Want to create interactive content? It’s easy in Genially!

Pan Tadeusz

malpak1

Created on February 21, 2021

Start designing with a free template

Discover more than 1500 professional designs like these:

Explore all templates

Adam Mickiewicz "Pan Tadeusz"

cykl lekcji Anny Stasiak - aktywne czytanie

1.Temat: Twórca i jego czasy - Adam Mickiewicz.

2.Temat: Dlaczego Adam Mickiewicz napisał "Pana Tadeusza"?

3.Temat: "Inwokacja" jako wyraz tęsknoty za Ojczyzną.

4.Temat: Kto jest kim w "Panu Tadeuszu?

5. Temat: Jedno wielkie miłosne zamieszanie i jego finał.

6. Temat: Historia zamku Stolnika Horeszki.

7. Temat: Gerwazy oskarża, Jacek Soplica się broni. Komu wierzyć?

8. Temat: "Na Litwie, chwała Bogu, stare obyczaje..."- Obyczaje szlacheckie w "Panu Tadeuszu"

9. Temat: Obrazy słowem malowane. Opisy przyrodu w epopei.

10. Temat: Historia w "Panu Tadeuszu". Uczestniczymy w koncercie Jankiela.

11. Temat: Co to jest epopeja narodowa?

Temat: Twórca i jego czasy - Adam Mickiewicz

Adam Mickiewicz (1798-1855)

ADAM MICKIEWICZ – poeta i dramatopisarz uznawany za jednego z najznakomitszych twórców w dziejach polskiego pisarstwa. Jego barwna postać i genialne dzieła do dziś fascynują nie tylko znawców literatury. Dzieciństwo (zwane przez niego sielskim, anielskim) spędził w drobnoszlacheckim dworku w rodzinnym Zaosiu i pobliskim Nowogródku, gdzie chodził do szkoły. Młodość pisarza to studia literackie na Uniwersytecie Wileńskim, a potem posada nauczyciela w Kownie. Nie był to już okres sielski, ale burzliwy. Zakochany w siostrze przyjaciela, Maryli Wereszczakównie, Mickiewicz ciężko przeżył jej małżeństwo z kim innym. Niektórzy twierdzą, że poeta (i student) celowo upozował się na cierpiętnika, bo tylko miłość nieszczęśliwa uchodziła wówczas za prawdziwą.

Kolejne doświadczenie nie miało nic z udawania – władze carskie osądziły Mickiewicza i kilkunastu jego przyjaciół za uczestnictwo w tajnym Towarzystwie Filomatów. Filomaci wierzyli w potęgę nauki, wartość przyjaźni i siłę młodości, do której Mickiewicz zwracał się w swej Odzie do młodości: „dodaj mi skrzydła!”. Doskonalili swą wiedzę, rozprawiali o przyszłości kraju, przygotowywali się do walki o jego niepodległość. Zesłany wraz z innymi w głąb Rosji Mickiewicz odwiedził Petersburg i Odessę, nawiązywał przyjaźnie, przeżywał miłostki. Znano go już jako autora Ballad i romansów, powieści poetyckiej Grażyna i dramatu Dziady (cz. II i IV). W Rosji powstały słynne Sonety krymskie. Dzięki pomocy przyjaciół Rosjanie wystarali się poecie o paszport, Mickiewicz mógł więc opuścić Rosję i wyruszyć w podróż po Europie. Bawił w Niemczech, Szwajcarii, we Włoszech, zwiedził Sycylię. W czasie powstania listopadowego (1831) dotarł do Wielkopolski, napisał wtedy Redutę Ordona. Niedługo później w Dreźnie powstała III część Dziadów.

Adam Mickiewicz (1798-1855)

W 1832 roku Mickiewicz niemal na całą resztę życia osiadł w Paryżu. Wierzył w rychły przewrót w Europie i odzyskanie przez Polskę niepodległości. Pisał o tym artykuły w redagowanej przez siebie gazecie „Pielgrzym Polski”. Tęsknota za krajem i nadzieja związana z jego wyzwoleniem skłoniły poetę do napisania Pana Tadeusza, ostatniego wielkiego dzieła wieszcza. Na utrzymanie licznej rodziny (sześcioro dzieci) pozwalały Mickiewiczowi dochody z wykładów literatury w Lozannie i Paryżu. Twórczość literacka ustępowała teraz miejsca działalności politycznej. Mickiewicz namawiał papieża, by stanął na czele wolnościowego powstania ludów Europy, we włoskiej Lombardii zorganizował legion polski, towarzyszył tworzeniu podobnych oddziałów w czasie wojny Anglii, Francji i Turcji przeciw Rosji. W Stambule nagle zachorował, najpewniej na cholerę. Niespodziewana śmierć poety wzbudziła nawet pogłoski o jego otruciu. Ciało Mickiewicza, którego już za życia uznano za genialnego twórcę, pochowano we Francji. W 1890 roku przeniesiono trumnę do katedry wawelskiej, przy której witały poetę i zarazem żegnały tysiące Polaków.

Adam Mickiewicz (1798-1855)

W 1829 r. wyjechał w podróż po Europie. Zwiedzał Niemcy, Szwajcarię i Włochy. Nawiązał liczne kontakty w międzynarodowym środowisku artystycznym. Adam Mickiewicz zamieszkał na stałe w Paryżu. W 1834 roku poślubił Cecylię Szymanowską, z którą miał szóstkę dzieci. W tym samym roku ukazało się ostatnie ważne dzieło literackie Mickiewicza - "Pan Tadeusz". We Francji zaangażował się w działalność emigracyjną oraz wykładał na uniwersytecie w Lozannie i w Collège de France. Był odpowiedzialny za stworzenie legionów polskich we Włoszech podczas Wiosny Ludów. Adam Mickiewicz zmarł w Stambule 26 listopada 1855 roku, gdzie wyjechał, by stworzyć legion polski do walki z Rosją. Przyczyną jego śmierci była epidemia cholery, choć podejrzewano również otrucie. Początkowo pochowano go na cmentarzu w Paryżu, następnie w 1890 roku przeniesiono jego ciało do krypty w katedrze na Wawelu.

Adam Mickiewicz (1798-1855)

Oś czasu - najważniejsze wydarzenia

Zobacz także - 100 fascynujących ciekawostek o Adamie Mickiewiczu

Inne utwory Adama Mickiewicza - Grażyna - Dziady - Sonety krymskie - Liryki lozańskie - Konrad Wallenrod - Reduta Ordona - Ballady i romanse - bajki - poezje

Temat: Geneza utworu na podstawie Inokacji i Epilogu.

Geneza utworu to zespół okoliczności, które przyczyniły się do powstania utworu.

Budowa utworu Pan Tadeusz składa się z: - dwunastu ksiąg, - epilogu.

Fakty związane z wydaniem utworu: - pisany w latach 1832-1834, - powstał na emigracji w Paryżu, - wydany w 1834 r. - epilog został napisany po ukończeniu dzieła, ale wydano go dopiero w 1860 r. (czyli po śmierci Mickiewicza).

Różne były zdania dotyczące pierwotnej wersji tytułu: "Szlachcic", "Zajazd", "Na Litwe około roku 1812", "Tadeusz". Ostatecznie tytuł utworu przybrał postać wieloczłonową.

Okoliczności powstania "Pana Tadeusza"

Wysłuchaj epilogu lub przeczytaj

Epiolg - sytuacja osoby mówiącej Kogo ma na myśli narrator mówiąc „zbiegi"? Za co krytykuje siebie i innych? Jak narrator wspomina Polskę? Czym jest dla niego? Wyjaśnij, czym jest idealizacja? Co i dlaczego zostało poddane idealizacji w epopei? Co jest marzeniem narratora? (od wersu 107)?

Epiolg - sytuacja osoby mówiącej Jaka atmosfera panowała w Paryżu wśród emigrantów, gdy Mickiewicz pisał swoje dzieło? Jakie uczucia towarzyszą osobie mówiącej? Dlaczego? Z jakiego powodu utwór nie dotyczy aktualnych wydarzeń z kraju, tylko jego przeszłości? Co skłoniło poetę do napisania "Pana Tadeusza"?

Epilog:

- nigdy nie został wydrukowany za życia autora, - jest gorzkim podsumowaniem utworu, - przedstawia grzechy polskiej emigracji, - dopełnia obraz narratora, - wyjaśnia idylliczność opisu ojczyzny, - mówi o przeznaczeniu utworu, - jest krytyką władz i społeczności państw zachodnich.

Temat: "Inwokacja"jako wyraz tęsknoty za Ojczyzną

Co to jest inwokacja?

Wysuchaj lub przeczytaj

Do kogo i w jakim celu zwraca się poeta w "Inwokacji"?

Adresaci "Inwokacji"

Litwa

Matka Boska

Rola "Inwokacji"

Jakie elementy autobiograficzne można znaleźć w "Inwokacji?

Poetycki obraz Ojczyzny, czyli środki poetyckie w "Inwokacji".

Funkcja środków stylistycznych

Temat: Kto jest kim w "Panu Tadeuszu"?

Szlachta to bohater zbiorowy "Pana Tadeusza". Szlachta (obok chłopstwa, mieszczaństwa i duchowieństwa) to jeden ze stanów w dawnej Polsce cieszący się szczególnymi prawami. Wykształcił się z rycerstwa – jego zadaniem była obrona kraju. Do szlachty mogły należeć osoby, których oboje rodzice wywodzili się ze szlachty bądź które zostały nobilitowane; oznaką przynależności do stanu szlacheckiego był herb; szlachtę łączyły przyznawane wyłącznie jej przywileje oraz mit sarmackiego pochodzenia, natomiast różniły względy ekonomiczne.

W utworze zostały przedstawione dwa antagonistyczne rody.

Ród Horeszków

Ród Sopliców

.....................- zwany inaczej Wąsalem ..................... - brat Jacka, gospodarzzSoplicowa ...................... - syn Jacka .......................- opiekunka Zosi (niepewne pokrewieństwo)

.................. - właściciel zamku ................... - córka Stolnika ................... - córka Ewy i Wojewody ................... - krewny po kądzieli ...................- wierny sługa Horeszków

plan Soplicowa

Krąg przyjaciół i znajomych: Wojski Hreczecha i jego córka Tekla, Podkomorzy z córkami Różą i Anną, Woźny Protazy Brzechalski, Rejent Bolesta, Asesor

Bohaterowie często sa określani nazwa urzędu, który pełnią lub pełnili. Kto i czym się zajmował?

W dawnej Polsce urzędnik zajmujący się rodzinami rycerzy , którzy wyruszali na wojnę, później niższy urzędnik ziemski

W dawnej Polsce niższy urzędnik sądowy, do którego obowiązków należało m.in. ogłaszanie uchwał sądowych

W dawnej Polsce urzędnik sprawujący pieczą nad stołem panującego, później - honorowy urząd ziemski

W dawnej Polsce wysoki urzędnik ziemski pełniący funkcję sędziego w sporach granicznych

W dawnej Polsce urzędnik towarzyszący sędziemu

Urzędnik sporządzający akty notarialne

Urzędnik zarządzajacy kluczem majątków ziemskich

Sędzia powiatowy

Zgadnij, o kim mowa?

Zobacz, kto jest kim?

Zadanie dla Ciebie !!! Uzupełnij kartę pracy. Wydrukuj i wklej do zeszytu lub przepisz.

Temat: Jedno wielkie miłosne zamieszanie i jego finał.

Główne wątki w utworze: - spór Sędziego z Hrabią o zamek- konflikt między rodem Sopliców i Horeszków - wątek polityczny - losy i działalność konspiracyjna Jacka Soplicy - wątek miłosny- miłość Tadeusza i Zosi.

Wątek miłosny w Panu Tadeuszu osnuty jest zasadniczo wokół postaci Tadeusza, Telimeny i Zosi. Doraźnie znaczną rolę odgrywa też Hrabia, a w intrygi Telimeny włączeni są również Asesor i Rejent. Należy przy tym zwrócić uwagę, że w utworze ukazane są dwie historie miłosne: dzieje związku Jacka Soplicy i Ewy Horeszki oraz Tadeusza i Zosi.

Scharakteryzuj krótko bohaterki Która z nich będzie odpowiednią żoną dla Tadeusza

"Chusteczkę batystową białą w ręku zwija i tak cała wygląda biała jak lilija..."

"A pani ta niewiastą już w latach dojrzałą..."

Zosia

Telimena

Uzupełnij przyczynowo-skutkowy układ zdarzeń.

Zadanie dla Ciebie !!! 1. Wyjaśnij, w jaki sposób miłość bohaterów wpłynęła na rozwój wydarzeń. Podaj tytuł innej lektury, w której miłość odegrała podobną rolę. Uzasadnij swój wybór. 2. Na podstawie planu wydarzeń napisz streszczenie wątku miłosnego.

Temat: Historia zamku Stolnika Horeszki.

Kto i w jakich okolicznościach opowiada historię zamku Stolnika Horeszki? Jakie są plany Hrabiego względem zamku?

Kim jest Gerwazy? Co wiadmo o jego: pochodzeniu, zajęciu (niegdyś i obecnie), wyglądzie, przezwiskach, szabli?

ZAPISZ NAJWAŻNIEJSZE MOMENTY W DZIEJACH ZAMKU. 1. Świetność zamku za czasów Stolnika Horeszki. 2. ... 3. ... .... 8. Śmierć pana zamku.

Temat: Gerwazy oskarża, Jacek Soplica się broni. Komu wierzyć?

W jakich okolicznościach ksiądz Robak może wyjawić swoją prawdziwą tożsamość?

Czy Gerwazy przebaczył Jackowi?

Co to jest prawda?

Jak Klucznik/Gerwazy reaguje na wyznanie, iż ksiądz Robak to Jacek Soplica?

Porównaj, czym się różni opowieść Gerwazego od spowiedzi Jacka?

Jaką cenną informację dla spokoju duszy Jacka przekazuje Gerwazy?

Biorąc pod uwagę okoliczności, który z bohaterów mówił prawdę?

W jakim celu Jacek się spowiada?

Ksiądz Robak, czując zbliżającą się śmierć, opowiada Klucznikowi swoje życie. Uporządkuj jego dzieje w kolejności chronologicznej.

Dokument do wydruku

........Celowe ignorowanie przez Stolnika uczuć Jacka do Ewy. …… Chęć wyruszenia na wojnę. …… Atak Moskali na zamek Stolnika. …… Ślub zrozpaczonego Jacka z przypadkową kobietą. …… Narastająca złość Jacka na zachowanie Stolnika. …… Przybycie zrozpaczonego Jacka pod zamek Stolnika. …… Przylgnięcie do Jacka imienia zdrajcy. …… Znajomość ze Stolnikiem Horeszką. …… Powstrzymywanie się Jacka przed oświadczynami (świadomość różnicy w statusie społecznym). …… Powrót do Soplicowa, by zorganizować powstanie. …… Miłość Jacka i Ewy. …… Smutek Ewy z powodu wyjazdu Jacka. …… Ucieczka Jacka z kraju. ...... Informacja o ślubie Ewy z innym mężczyzną. …… Wstąpienie do zakonu bernardynów. …… Pijaństwo i nieprzyjemne zachowania Jacka. …… Widok triumfującego Stolnika – celny strzał Jacka w afekcie. …… Śmierć żony Jacka. …… Śmierć Ewy i objęcie Zosi opieką. …… Bitwy za kraj, działalność jako emisariusz.

W życiu Jacka Soplicy można wyróżnić trzy etapy.

Jacek Soplica - łotr czy patriota?

Który moment jest takim punktem zwrotnym w życiu bohatera.

Młodość Jacka Soplicy.

Upadek moralny bohatera.

Na czym polega przemiana bohatera?

Bojownik o wolność Ojczyzny

Czy Jacka Soplicę można nazwać bohaterem negatywnym lub pozytywnym?

Bohater dynamiczny

Zapisz w zeszycie

Zadanie dla Ciebie!!!

1.Przedstaw trzy etapy życia Jacka Soplicy i krótko je scharakteryzuj ( możesz wypisać najważniejsze wydarzenia od myślników - tak jak w prezentacji). 2. Wyjaśnij, na czym polegała wewnętrzna przemiana bohatera. Co uczynił, aby odpokutować swoje grzechy. Jak nazywamy takiego bohatera? (szukaj wskazówek na poprzednim slajdzie)

Temat: "Na Litwie, chwała Bogu, stare obyczaje..." Obraz szlachty w "Panu Tadeuszu".

"Pan Tadeusz" to panoramiczny obraz szlachty polskiej z początków XIX wieku. Szlachta jest głównym bohaterem dzieła. Autor przybliżył zwyczaje szlachty, przedstawił jej wady i zalety.

Woźny pas mu odwiązał, pas słucki, pas lity, (…) Z jednej strony złotogłów w purpurowe kwiaty, Na wywrót jedwab czarny, posrebrzany w kraty; Pas taki można równie kłaść na strony obie, Złotą na dzień galowy, a czarną w żałobie. Strój – księga IX wers 621

Szlachta polska Wyższa warstwa społeczna, wywodząca się ze stanu rycerskiego. Szlachta posiadała zespół przywilejów społecznych. Szlachcice posiadali odrębną od pozostałych warstw społecznych kulturę, wyrażającą się strojem, językiem, literaturą, sposobem życia. Pielęgnowali tradycje i obyczaje, o których pisał Adam Mickiewicz w "Panu Tadeuszu".

Informacje na temat szlachty

stan szlachecki jest rozwarstwiony, wewnętrznie zróżnicowany,

ważnym elementem życia szlachty są zwyczaje

świat szlachecki w opisanym kształcie odchodzi już w niepamięć

warcholstwo

pieniactwo

pijaństwo

bezmyślność

Wady szlachty

uleganie modzie

łamanie prawa

przedkładanie własnego interesu ponad dobro ogólne

duma

solidarność w momencie zagrożenia

przywiązanie do tradycji

Zalety szlachty

patriotyzm

przedkładanie dobra ogółu nad swoje własne

odwaga

Bogactwo szlacheckich obyczajów

Pielęgnowanie obyczajów, przekazywanych z pokolenia na pokolenie nadawało życiu szlachty i ich codzienności głęboki sens. Wynikało z tradycji, szacunku do dawnych czasów, kiedy wszystko miało swój określony porządek i miejsce, było dowodem narodowej wspólnoty. Życie w Soplicowie toczy się według ogólnie przyjętych zasad obyczajowości szlacheckiej.

- ustalony porządek osób w czasie wspólnego wyjścia lub powrotu do domu oraz odpowiednia kolejność zajmowania miejsc przy stole.

- staropolska gościnność

- kultura słowa i wypowiedzi

- polowanie

- grzybobranie

- zajazdy i sejmiki szlacheckie

- spotkania w karczmie

- czarna polewka

Ocena szlachty

Mickiewicz idealizuje szlachtę, ukazując Soplicowo jako szlachecki raj, ostoję polskości. Autor nie pomija wad szlachty, które doprowadziły do upadku państwa polskiego. Przedstawia je jednak z humorem i przymrużeniem oka. "Pan Tadeusz" przesycony jest optymizmem - pokazuje, że szlachta potrafi się zjednoczyć, pomimo wad przeważają u niej pozytywne cechy, które dają nadzieję na odzyskanie niepodległości.

Zapisz w zeszycie !!!

Temat: Obrazy słowem malowane. Opisy przyrody w epopei.

Rola przyrody: a) stanowiła tło akcji, np. - zachód słońca (ks.I.,w.186 i następne) – koniec dnia pracy dla chłopstwa, powrót gości z przechadzki, - opis sadu (ks. II, w.410 i następne) – Hrabia obserwuje Zosię. b) jest komentarzem do przeżyć ludzi, np.: - po wieczornej kłótni w zamku ludzie są smutni – słotny poranek (ks.VI, w.1), - po zajeździe na Soplicowo – dzień wstaje chłodny, a wschodzące słońce „krwawo się czerwieni” (ks. X, w.77 i następne); c) stanowi epizod akcji, np.: - po bitwie z Moskalami – burza (ks. X, w.40) uniemożliwia Rosjanom dotarcie do Soplicowa d) ukazuje piękno kraju, opis jest całością niezależną od akcji, np.: - opis puszcz litewskich (ks. IV, w. 480 i następne) e) podkreślają tęsknotę autora za ojczyzną, miłość do ojczystej przyrody i bohaterów dzieła, np.: - opis lasów (ks. III, w.550 i następne) - opis nieba (ks. III, w. 630 i następne)

Przeczytaj fragment. Wskaż odpowiednie środki poetyckie.

A przecież wokoło nich ciągnęły się lasy Litewskie! tak poważne i tak pełne krasy! - Czeremchy oplatane dzikich chmielów wieńcem, Jarzębiny ze świeżym pasterskim rumieńcem, Leszczyna jak menada z zielonemi berły, Ubranemi, jak w grona, w orzechowe perły; A niżej dziatwa leśna: głóg w objęciu kalin, Ożyna czarne usta tuląca do malin. Drzewa i krzewy liśćmi wzięły się za ręce Jak do tańca stające panny i młodzieńce Wkoło pary małżonków. Stoi pośród grona Para, nad całą leśną gromadą wzniesiona Wysmukłością kibici i barwy powabem: Brzoza biała, kochanka, z małżonkiem swym grabem. A dalej, jakby starce na dzieci i wnuki, Patrzą siedząc w milczeniu: tu sędziwe buki, Tam matrony topole i mchami brodaty Dąb, włożywszy pięć wieków na swój kark garbaty, Wspiera się, jak na grobów połamanych słupach, Na dębów, przodków swoich, skamieniałych trupach.

Adam Mickiewicz, „Pan Tadeusz”, Księga III wers 548 –567, https://literat.ug.edu.pl/panfull/0003.htm

Zadanie dla Ciebie!!!

1. Przeczytaj podane fragmenty „Pana Tadeusza”. Następnie napisz, jaką funkcję pełni w nich przyroda. Weź pod uwagę kontekst. a) Księga II „Zamek”, wersy 27– 38. ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… b) Księga IV „Dyplomatyka i łowy”, wersy 19–92. ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… c) Księga X „Emigracja. Jacek”, wersy 1–43. ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… d) Księga X „Emigracja. Jacek”, wersy 896–901. ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… e) Księga XI „Rok 1812”, wersy 71–78. ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 2. Z dowolnego fragmentu wypisz 6 różnych środków poetyckich i określ ich funkcję.

Temat: Historia w "Panu Tadeuszu". Uczestniczymy w koncercie Jankiela.

Tło historyczne Akcja "Pana Tadeusza" rozgrywa się w czasie wojen napoleońskich. Epoka napoleońska to czas, kiedy Polacy i Litwini wiązali z osobą Napoleona nadzieje na odzyskanie niepodległości. To był moment przełomowy, bo rok 1812 miał przynieść wolność. Napoleon Bonaparte toczył wojny z zaborcami Polski i od jego klęski lub zwycięstwa zależały losy kraju.

W epopei pojawiają się wspomnienia innych wydarzeń historycznych. Na prośbę Zosi, podczas jej ślubu, Jankiel wykonał koncert na cymbałach.

Jankiel – Żyd stary i powszechnie znany z poczciwości, karczmarz. Dzierżawca dwóch karczm (arendarz) w dobrach Sopliców.

Koncert Jankiela, zwany również "Koncertem nad koncertami", w opisie Mickiewicza ma charakter patriotyczny i jest muzyczną ilustracją dziejów rozbiorowych Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Obejmuje okres 1791–1797, od uchwalenia Konstytucji trzeciego maja do utworzenia Legionów Polskich we Włoszech. Utwór podzielony jest na pięć części, z których każda bezpośrednio odnosi się do innego historycznego wydarzenia z historii Polski.

Przeczytaj fragment. księgi XII. Ustal, o jakich wydarzeniach jest mowa w poszczególnych fragmentach utworu.

Fragment księgi XII "Kochajmy się"Było cymbalistów wielu, Ale żaden z nich nie śmiał zagrać przy Jankielu (Jankiel przez całą zimę nie wiedzieć gdzie bawił, Teraz się nagle z głównym sztabem wojska zjawił). Wiedzą wszyscy, że mu nikt na tym instrumencie Nie wyrówna w biegłości, w guście i talencie. Proszą, ażeby zagrał, podają cymbały, Żyd wzbrania się, powiada, że ręce zgrubiały, Odwykł od grania, nie śmie i panów się wstydzi; Kłaniając się umyka; gdy to Zosia widzi, Podbiega i na białej podaje mu dłoni Drążki, którymi zwykle mistrz we struny dzwoni; Drugą rączką po siwej brodzie starca głaska I dygając: «Jankielu, mówi, jeśli łaska, Wszak to me zaręczyny, zagrajże Jankielu, Wszak nieraz przyrzekałeś grać na mym weselu!»

[...]Znów gra: już drżą drążki tak lekkimi ruchy, Jak gdyby zadzwoniło w strunę skrzydło muchy, Wydając ciche, ledwie słyszalne brzęczenia. Mistrz zawsze patrzył w niebo, czekając natchnienia. Spójrzał z góry, instrument dumnym okiem zmierzył, Wzniosł ręce, spuścił razem, w dwa drążki uderzył, Zdumieli się słuchacze. – Razem ze strun wiela Buchnął dźwięk, jakby cała janczarska kapela Ozwała się z dzwonkami, z zelami, z bębenki. Brzmi Polonez Trzeciego Maja! – Skoczne dźwięki Radością oddychają, radością słuch poją, Dziewki chcą tańczyć, chłopcy w miejscu nie dostoją – Lecz starców myśli z dźwiękiem w przeszłość się uniosły, W owe lata szczęśliwe, gdy senat i posły Po dniu Trzeciego Maja w ratuszowej sali Zgodzonego z narodem króla fetowali; Gdy przy tańcu śpiewano: «Wiwat Król kochany! Wiwat Sejm, wiwat Naród, wiwat wszystkie Stany!»

Wydarzenie Reakcja słuchaczy

Mistrz coraz takty nagli i tony natęża, A wtem puścił fałszywy akord jak syk węża, Jak zgrzyt żelaza po szkle – przejął wszystkich dreszczem I wesołość pomięszał przeczuciem złowieszczem. Zasmuceni, strwożeni, słuchacze zwątpili, Czy instrument niestrojny? czy się muzyk myli? Nie zmylił się mistrz taki! on umyślnie trąca Wciąż tę zdradziecką strunę, melodyję zmąca, Coraz głośniej targając akord rozdąsany, Przeciwko zgodzie tonów skonfederowany; Aż Klucznik pojął mistrza, zakrył ręką lica I krzyknął: «Znam! znam głos ten! to jest T a r g o w i c a!»

Wydarzenie Reakcja słuchaczy

Co targowica dała Sopliocom?

Muzyk bieży do prymów, urywa takt, zmąca, Porzuca prymy, bieży z drążkami do basów. Słychać tysiące coraz głośniejszych hałasów, Takt marszu, wojna, atak, szturm, słychać wystrzały, Jęk dzieci, płacze matek. – Tak mistrz doskonały Wydał okropność szturmu, że wieśniaczki drżały, Przypominając sobie ze łzami boleści R z e ź P r a g i, którą znały z pieśni i z powieści, Rade, że mistrz na koniec strunami wszystkiemi Zagrzmiał, i głosy zdusił, jakby wbił do ziemi.

Wydarzenie Reakcja słuchaczy

Ledwie słuchacze mieli czas wyjść z zadziwienia, Znowu muzyka inna – znów zrazu brzęczenia Lekkie i ciche, kilka cienkich strunek jęczy, Jak kilka much, gdy z siatki wyrwą się pajęczéj. Lecz strun coraz przybywa, już rozpierzchłe tony Łączą się i akordów wiążą legijony, I już w takt postępują zgodzonymi dźwięki, Tworząc nutę żałosną tej sławnej piosenki «O żołnierzu tułaczu, który borem, lasem Idzie, z biedy i z głodu przymierając czasem, Na koniec pada u nóg konika wiernego, A konik nogą grzebie mogiłę dla niego». Piosenka stara, wojsku polskiemu tak miła! Poznali ją żołnierze, wiara się skupiła Wkoło mistrza; słuchają, wspominają sobie, Ów czas okropny, kiedy na Ojczyzny grobie Zanucili tę piosnkę i poszli w kraj świata; Przywodzą na myśl długie swej wędrówki lata, Po lądach, morzach, piaskach gorących i mrozie, Pośrodku obcych ludów, gdzie często w obozie Cieszył ich i rozrzewniał ten śpiew narodowy. Tak rozmyślając, smutnie pochylili głowy!

Wydarzenie Reakcja słuchaczy

Ale je wnet podnieśli, bo mistrz tony wznosi, Natęża, takty zmienia, coś innego głosi,I znowu spójrzał z góry, okiem struny zmierzył, Złączył ręce, oburącz w dwa drążki uderzył: Uderzenie tak sztuczne, tak było potężne, Że struny zadzwoniły jak trąby mosiężne I z trąb znana piosenka ku niebu wionęła, Marsz tryumfalny: Jeszcze Polska nie zginęła!... «Marsz Dąbrowski do Polski!» – I wszyscy klasnęli, I wszyscy «Marsz Dąbrowski!» chorem okrzyknęli!

Zadanie dla Ciebie!!!

Napisz, o jakich wydarzeniach historycznych jest mowa w poszczególnych fragmentach koncertu Jankiela. Krótko opisz te wydarzenia. Nazwij reakcję słuchaczy. Możesz to zrobić w formie tabeli.

Temat: Co to jest epopeja narodowa?

Rodzaj i gatunek literacki "Pan Tadeusz" jest napisany wierszem, ale zaliczamy go do epiki. To jeden z najstarszych gatunków literackich - epos, inaczej zwany epopeją. Gatunek ten powstał już w starożytności. Do najważniejszych dzieł należących do tego gatunku zaliczymy "Iliadę" i "Odyseję" Homera.

- utwór pisany wierszem;

- wprowadza bogate tło obyczajowe, opisuje życie codzienne, pojawia się odzwierciedlenie obyczajów epoki;

- obszerny, wielowątkowy;

-napisany poniosłym stylem;

- przedstawia życie narodu w ważnym momencie dziejowym, dotyczy przełomowego wydarzenia dla danej społeczności;

Cechy epopei

- narrator jest wszechwiedzący.

- rozpoczyna się inwokacją;

- zawiera elementy historyczne, a wydarzenia są przedstawione realistycznie;

- ma bohatera zbiorowego;

- pojawia się bohater jednostkowy, którego losy wiążą się z losem narodu;

Zapisz w zeszycie !!!

Wasza przygoda z "Panem Tadeuszem" dobiegła końca. Daliście radę !!!

ADAM MICKIEWICZ (1798–1855) – poeta i dramatopisarz uznawany za jednego z najznakomitszych twórców w dziejach polskiego pisarstwa. Jego barwna postać i genialne dzieła do dziś fascynują nie tylko znawców literatury. Dzieciństwo (zwane przez niego sielskim, anielskim) spędził w drobnoszlacheckim dworku w rodzinnym Zaosiu i pobliskim Nowogródku, gdzie chodził do szkoły. Młodość pisarza to studia literackie na Uniwersytecie Wileńskim, a potem posada nauczyciela w Kownie. Nie był to już okres sielski, ale burzliwy. Zakochany w siostrze przyjaciela, Maryli Wereszczakównie, Mickiewicz ciężko przeżył jej małżeństwo z kim innym. Niektórzy twierdzą, że poeta (i student) celowo upozował się na cierpiętnika, bo tylko miłość nieszczęśliwa uchodziła wówczas za prawdziwą. Kolejne doświadczenie nie miało nic z udawania – władze carskie osądziły Mickiewicza i kilkunastu jego przyjaciół za uczestnictwo w tajnym Towarzystwie Filomatów. Filomaci wierzyli w potęgę nauki, wartość przyjaźni i siłę młodości, do której Mickiewicz zwracał się w swej Odzie do młodości: „dodaj mi skrzydła!”. Doskonalili swą wiedzę, rozprawiali o przyszłości kraju, przygotowywali się do walki o jego niepodległość. Zesłany wraz z innymi w głąb Rosji Mickiewicz odwiedził Petersburg i Odessę, nawiązywał przyjaźnie, przeżywał miłostki. Znano go już jako autora Ballad i romansów, powieści poetyckiej Grażyna i dramatu Dziady (cz. II i IV). W Rosji powstały słynne Sonety krymskie. Dzięki pomocy przyjaciół Rosjanie wystarali się poecie o paszport, Mickiewicz mógł więc opuścić Rosję i wyruszyć w podróż po Europie. Bawił w Niemczech, Szwajcarii, we Włoszech, zwiedził Sycylię. W czasie powstania listopadowego (1831) dotarł do Wielkopolski, napisał wtedy Redutę Ordona. Niedługo później w Dreźnie powstała III część Dziadów. W 1832 roku Mickiewicz niemal na całą resztę życia osiadł w Paryżu. Wierzył w rychły przewrót w Europie i odzyskanie przez Polskę niepodległości. Pisał o tym artykuły w redagowanej przez siebie gazecie „Pielgrzym Polski”. Tęsknota za krajem i nadzieja związana z jego wyzwoleniem skłoniły poetę do napisania Pana Tadeusza, ostatniego wielkiego dzieła wieszcza. Na utrzymanie licznej rodziny (sześcioro dzieci) pozwalały Mickiewiczowi dochody z wykładów literatury w Lozannie i Paryżu. Twórczość literacka ustępowała teraz miejsca działalności politycznej. Mickiewicz namawiał papieża, by stanął na czele wolnościowego powstania ludów Europy, we włoskiej Lombardii zorganizował legion polski, towarzyszył tworzeniu podobnych oddziałów w czasie wojny Anglii, Francji i Turcji przeciw Rosji. W Stambule nagle zachorował, najpewniej na cholerę. Niespodziewana śmierć poety wzbudziła nawet pogłoski o jego otruciu. Ciało Mickiewicza, którego już za życia uznano za genialnego twórcę, pochowano we Francji. W 1890 roku przeniesiono trumnę do katedry wawelskiej, przy której witały poetę i zarazem żegnały tysiące Polaków.

Pan Tadeusz

Start designing with a free template

Transcript