Jan Sebastian Bach

Jan Sebastian Bach

geniusz, który swoją muzyką zachwycił świat...

Co wspólnego z Bachem ma film - ekranizacja książki pt. "Zostań, jeśli kochasz" ?

Kilka faktów z biografii…

Jan Sebastian Bach (ur. w marcu 1685 w Einsenach, zmarły w Lipsku 28 lipca 1750) był kompozytorem i niemieckim organistą barokowym.

Kilka faktów z biografii…

W rodzinie Bacha było wielu muzyków: ojciec był skrzypkiem, a dziadek – Krzysztof Bach grał na małej cytrze. Jan Sebastian był najmłodszy spośród czworga żyjącego rodzeństwa.

Mając dziesięć lat, stracił w jednym roku oboje rodziców. Chłopcami zaopiekował się najstarszy brat – Jan Krzysztof, który był organistą w pobliskim miasteczku - troskliwy opiekun i surowy nauczyciel.

W wieku 15 lat Bach migrował do Dolnej Saksonii. Zajmował tam stanowisko sopranisty w chórze kościelnym. Rozwijał swój talent wokalny, co skutecznie ukróciła wkrótce mutacja. Ukończył naukę w gimnazjum.

Kilka faktów z biografii…

Następnie Jan Sebastian był organistą w Arnstadt. Krytykowano go za dziwne, bo nadmiernie rozbudowane improwizacje jakie grał podczas mszy. Bach przeniósł się do Mühlhausen, utrzymując się nadal z pracy organisty.

Rok 1707 r. oznaczał dla niego przede wszystkim jego ślub z daleką kuzynką, Marią Barbarą – córką organisty. Z tego związku urodziło się siedmioro dzieci.

W latach 1708-1714 był natomiast nadwornym organistą i kameralistą kapeli na dworze księcia Wilhelma Ernesta. Od 1717 do 1723 r. doczekał się kapelmistrzostwa i dyrektorował muzyce kameralnej na dworze księcia Leopolda w Köthen.

Kilka faktów z biografii…

W 1720 r. zmarła żona Bacha, ale niedługo potem ożenił się z młodszą sopranistką, która zdążyła mu urodzić trzynaścioro dzieci.

W 1722 r. Jan Sebastian Bach został kantorem w Lipsku, przy kościele św. Tomasza. Na tym stanowisku pozostawał do śmierci. Wreszcie w 1729 roku Bach został dyrektorem Collegium Musicum, które założono na lipskim uniwersytecie. Stanowisko to podniosło jego prestiż.

Kilka słów o twórczości mistrza

Nikt inny, w całej historii muzyki organowej nie stworzył tylu muzycznych „perełek”.

Taki geniusz jak Bach nie pojawił się w żadnej innej ze sztuk. / Pablo Casals, wybitny hiszpański wiolonczelista/

Był jednym z największych geniuszy muzycznych wszech czasów. Sięgał po wszystkie znane sobie gatunki muzyczne (za wyjątkiem opery). Komponował sonaty, koncerty, suity, kantaty, msze, motety, gatunki instrumentalne: preludia, sonaty, suity, fugi, a także utwory chóralne.

Bach osiągnął absolutne mistrzostwo. Jego dzieła wykorzystują wszystkie możliwości tego wspaniałego instrumentu. Wiedział też jaki urok znajduje się w prowadzeniu równolegle kilku melodii. Żaden inny późniejszy kompozytor nie dokonał tego, co on. Niestety nie zachował się do naszych czasów manuskrypt Toccaty i fugi d-moll BWV 565 (utwór nr 1 i 2), nie ma także żadnych dowodów na publiczne wykonanie bądź dydaktyczne jej wykorzystanie w rodzinie Bachów.

Kilka słów o twórczości mistrza

Za życia nie doceniano jego kompozycji – niewiele utworów zostało nawet wydanych drukiem. Był postrzegany bardziej jako muzyczny dinozaur, odrzucający wszelkie nowinki.

Ciężko jest uwierzyć, że współcześni Bachowi uważali go przede wszystkim za doskonałego organistę, nie zaś kompozytora. Bach był propagatorem muzyki organowej. Spod jego pióra wyszło wiele organowych arcydzieł.

Twórczość Bacha przez wiele lat była nieznana szerzej publiczności. Odkrycia barokowego kompozytora dokonał Felix Mendelssohn, który w roku 1829 zaprezentował "Pasję wg. św. Mateusza" w Singakademie w Berlinie.

Kilka słów o twórczości mistrza

Najważniejsze utwory Jana Sebastiana Bacha:

• Pasja według św. Mateusza (uważana przez samego kompozytora za jedno z najważniejszych dzieł)
• Pasja według św. Jana (przez wielu krytyków oceniana za słabszą i mniej dramatyczną niż Pasja według św. Mateusza)
• Wielka Msza h – moll (jedno z najdoskonalszych dzieł muzyki religijnej)
• Magnificat D – dur (utwór o niezwykle uroczystym charakterze)
• Oratoria – Wielkanocne i Bożonarodzeniowe
• Oda żałobna (skomponowana na pogrzeb Krystyny Eberhardyny, żony Augusta II Mocnego)
• Passacaglia i fuga c – moll (utwór organowy w żywiołowym i radosnym nastroju)
• Toccata i fuga d – moll (utwór organowy o bardzo głębokim ładunku dramatycznym)
• Wśród pozostałych utworów Jana Sebastiana Bacha można wymienić koncerty brandenburskie, sonaty, partity na skrzypce, suity na wiolonczele, preludia i fugi.

Bach nie był łatwym we współżyciu człowiekiem – bezkompromisowośćw stosunku do muzyki była przyczyną licznych nieporozumień z kolejnymi pracodawcami. Był bardzo wymagający w stosunku do śpiewaków i instrumentalistów, nie tolerował sprzeciwu.

W wczesnym okresie , trudnił się pracą z młodzieżą. Wyraźnie sobie wtedy nie radził z podopiecznymi. Młodzieży pod jego skrzydłami brakowało dyscypliny, czasem miały miejsce też groźne wybryki. Doszło nawet do napaści na Bacha na jednej z ciemnych miejskich ulic.

Pobożność Bacha nie kolidowała z rubasznym humorem, z którego był znany. Uwielbiał dobrą zabawę zakrapianą winem.

Jaki był Jan Sebastian Bach?

W odróżnieniu od innych kompozytorów, Bach napisał wiele utworów z myślą o edukacji członków swojej licznej rodziny. Niezwykły pragmatyzm kompozytora przekładał się na jego muzykę, w której aspekt logiczny górował nad emocjonalnym.

Bach był bardzo zdolnym uczniem. W bardzo krótkim czasie opanował sztukę gry na kilku instrumentach.

Słowa Jana Sebastiana Bacha

"Łatwo zagrać na jakimkolwiek instrumencie: wystarczy, że dotkniesz właściwego klawisza we właściwym czasie, a instrument sam się odtworzy.”

Celem i ostatecznym końcem całej muzyki powinno być nic innego jak tylko chwała Boga i odświeżenie duszy.”

Tam, gdzie jest muzyka oddania, Bóg jest zawsze blisko.”

Ciekawostki o Janie Sebastianie Bachu

Przez ostatnie 1,5 roku życia był niewidomy. Po stracie wzroku powiedział żonie, aby wszystkie jego nuty i rękopisy wyrzuciła, lecz ona go nie posłuchała i potajemnie je zachowała.

„Wielka msza h-moll”, uznawana do dziś za jedno z największych arcydzieł muzyki chóralnej, nigdy nie została wykonana za życia autora.

Trzy utwory Bacha nagrane zostały na pozłacanym dysku Voyager Golden Record, umieszczonym na dwóch sondach programu Voyager wystrzelonych w przestrzeń kosmiczną w 1977.

Nazwisko BACH składa się wyłącznie z liter, które oznaczają dźwięki w muzyce.Te dźwięki zagrane kolejno po sobie tworzą krótką frazę, która pojawia się w niektórych utworach Jana Sebastiana Bacha.

Warto posłuchać...

Dziękuję za uwagę!

Do wykonania prezentacji wykorzystałam zasoby internetowe.

Julia Robaczewska, 2g TEB Bydgoszcz