C. K. Norwid OGÓLNIKI

Jaką siłę ma słowo?

Według Biblii narzędziem stwarzania świata przez Boga było słowo. Bóg mówił „niech się stanie” i w ten sposób kolejno powoływał do istnienia niebo, ziemię, słońce, księżyc, istoty żywe, rośliny, wreszcie – człowieka. Słowo ma zatem wielką moc – nadając czemuś nazwę, powołujemy to coś do istnienia. Z siły słowa rodzi się moc literatury. To literatura kreuje całe światy, w których wszystko jest możliwe i prawdziwe – prawdę literacką. Przechowuje i przekazuje ludzką myśl, dzięki czemu świat może się nieustannie rozwijać. Utrwala i propaguje wartości, współtworzy etyczny fundament egzystencji każdego z nas. Szczególnego znaczenia nabiera literatura w życiu narodu, gdy jego byt jest zagrożony. Literatura wzywa wówczas do działania, pokazuje wzory ludzkich postaw. Nawet w obliczu utraty państwowości czy zagarnięcia przez wroga terytorium „naród żyje, dopóki jego język żyje”. Słowo staje się zatem źródłem i gwarantem istnienia.

Dopisz według własnego pomysłu brakujące wersy w wierszu

1 Gdy, z wiosną życia …………………....…. Artysta Poi się jej tchem jak ………………………………., Wolno mu mówić tylko tyle: „Ziemia – …………………….......……………….!”

2 Lecz gdy późniejszych …………………………………. Drzewem wzruszą, i kwiatki zlecą, Wtedy ……………………………………………. jeszcze: „U biegunów – spłaszczona – nieco...”

O autorze...

Cyprian Kamil Norwid (1821–1883) był poetą, dramaturgiem, malarzem, grafikiem, rzeźbiarzem. Większą część życia spędził poza Polską, podróżując po Europie; potem osiadł w Paryżu. Miał kłopoty z publikowaniem swoich utworów i przez całe życie cierpiał nędzę, gdyż był nierozumiany przez współczesnych. Zmagał się z postępującą głuchotą i ślepotą, zmarł w zapomnieniu w paryskim przytułku. Dopiero na początku XX wieku doceniono jego twórczość, uznawszy ją za oryginalną i nowatorską. Dziś Norwida uważa się za prekursora poezji współczesnej.

Zapoznaj się z tekstem...

Cyprian Kamil Norwid Ogólniki 1 Gdy, z wiosną życia, duch Artysta Poi się jej tchem jak motyle, Wolno mu mówić tylko tyle: „Z i e m i a – j e s t k r ą g ł a – j e s t k u l i s t a !” 2 Lecz gdy późniejszych chłodów dreszcze Drzewem wzruszą, i kwiatki zlecą, Wtedy dodawać trzeba jeszcze: „U b i e g u n ó w – s p ł a s z c z o n a – n i e c o...” 3 Ponad wszystkie wasze uroki, Ty! Poezjo, i ty, Wymowo, Jeden – wiecznie będzie wysoki: * * * * * * * * * * * * * * * * O d p o w i e d n i e d a ć r z e c z y – s ł o w o !

Analiza

Cyprian Kamil Norwid Ogólniki 1 Gdy, z wiosną życia, duch Artysta Poi się jej tchem jak motyle, Wolno mu mówić tylko tyle: „Ziemia – jest krągła – jest kulista!”

ZADANIA do I strofy 1. Jaka pora roku została zasygnalizowana w pierwszej strofie? Zacytujcie odpowiedni fragment. 2. Do jakiego etapu życia człowieka może się odnosić wskazana pora roku? Z czym ten etap życia człowieka jest związany? 3. Jakie możliwości daje poecie/artyście ten etap życia? Do czego uprawnia? 4. Jaki wpływ na postrzeganie świata może mieć upływ czasu? 5. Jakie zabiegi formalne zostały zastosowane w strofie pierwszej, by uwypuklić przekazywane treści? Wymieńcie je.

Analiza

ZADANIA do II strofy 1.Jaka pora roku została zasygnalizowana w drugiej strofie? Zacytujcie odpowiedni fragment. 2. Do jakiego etapu życia człowieka może się odnosić wskazana pora roku? Z czym ten etap życia człowieka jest związany? 3. Jakie możliwości daje poecie/artyście ten etap życia? Do czego uprawnia? 4. Jaki wpływ na postrzeganie świata może mieć upływ czasu? 5. Jakie zabiegi formalne zostały zastosowane w strofie drugiej, by uwypuklić przekazywane treści? Wymieńcie je.

Cyprian Kamil Norwid Ogólniki 2 Lecz gdy późniejszych chłodów dreszcze Drzewem wzruszą, i kwiatki zlecą, Wtedy dodawać trzeba jeszcze: „U biegunów – spłaszczona – nieco...”

Wnioski zapisz w zeszycie

Zadania

1. Wyjaśnij w kontekście wiersza, jakie jest najważniejsze zadanie poezji.

2. Jak rozumiesz sformułowanie „odpowiednie dać rzeczy słowo”?

3. Wytłumacz, co łączy, a co dzieli „poezję” i „wymowę”.

Wnioski zapisz w zeszycie