XVII wiek - stulecie wojen

Prezentacja

XVII wiek-stulecie wojen

Z dziejszej lekcji dowiesz sie...

• jakie były przczyny wojen Polski ze szwecją;
• Jakie były przyczyny i skutki osieczy wiedeńskiej;
• w jaki sposób zasłużyli się: stefan czarniecki, Augustyn Kordecki i Jan III Sobieski
• jakie były skutki wojen prowadzonych przez Rzeczypospolitą w XVII wieku

Wiek XVII to dla Rzeczypospolitej okres ciągłych wojen z sąsiadami. Najgroźniejszym przeciwnikiem była Szwecja, posiadająca liczne i świetnie wyszkolone wojsko.

Dlaczego doszło do wojen ze szwecją?

- zdobycie przewagi nad Morzem Bałtyckim-chęć zarabiania na handlu

Ich zwycięski pochód porównywany był do powodzi, której nie można powstrzymać. Stąd też tę wojnę określono mianem potopu szwedzkiego.

Okrutne poczynania Szwedów wzmagały jednak opór Polaków przeciwko najeźdźcom. Punktem przełomowym stał się szwedzki atak na klasztor zakonu paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie. Było to miejsce szczególne dla Polaków, gdyż znajdował się tam otaczany czcią obraz Matki Boskiej Częstochowskiej.

Szwedzi chcieli zająć klasztor i zagarnąć zgromadzone w nim skarby. , ojciec Augustyn Kordecki, zdecydował się na podjęcie walki. Obrońcy Jasnej Góry pod przywództwem Kordeckiego dzielnie i skutecznie stawili opór przeważającym siłom szwedzkim. Wieść o obronie klasztoru rozniosła po całym kraju. Polacy chwycili za broń i ruszyli do Częstochowy bronić Jasnej Góry.

Przeor

Nie tak łatwo było wypędzić najeźdźców. Szwedzka armia należała wówczas do najlepszych na świecie. Polacy gorzej uzbrojeni i wyszkoleni, musieli zatem stosować tak zwaną wojnę szarpaną czyli przygotowywali zasadzki i atakowali z zaskoczenia niewielkie oddziały szwedzkie. Mistrzem tego sposobu wojowania okazał się Stefan Czarnecki.

Stefan Czarnecki to postać wyjątkowa. Pochodził z niezamożnej rodziny szlacheckiej. Wojskową służbę zaczynał jako zwykły żołnierz, jednak zdolnościom, uporowi i odwadze zawdzięczał swoje awanse. Osiągnął najwyższe urzędy w państwie i wojsku oraz zyskał pokaźny majątek. Król Jan Kazimierz chciał odwdzięczyć się wielkiemu wodzowi za wierność i zasługi. Postanowił mianować go jednym z hetmanów. Jednak część magnatów sprzeciwiała się temu. Ostatecznie upragnioną buławę – symbol urzędu hetmańskiego – Czarnecki otrzymał 6 tygodni przed śmiercią

W 1660 roku podpisano pokój w Oliwie. Na mocy tego pokoju:

• Inflanty przypadły Szwedom;
• Jan Kazimierz zrzekł się pretensji do tronu szwedzkiego, ale mógł do końca życia tytułować się królem szwedzkim;
• Szwecja obiecała dotrzymać wolności handlu na Bałtyku.

Pokój ten ostatecznie zakończył wojny między Rzecząpospolitą a Szwedami.

W XVII wieku wrogiem Rzeczpospolitej, oprócz Szwecji była także Turcja. Jej władca miał liczną, dobrze wyćwiczoną armię i chciał pdbić Europę.

W zmaganiach tych największą chwałą okrył się hetman Jan Sobieski, który na czele nielicznych sił starał się powstrzymać ataki Turków i Tatarów. Udało mu się to w 1673 roku w bitwie pod Chocimiem. Sukces przyniósł Sobieskiemu nie tylko sławę, wkrótce szlachta wybrała go na króla Polski

Talenty dowódcze Sobieskiego docenili również Turcy, którzy nadali mu groźny przydomek Lwa Lechistanu. Jan Sobieski objąwszy tron niestety dalej musiał toczyć boje z Turcją, która atakowała nie tylko Polskę, ale również Austrię. Turcy na czele z wielkim wezyrem Karą Mustafą zamierzali zdobyć austriacką stolicę Wiedeń, a następnie podbijać całą Europę. W obliczu zagrożenia władca Austrii poprosił Jana III o pomoc. Polski monarcha postanowił wesprzeć Austriaków.

Jan Sobieski wiedział, że lepiej zjednoczyć siły, niż toczyć samotny bój z Turkami. Na czele polskiej armii oraz sprzymierzonych z nią oddziałów austriackich i niemieckich Sobieski ruszył z odsieczą. Rankiem 12 września 1683 r. rozpoczęła się wielka bitwa pod Wiedniem. Najpierw do boju ruszyli Niemcy i Austriacy. Po południu runęła na Turków polska kawaleria. O zwycięstwie zdecydował atak polskiej husarii, która rozbiła szeregi przeciwnika. Turcy uciekali w popłochu, zostawiając zwycięzcom swój obóz pełen bogactw.

Skutki Wojen w XVII wieku

• Utrata ziem i zniszczenie kraju
• Zmniejszenie liczby ludności
• Plaga epidemii i głodu
• Utrata licznych kosztowności i dzieł sztuki
• Zubożenie polskiej szlachty, która zaczęła wspierać interesy innych krajów, a nie Rzeczypospolitej
• Osłabienie pozycji Polski w Europie.

Notatka

Odsiecz- zbrojna pomoc dla oblężonego miasta bądź zamk. Wielki wezyr – naczelny wódz wojsk tureckich. Epidemia – duża liczba zachorowań na określoną chorobę wśród osób zamieszkujących sany teren. 1605 r. - bitwa pod Kircholmem1655-1660 – Potop szwedzki1655 r. - obrona Jasnej Góry1683 r. – odsiecz wiedeńska/ Bitwa pod Wiedniem

Przygotuj się. Zobaczymy ile zapamiętałeś z lekcji.....