"Latarnik" Henryk Sienkiewicz

"Latarnik"

nowela

Cykl lekcji o latarniku

lektura

Henryk Sienkiewicz

Kliknij, aby przejść dalej:

Kliknij w temat, aby przejść do jego zawartości.

Tematy lekcji:

Temat: Kim jest autor "Latarnika"? Geneza lektury.

Lekcja 1

Losy Skawińskiego. "Latarnik" Henryka Sienkiewicza.

Lekcja 2

Ojczyzna w książce zamknięta.

Lekcja 3

Czy Skawiński jest bohaterem tragicznym?

Lekcja 4

PODSUMOWANIE WIADOMOŚCI O LEKTURZE.

O Henryku Sienkiewiczu i genezie "Latarnika".

Pytanie na rozgrzewkę:

Henryk Sienkiewiecz urodził się w _________ roku w __________________ . Zmarł w _________ roku w szwajcarskiej miejscowości ____________ , ale grób pisarza znajduje się w katedrze św. Jana w Warszawie. Studiował w ______________ , pisał pod pseudonimem ____________ . W wieku ____ lat wyjechał do USA w roli ______________ . Podróżował po wielu kontynetach, był w Europie, Ameryce Północnej oraz Afryce. Jest autorem cyklu trzech powieści historycznych, czyli ______________ . Napisał także powieść inspirowaną afrykańskim kontynetem, czyli ______________ oraz taką, której akcja toczy się w czasach pierwszych chrześcijan - ______________ . Jako dar od narodu otrzymał w roku jubileuszu pracy twórczej ______________ w Oblęgorku (koło ______________ ). Sienkiewicz został uhonorowany w ______ roku, otrzymując wyjątkową nagrodę - literackiego ______________ .

Henryk Sienkiewicz

Dlaczego powstał "Latarnik"?

Geneza lektury.

Lecz gdyby ten sam ktoś przyszedł do mnie w lutym i rzekł mi, że przy końcu marca przejadę Niemcy, Francję, całą długość Anglii; że przepłynę na wiosnę burzliwy Atlantyk, a nastepnie jak ptak na skrzydłach przelecę niezmierzone przestrzenie wielkiej kolei od New Yorku do San Fransisco i strzasnę proch z obuwia mego na brzegach Oceanu Spokojnego, odrzekłbym temu bez wahania: - Przyjacielu! [...] widzę, że zmysły twoje nie są z tgo świata. [...] Człowiek, który wyjeżdza do Ameryki, jest jeszcze u nas rzadkością. [...] Mój dziad nieboszczyk, Panie świeć nad jego duszą, raz jeden za dni swych był na Puławach, a raz w Królewcu, i miał o czym opowiadać przez całe życie.

~ "Listy z podróży do Ameryki" (framenty)

Gazety nowojorskie doniosły o śmierci ziomka naszego, Siellawy, niegdyś obywatela gub. witebskiej. Poznałem go osobiście w czasie pobytu w Nowym Jorku, przeto mogę udzielić kilku szczegółów z jego życia i jeden psychologiczny. Śp. Siellawa (nie wiem, jak miał na imię chrzestne) był człowiek wysoko ukształcony, prawy i szlachetny. Miał wszkaże jedną dziwną monomanię: wszędzie, gdziekolwiek przebywał, zdawało mu się, że go szpieguje, ściga i prześladuje jeden z rządów europesjkich. Stąd też nigdy nie mógł zagrzać na długo miejsca, a nawet utrzymywać z nikim trwałych stosunków przyjaznych. Zdarzało się czesto, że po kilka miesięcy nie pokazywał się żadnemu z ziomków i zwykle nie wiedziano, gdzie mieszka. Gnany myślą, że go ścigają i prześladują, po opuszczeniu Europy (zdaje się w r. 1848) zwiedził Przylądek Dobrej Nadziei, Madagaskar, Australię, Amerykę Południową, Środkową i nareszcie Stany Zjednoczone.

~ J. Krzyżanowski, "Henryk Sienkiwiecz. Kalendarz życia i twórczości", Warszawa 1956, s. 88-89.

Powiadał mi nieraz, że za najszczęśliwsze chwile swojego życia uważa te parę lat, który przebył na międzymorzu Panama, spełniając obowiązek strażnika latarni morskiej przed portem Colon-Aspinawall. Obowiązkiem jego było o każdej szóstej godzinie zapalić lub gasić latarnię. Mieszkał o 10 mil od brzegu, sam jeden wsród morza na samotnej skale, ktorej przez 26 miesięcy nie opuszczał. Co dwa tygodnie przywożono mu żywność (niekiedy żywe ptastwo lub barana, gdyż w tym klimacie mięso świeże pół dnia nie da się przechować). Raz mu przysłano pakę z gazetami i książkami polskimi - i to go wygnało z samotnego raju, w którym żył najszczęśliwysz, bez Ewy i węża, jak się sam wyrażał. W liczbie przysłanych książek była powieść Zygmunta Kaczkowskiego "Murdelio". Otóż w pewien mglisty dzień Siellawa tak się zaczytał przy lampie w owej powieści, że wiecznym prawem zapomniał zapalić lampę latarnianą. To zmyliło z drogi jakiś okręt i o mało nie stało się powodem rozbicia. Zaskarżono strażnika i Siellawa stracił miejsce. Odtąd znienawidził książki. [...] W Nowym Jorku pracował po aptekach. Cierpiąc bezsenność, używał morfiny czy jakiegoś innego lekarstwa i tym sie podobno otruł. Dopiero w kilka lat po jego śmierci ziomkowie dowiedzieli się o tym i pośpieszyli pochować.

~ J. Krzyżanowski, "Henryk Sienkiwiecz. Kalendarz życia i twórczości", Warszawa 1956, s. 88-89.

Powiadał mi nieraz, że za najszczęśliwsze chwile swojego życia uważa te parę lat, który przebył na międzymorzu Panama, spełniając obowiązek strażnika latarni morskiej przed portem Colon-Aspinawall. Obowiązkiem jego było o każdej szóstej godzinie zapalić lub gasić latarnię. Mieszkał o 10 mil od brzegu, sam jeden wsród morza na samotnej skale, ktorej przez 26 miesięcy nie opuszczał. Co dwa tygodnie przywożono mu żywność (niekiedy żywe ptastwo lub barana, gdyż w tym klimacie mięso świeże pół dnia nie da się przechować). Raz mu przysłano pakę z gazetami i książkami polskimi - i to go wygnało z samotnego raju, w którym żył najszczęśliwysz, bez Ewy i węża, jak się sam wyrażał. W liczbie przysłanych książek była powieść Zygmunta Kaczkowskiego "Murdelio". Otóż w pewien mglisty dzień Siellawa tak się zaczytał przy lampie w owej powieści, że wiecznym prawem zapomniał zapalić lampę latarnianą. To zmyliło z drogi jakiś okręt i o mało nie stało się powodem rozbicia. Zaskarżono strażnika i Siellawa stracił miejsce. Odtąd znienawidził książki. [...] W Nowym Jorku pracował po aptekach. Cierpiąc bezsenność, używał morfiny czy jakiegoś innego lekarstwa i tym sie podobno otruł. Dopiero w kilka lat po jego śmierci ziomkowie dowiedzieli się o tym i pośpieszyli pochować.

~ J. Krzyżanowski, "Henryk Sienkiwiecz. Kalendarz życia i twórczości", Warszawa 1956, s. 88-89.

Zadanie

Jakie podobieństwa pomiędzy losami Siellawy a Skawińskiego dostrzegasz na podstawie przeczytanych tekstów? Odpowiedź zapisz do zeszytu.

Do jakiego gatunku literackiego zaliczymy "Latarnika" i dlaczego?

Sprawdź swoją odpowiedź:

MIEJSCA WSPOMNIANE W UTWORZE

Zadanie do wykonania:

Trzy etapy życia bohatera

Żołnierz:

Tułacz, emigrant:

Latarnik:

Czas pracy: 10 minut.

Trzy etapy życia bohatera

Latarnik:

Żołnierz:

Tułacz, emigrant:

• kopacz złota w Australii;
• poszukiwacz diamentów w Afryce;
• strzelec rządowy w Indiach Wschodnich;
• farmer w Kalifornii;
• handlarz w Brazylii;
• kowal w Helenie w Arkansas;
• majtek na statku kursującym pomiędzy Brazylią a Francją;
• harpunnik na wielorybniku;
• właściciel fabryki cygar w Hawanie.

• uczestnik powstania listopadowego na ziemiach polskich (1830-1831);
• żołnierz hiszpańskiej wojny domowej, tzw. wojny karlistowskiej (1833-1840);
• żołnierz biorący udział w walkach na ziemiach francuskich;
• uczestnik powstania na Węgrzech i Wiosny Ludów (1848-1849);
• uczestnik wojny secesyjnej w USA (1861-1865).

• pracownik latarni morskiej w Aspinwall.

Sprawdź swoje odpowiedzi

Trzy etapy życia bohatera

Latarnik:

Żołnierz:

Tułacz, emigrant:

• kopacz złota w Australii;
• poszukiwacz diamentów w Afryce;
• strzelec rządowy w Indiach Wschodnich;
• farmer w Kalifornii;
• handlarz w Brazylii;
• kowal w Helenie w Arkansas;
• majtek na statku kursującym pomiędzy Brazylią a Francją;
• harpunnik na wielorybniku;
• właściciel fabryki cygar w Hawanie.

• uczestnik powstania listopadowego na ziemiach polskich (1830-1831);
• żołnierz hiszpańskiej wojny domowej, tzw. wojny karlistowskiej (1833-1840);
• żołnierz biorący udział w walkach na ziemiach francuskich;
• uczestnik powstania na Węgrzech i Wiosny Ludów (1848-1849);
• uczestnik wojny secesyjnej w USA (1861-1865).

• pracownik latarni morskiej w Aspinwall.

Sprawdź swoje odpowiedzi

Jak rozumiesz porównania i metafory określające bohatera, które zostały ukryte pod cyframi od 1 do 8?

Praca w domu

W dowolnym źródle wyszukaj trzy informacje na temat wykonywanego współcześnie zawodu latarnika i zakresu obowiązków pracownika latarni morskiej. Następnie zapisz je do zeszytu. Zadnie możesz wykonać w dowolnej formie, np. w postaci mapy mysli.

Na dzisiaj to już wszystko.Kliknij na obrazek, aby wrócić do tematów lekcji lub zakończ prezentację.