemów związanych z wyborem kierunku kształcenia, drogi kształcenia i planowania kariery zawodowej. Pierwsze decyzje edukacyjno-zawodowe oraz planowanie kariery zawodowej to okres przypadający na lata szkoły podstawowej.

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego to ogól działań podejmowanych przez szkołę w celu przygotowania uczniów do świadomych wyborów edukacyjno-zawodowych, czyli do wyboru szkoły ponadpodstawowej, poziomu i kierunku kształcenia, przyszłego zawodu.

Program WSDZ jest skierowany do uczniów, ich rodziców, prawnych opiekunów i nauczycieli. Określa działania związane z realizacją doradztwa zawodowego w tym: tematykę działań z uwzględnieniem treści programowych oraz oddziałów, których dotyczą te działania; metody i formy realizacji działań, terminy realizacji działań; osoby odpowiedzialne za realizację poszczególnych działań, podmioty, z którymi szkoła współpracuje przy realizacji działań z uwzględnieniem odpowiednio potrzeb uczniów, rodziców oraz formę ewaluacji programu.

2. Wstęp

Dobrze przygotowany uczeń do podjęcia decyzji edukacyjnej i zawodowej to taki, który wie jakie ma zainteresowania i predyspozycje, potrafi dokonać samooceny, zna swoją wartość, umie samodzielnie wybrać szkołę średnią, ma plany na przyszłość.

Program WSDZ jest skorelowany z działaniami w Statucie Szkoły i Programie Wychowawczo- Profilaktycznym Szkoły. Adresatami programu są uczniowie, nauczyciele, rodzice oraz instytucje wspomagające w zakresie doradztwa zawodowego.

3. Założenia WSDZ

Na wybór zawodu składają się: wiedza na temat siebie, wiedza dotycząca ścieżek edukacyjnych, zawodów i rynku pracy oraz cechy osobowościowe uczniów (temperament, charakter, poziom inteligencji, zainteresowania, zdolności) a także umiejętności, doświadczenia, wyznawane wartości i normy, czynniki emocjonalne, zdrowotne, rodzaj i poziom wykształcenia, wpływ rodziny, aktywność własna uczniów. Wybór zawodu jest długotrwałym procesem stanowiącym sekwencje decyzji podejmowanych przez wiele lat. Działania w ramach WSDZ powinny być zaplanowane, spójne, prowadzone w sposób ciągły i systematyczny.

4. Cele WSDZ

Cel główny: Przygotowanie uczniów do dokonania świadomego i trafnego wyboru dalszej drogi edukacyjnej, a w przyszłości wyboru zawodu oraz do radzenia sobie z ciągłymi zmianami na rynku pracy we współczesnym świecie.

4. Cele WSDZ

Cele szczegółowe dla ucznia:• zna swój potencjał edukacyjny, psychologiczny: predyspozycje, mocne strony i ograniczenia, zainteresowania, uzdolnienia)• posiada informacje na temat różnych grup zawodowych: charakterystyka wykonywanej pracy, wymagania do wykonywania konkretnego zawodu, przeciwwskazania zdrowotne)• rozwija swoje umiejętności i zainteresowania, wie jak się uczyć• rozwija umiejętności pracy w zespole: komunikatywność, zaangażowanie, właściwe relacje społeczne)• prezentuje postawę szacunku do pracy• zna czynniki trafnego wyboru szkoły i zawodu• rozwija umiejętność podejmowania decyzji• jest otwarty i przygotowany na wyzwania współczesnego świata: gotowość do zmian)

4. Cele WSDZ

Ponadto uczeń klasy ósmej:• zna zasady systemu kształcenia w Polsce oraz ofertę edukacyjną szkół ogólnokształcących, techników i szkół branżowych • zna zasady rekrutacji do szkół ponadpodstawowych • zna źródła informacji edukacyjnych i zawodoznawczych, ma dostęp do tych informacji

5. Osoby odpowiedzialne za realizację WSDZ

Szkoła będzie w tym zakresie współpracowała z instytucjami i organizacjami wspierającymi jej pracę (m.in. Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, szkołami ponadpodstawowymi , zakładami pracy). Doradztwo zawodowe obejmuje spójne działania szkoły w zakresie pracy indywidualnej i grupowej z uczniami przy wsparciu i poradnictwie nauczycieli oraz zaangażowaniu rodziców. Działania mają charakter zaplanowany, systematyczny. Jest to zobowiązanie i wysiłek całej społeczności szkolnej, w której poszczególne grupy podejmują określone działania. Zakres zadań poszczególnych osób zaangażowanych w proces doradczy wynika z kompetencji, profilu wykształcenia, wykładanych treści oraz podstawy programowej w szkole podstawowej.

5. Osoby odpowiedzialne za realizację WSDZ

Na każdym przedmiocie nauczyciele realizują podstawę programowa odnosząc się do doradztwa zawodowego.

Doradca zawodowy, pedagog i psycholog szkolny Diagnozują potrzeby oraz możliwości uczniów, udzielają indywidualnych porad i konsultacji w zakresie rozpoznawania mocnych stron oraz podejmowania decyzji edukacyjnych, w zależności od potrzeb i możliwości organizacyjnych prowadzą zajęcia rozwijające umiejętności emocjonalno-społeczne oraz na temat technik uczenia się, radzenia sobie ze stresem i autoprezentacji, kierują uczniów do specjalistycznych placówek.

5. Osoby odpowiedzialne za realizację WSDZ

Wychowawcy Na lekcjach wychowawczych wprowadzają podstawy treningu interpersonalnego, prowadzą zajęcia na temat poznawania siebie i o tematyce zawodowej, uczą sposobów organizacji pracy własnej, wyznaczania celów.

Nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej Uczą wyszukiwania informacji na temat edukacji i zawodów za pomocą słowników, encyklopedii, komputera. Wdrażają do podejmowania obowiązków i rzetelnego ich wypełniania. Zapoznają z pojęciem pracy i wynagrodzenia pieniężnego oraz sytuacji ekonomicznej rodziny. Przedstawiają znaczenie pracy w życiu człowieka, omawiają z dziećmi zawody ich najbliższych, prezentują charakterystykę pracy w różnych zawodach. Rozwijają zainteresowania, zapoznają ze sposobami powstawania różnych przedmiotów, uczą podstawowych umiejętności technicznych.

5. Osoby odpowiedzialne za realizację WSDZ

Nauczyciele-wychowawcy świetlicy Aranżują zabawy sprzyjające poznawaniu różnych zawodów, organizują kąciki zawodowe w świetlicy.

Nauczyciele informatyki Prowadzą naukę poszukiwania, selekcjonowania, porządkowania, gromadzenia i wykorzystywania informacji np. dotyczących oferty edukacyjnej szkół średnich, pomagają uczniom klas ósmych w logowaniu się do elektronicznego systemu wspomagania rekrutacji szkół , wyjaśniają organizację pracy i przepisy bhp w pracy z komputerem, uczą komunikowania się z pomocą komputera i technologii informacyjnych. Prezentują sposoby opracowywania tekstów, prezentacji multimedialnych oraz danych liczbowych w arkuszu kalkulacyjnym. Wdrażają do pracy zespołowej w ramach projektu, pokazują sposoby wykorzystania technologii informacyjnych w różnych zawodach.

5. Osoby odpowiedzialne za realizację WSDZ

Nauczyciele języka polskiego Omawiają charakter pracy w różnych zawodach, uczą tworzenia wypowiedzi: pisania życiorysu, podania, ogłoszenia, listu oficjalnego -dostosowywanie wypowiedzi do sytuacji). Kształtują umiejętność operowania słownictwem z kręgu: szkoła i nauka, środowisko społeczne. Wdrażają do samokształcenia i docierania do informacji za pomocą słowników, encyklopedii. Pokazują znaczenie komunikacji niewerbalnej w autoprezentacji.

Nauczyciele matematyki Uczą gromadzenia i porządkowania danych o edukacji i zawodach, odczytywania i interpretacji danych w tekstach, tablicach i wykresach. Kształtują umiejętność posługiwania się procentami, zapoznają z zawodami z dziedziny księgowości i rachunkowości. Uczą planowania czynności z wykorzystaniem kalendarza - wykonywanie obliczeń)oraz dzielenia zadań na etapy.

5. Osoby odpowiedzialne za realizację WSDZ

Nauczyciele języków obcych Zapoznają z zasobem języka dotyczącym szkoły i pracy oraz cech charakteru i umiejętności. Prezentują uczniom filmy o zawodach w języku obcym. Uczą tworzenia kilkuzdaniowych wypowiedzi na temat swoich umiejętności- prezentacja siebie. Zachęcają do pracy zespołowej metodą projektu.

Nauczyciele przyrody, biologii, fizyki, geografii Omawiają stan zdrowia i choroby człowieka nawiązując do przeciwwskazań zdrowotnych w wybranych zawodach. Wykazują znaczenie odpoczynku w życiu człowieka, prawidłowych warunków nauki i pracy, zasad uczenia się. Wdrażają do planowania dnia i organizowania pracy własnej. Zapoznają z zawodami z dziedziny rolnictwa, biologii, leśnictwa, ochrony środowiska, fizyki, chemii, geografii, ochrony zdrowia, astronomii.

5. Osoby odpowiedzialne za realizację WSDZ

Nauczyciele historii i wiedzy o społeczeństwie Informują o siedzibie władz lokalnych uczniów oraz ich zakresie działań i sposobie powoływania. Wyjaśniają demokratyczny charakter państwa. Charakteryzują pojęcie samorządności, opisują zawody związane z polityką, dyplomacją, przedstawia zawód historyka. Zapoznają ze znaczeniem społecznego podziału pracy, opisują grupy społeczne i ich role w społeczeństwie. Omawiają z uczniami problemy współczesnej Polski m.in. bezrobocie. Zapoznają ze zjawiskiem emigracji politycznej i zarobkowej. Uczą tworzenia drzewa genealogicznego. Omawiają z uczniami funkcjonowanie przemysłu, warunki pracy w fabryce dawniej i dziś. Prezentują podstawowe cechy obecnego systemu gospodarczego.

Nauczyciele wychowania fizycznego Omawiając trening zdrowotny, pomagają opracować rozkład dnia ucznia, uwzględniając proporcje między pracą a wypoczynkiem, wysiłkiem umysłowym i fizycznym.

5. Osoby odpowiedzialne za realizację WSDZ

Nauczyciel wychowania do życia w rodzinie Prowadzi lekcje na temat ról społecznych i modeli życia. Zapoznaje ze sposobem pracy instytucji działających na rzecz dziecka i rodziny. Kształtuje u uczniów poczucie odpowiedzialności za własny rozwój.

Nauczyciel muzyki Zapoznaje uczniów z zawodami związanymi z muzyką, przekazuje wiedzę o tworzeniu instrumentów, uczy gry na instrumentach.

Nauczyciel plastyki Zapoznaje z zawodami z dziedziny kultury. Uczy korzystania z przekazów medialnych oraz wykorzystywania ich wytworów.

5. Osoby odpowiedzialne za realizację WSDZ

Nauczyciele techniki Opisują funkcje urządzeń technicznych, omawiają kolejność działań technologicznych, organizacje miejsca pracy i szacowanie czasu jej trwania. Uczy posługiwania się narzędziami do obróbki ręcznej.

Nauczyciel bibliotekarz Prenumeruje czasopisma związane z edukacją oraz literaturę z zakresu doradztwa zawodowego, udostępnia ulotki o szkołach. Ponadto nauczyciele prowadzą zajęcia pozalekcyjne i koła zainteresowań umożliwiające uczniom rozwijanie swoich zdolności i umiejętności.

6. Formy, metody i techniki pracy doradczej

Formy adresowane do uczniów:• diagnozowanie i analizowanie potrzeb uczniów • udzielanie indywidualnych porad uczniom• zajęcia warsztatowe służące rozwijaniu i doskonaleniu umiejętności autoprezentacji• zajęcia grupowe służące rozbudzeniu świadomości konieczności planowania własnego rozwoju i kariery zawodowej• zajęcia grupowe skierowane na rozwój umiejętności społecznych i interpersonalnych: komunikacji , współpracy, przezwyciężania stresu, asertywności• spotkania z przedstawicielami różnych zawodów• spotkania z przedstawicielami lokalnych firm, wyjścia i wycieczki szkolne do zakładów pracy• udostępnianie informacji o szkołach i zawodach• udział w dniach otwartych szkół średnich

6. Formy, metody i techniki pracy doradczej

Formy adresowane do rodziców/prawnych opiekunów uczniów:• zachęcanie i włączanie rodziców w proces doradczy szkoły np. poprzez przedstawianie wykonywanych przez siebie zawodów• indywidualne konsultacje i porady udzielane przez nauczycieli/specjalistów• gromadzenie i udostępnianie informacji edukacyjno-zawodowych Formy adresowane do nauczycieli:• tworzenie warunków do wymiany doświadczeń i dzielenia się wiedzą.• wspólne tworzenie z uczniami informacji poświęconych zagadnieniom planowania kariery i pracy zawodowej• śledzenie losów absolwentów

6. Formy, metody i techniki pracy doradczej

Metody stosowane w pracy doradczej:• metoda testowa, np. ankieta• metoda dramy: inscenizacja i odgrywanie ról• metody audiowizualne: filmy edukacyjne, programy multimedialne, prezentacje multimedialne, zasoby Internetu• metody aktywizujące i problemowe: burza mózgów, giełda pomysłów, mapy myślowe, gry i zabawy• treningi umiejętności społecznych: mini wykłady, pogadanki, dyskusje• techniki plastyczne

7. Korzyści i przewidywane rezultaty wynikające z działań WSDZ

Dla uczniów:• nabywają kompetencje niezbędne do rozpoznawania własnych predyspozycji zawodowych• potrafią dokonać samooceny, określić swoje mocne strony, zainteresowania, uzdolnienia i kompetencje• poznają, czym jest rynek pracy i świat zawodów, wymieniają różne grupy zawodów• uzasadniają potrzebę uczenia się prze całe życie, wskazują sposoby zdobywania wiedzy• określają, kim chcieliby zostać, opowiadają o swoich planach edukacyjno-zawodowych• poznają zasady rekrutacji do poszczególnych szkół ponadpodstawowych (klasy VII-VIII)

7. Korzyści i przewidywane rezultaty wynikające z działań WSDZ

Dla rodziców:• zostaną uświadomieni o istotnej roli rodzica/ opiekuna prawnego w procesie przygotowania dziecka do wyborów edukacyjno – zawodowych- pedagogizacja rodziców• uzyskają pomoc w rozpoznawaniu predyspozycji zawodowych dziecka i wspólnym planowaniu drogi zawodowej• zostaną im wskazane źródła informacji – informatory, publikacje, adresy• zostaną włączeni do współpracy z nauczycielami, doradcami, pedagogiem przy organizowaniu spotkań z ludźmi wykonującymi ciekawe zawody)Dla szkoły:• optymalne wyniki edukacyjne uczniów oraz wyniki egzaminu ósmoklasisty• realizowanie przepisów prawa oświatowego w zakresie doradztwa zawodowego• zwiększenie konkurencyjności szkoły

8. Ewaluacja

Realizacja Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego polegać będzie monitorowaniu, ewaluacji i kontroli podjętych działań. Kontrola dokonywana będzie w celu usprawnienia i ulepszania realizowanych zadań lub wytyczenia nowych form pracy. Wykorzystana zostanie do tego technika wywiadu i obserwacji, która pozwala zaobserwować dynamikę procesu i rodzące się nowe potrzeby czy niezaplanowane rezultaty. Dzięki niej będzie można dokonywać aktualizacji działań doradczych, odkrywać aktualne potrzeby i oczekiwania - co pozwali na długoterminowe planowanie działań.

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego opracowała Ewa Sulima