Owady społeczne

Owady społeczne

start

Ania Wrzesińska, 8A

Owady społeczne

Owady eusocjalne

• osobniki tego samego gatunku tworzą trwałą kolonię, w której występują co najmniej dwa pokolenia zdolne do wykonywania pracy na rzecz kolonii

• w kolonii występuje podział na kasty – (robotnice, żołnierze i królowe) reprodukcyjną oraz nie biorącą udziału w procesie reprodukcji

• występuje współdziałanie w opiece nad potomstwem.

Owady społeczne

Owady uznawane za owady eusocjalne:

• dwa gatunki australijskich wciornastków
• dziesięć gatunków mszyc z rodziny bawełnicowatych
• chrząszcz Austroplatypus incompertus
• wszystkie termity
• błonkówki: niektóre osowate, pszczoły oraz wszystkie mrówkowate

Mrówki jako owady społeczne

Organizacja życia mrówek

• Mrówki tworzą duże społeczeństwa, w których życie jednostki jest całkowicie podporządkowane interesom całej kolonii.
• Mrówki mają ściśle określoną hierarchię i zakres obowiązków - każdy osobnik wykonuje określone funkcje.

• Żyją w koloniach składających się z dużej liczby osobników podzielonych na wyraźne kasty.
• Kasty, to grupy pełniące określone funkcje w społeczności, wykształcające do tego celu specjalne narządy.

Kasty mrówek i ich funkcje

Królowa

Samiec

Robotnica

Przykłady społecznego współdziałania mrówek

Budowa i obrona mrowiska

Rozmnażanie - opieka nad potomstwem

Zdobywanie pożywienia

Działanie społeczne - mrowisko

Budowa i obrona mrowiska

• Budowa mrowiska charakterystyczna gatunkowo lub środowiskowo
• Najczęstszy typ - gniazda podziemne z kopcem naziemnym
• Mrowiska w drewnie drzew żywych lub butwiejącym
• Niektóre gatunki nie budują własnych mrowisk - wykorzystują cudze jako pasożyty

+info

Działanie społeczne - potomstwo

opieka nad potomstwem

• Za rozmnażanie odpowiedzialne są wyłącznie królowe, produkujące olbrzymią ilość jaj.
• Królowa zakazuje rozmnażania robotnicom pokrywając swoje jaja feromonami
• Robotnice dbają o jaja, apotem larwy - czyszczą je, przenoszą w ciepłe i wilgotne miejsca, karmią
• Robotnice przecinają kokony poczwarek i karmią młode niesamodzielne mrówki

+info

Zdobywanie pożywienia

Społeczne zachowania prowadzące do zdobywania pożywienia

Jeśli chodzi o zdobywanie i przechowywanie pożywienia, mrówki wykazują bardzo zróżnicowane zachowania, wszystkie jednak wymagają współpracy i działania zespołowego.

+info

Komunikacja mrówek

Komunikacja dotykowa

Pogadać jak mrówka z mrówką

1. Porozumiewanie się chemiczne - dyfuzja feromonu w powietrzu 2. Wydawanie dźwięków (strydulacja) 3. Komunikacja dotykowa - 3 sposoby:

• głaskanie czułkami
• "żebranie o pokarm"
• komunikacja mrówek z mszycami

+info

Mrówki - owady społeczne

wady życia społecznego

zalety życia społecznego

• Wyspecjalizowanie osobników może prowadzić do zagrożeń bytowych całej kolonii, gdy zabraknie np. królowej

• Kolonia złożona z określonej liczby osobników zużywa czterokrotnie więcej energii niż taka sama liczba owadów samotnych
• Szybsze zużywanie zapasów pokarmowych

• Podział funkcji i zadań prowadzi do lepszej specjalizacji

• Bardziej efektywne zdobywanie pokarmu, karmienie osobników niezdobywających pożywienia

• Tzw. rozrodczy podział pracy i zorganizowana opieka nad całym potomstwem

• Bezpieczeństwo - wzajemna ochrona przed zagrożeniami zewnętrznymi

Mrówki - owady społeczne

imperium mrówek

Film bardzo dobrze ukazującyc aspekty życia społecznego mrówek. "Imperium"- mrówki, film przyrodniczy, krótkometrażowy, ILLUVISION STUDIO Grzegorz Dominiak

Źródła

• https://kb.formicopedia.org/Formicopedia
• https://www.ekologia.pl/wiedza/zwierzeta/mrowkowate
• https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C400540%2Cod-chaosu-po-porzadek-czyli-jak-mrowki-szukaja-pozywienia.html
• http://naukaonline.pan.pl/index.php/nasze-teksty/nauki-biologiczne/item/2080-spoleczne-zycie-odrebnej-mrowki
• https://www.focus.pl/artykul/doskonaa-spoeczno-mrwek
• https://kb.formicopedia.org/Mrowisko
• http://owadzierozmowy.prv.pl/view/mrowki.htm
• https://pineapplesandwhales.wordpress.com/2018/01/17/talk-like-an-ant/
• https://biology.stackexchange.com/questions/56654/how-do-ants-follow-each-other
• https://www.youtube.com/

Dziękuję za uwagę