Lalka - co wiedzieć musisz

Bolesław PrusLalka

Prezentacja projektowa

1890

Autorstwa:

Pierwsze wydanie powieści jako całość.

Julia Doboszyńska Anna Piątkowicz

Czego się z tego dowiem?

Autorem powieści jest Bolesław Prus

Dzięki tej prezentacji dowiesz się lub przypomnisz informacjie o powieści Lalka.

Polski pisarz, prozaik, nowelista i publicysta okresu pozytywizmu, współtwórca polskiego realizmu.

Spis treści

Oto co znajdziesz w tej prezentacji

01

02

03

Na początek

To warto znać

Gatunek i rodzaj

czyli skąd właściwie ta cała Lalka?

czyli pojęcia, wątki, motywy i przykłady które moga się przydać.

czyli czym jest powieść realsityczna i nie tylko.

04

05

06

Społeczeństwo

Warszawa i nie tylko

Problematyka

czyli bohaterowie i ich charekterystyka oraz co ma kupiec do arystokratki.

czyli świat lalki oraz bogate tło historyczne.

Czyli jakie tematy poruszane są w Lalce.

07

08

Pomoc do pisania

Przyda się

Czyli jak napisać rozprawkę z Lalki i nie skończyć na torach jak Wokulski.

Czyli linki do innych pomocnych stron z Lalką

1.Geneza powstania Lalki

Powieść w odcinkach, a później w tomach

"(...) Przedstawić naszych polskich idealistów na tle społecznego roskładu."

Wiele utworów pozytywistycznych było wczesniej drukowanych w prasie. "Lalka" była drukowana w odcinkach w "Kurierze codziennym" w latach 1877-1879.Pierwszy tytuł powieści brzmiał "Trzy pokolenia". Chodzi tu o pokolenie romantyków, Rzecki, pozytywistów Ochocki, pokolenie epoki przejściowej Wokulski. Prus określając genezę , stwierdził, że jego celem jest przedstawienie polskich idealistów na tle społecznego rozkładu.

Kolejna przyczyna powstania: chciał, żeby "Lalka" była powieścią z wielkich pytań epoki, społeczęństwa, założeń. Realizacja założeń miała być formą walki z zaborcą.

2. Pojęcia, które warto znać przy omawianiu Lalki

Asymilacja i antysemicyzm

Opinia Prusa

Tłem dla głównym wydarzeń Lalki jest panorama współczesnej Warszawy i relacje pomiędzy różnymi grupami społecznymi. Jednym z ważnych tematów były relacje polsko-żydowskie. Pisarz ukazał powolny mechanizm, jaki sprawia, że z lekceważącego stosunku do tej mniejszości narodowo-wyznaniowej rodzi się otwarta nienawiść.

Kiedy w połowie XIX w. pojawiła się idea asymilacji Żydów, czyli wyrwania jej z izolacji społecznej i politycznej i zaakceptowania jej aktywności na różnych polach życia – Bolesław Prus swym realistyczno-krytycznym okiem pokazał w Lalce, iż hasło głoszone wszem i wobec jest tylko złudnym marzeniem, nie dostosowanym do ówczesnej rzeczywistości. Tych, którzy próbują się asymilować odrzucają Polacy, widząc w nich dorobkiewiczów i konkurencję w interesach. Zaś inni Żydzi postrzegają ich, jako zdrajców swojej nacji.

Asymilacja - przystosowanie się do życia w obcej grupie przez przejęcie jej kultury i przyswojenie sobie cech właściwych tej grupie

====================== Antysemityzm - jest to wroga postawa wobec Żydów i osób żydowskiego pochodzenia, wynikająca z różnego rodzaju uprzedzeń, przekłamań i lęków.

Szlangbaum Henryk na ilustracji

Doskonałym przykładem problemów z asymilacją była historia życia Szlangbauma, który zmienia nawet swojenazwisko na Szlangowski. Mimo wielu starań i tak nie jest do końca akceptowany przez żadną ze stron.

Kliknij na obrazek, aby dowiedzieć się więcej

Praca organiczna i praca u podstaw w Lalce

Praca organiczna oraz praca u podstaw

Wokulski jako jeden z nielicznych bohaterów powieści ,,Lalka” rozumiał, że praca u podstaw to jedyna możliwość by odbudować upadające społeczeństwo polskie. Bohater myśli perspektywicznie, pragnie rozwijać posiadany majątek (nawet jeśli kierują nim impulsy emocjonalne). Otwarcie nowego sklepu staje się szansą do zwiększenia obrotów i zatrudnienia nowych pracowników. Plany Wokulskiego sięgają dalej, ale na przeszkodzie stają ludzkie reakcje. Bohater wielokrotnie wspomina, że zamiast oznak wdzięczności i sympatii słyszy krytykę

Praca u podstaw - Pozytywiści rozumieli konieczność pracy na rzecz najbiedniejszych i najbardziej upośledzonych warstw narodu, które mając możność pełniejszego włączania się w struktury społeczne, swoją pracą pomnożą bogactwo ogólnonarodowe.

i wyrazy niechęci, nazywany jest zdziercą. Kontrowersje budzi także spółka do handlu ze Wschodem. Tutaj większość postronnych obserwatorów wietrzy partykularny interes zamożnego kupca, zupełnie nie zwracając uwagi na możliwości, jakie otwiera on przed inwestorami.

Praca organiczna - Pozytywiści uważali, że społeczeństwo przypomina żywy organizm – tak jak dla właściwego funkcjonowania organizmu niezbędne jest zdrowie wszystkich organów, tak dla dobra społeczeństwa potrzebny jest równomierny rozwój wszystkich jego warstw i dziedzin życia.

Natomiast przykładem postawy organicznikowskiej jest działalność prezesowej Zasławskiej.

+Czytaj dalej

Trzy główne wątki w powieści

Rzecki w swoim pamiętniku odnosi się m.in. do dalekiej przeszłości.

Jedną z rzeczy, które motywóją Wokulskiego do działania jest miłość do Izabeli.

Społeczeństwo w Lalcae jest podzielone na grupy. Dowiesz się więc w dalszej części.

Wątek Rzeckiego.

Wątek społeczno-obyczajowy.

Wątek miłosny

Wątek ten wyróżniony został nawet poprzez poświęcenie bohaterowi osobnych rozdziałów na jego pamiętnik. W pamiętniku tym zapisuje on swoje dzieje, a także relacjonuje i komentuje bieżące wydarzenia.

Najbardziej widocznym wątkiem powieści jest wątek miłosny. Jego zasadniczy zrąb osnuty jest wokół postaci Wokulskiego i Izabeli, ale jest jeszcze kilka innych par a także osoby związane z Wokulskim (Stawska) oraz z Łęcką (Starski i przygodni adoratorzy).

Prus ukazał losy bohaterów na tle tego, co dzieje się w świadomości społecznej. Postawił w Lalce niekorzystna diagnozę ówczesnego społeczeństwa, które jako zbiorowość nie potrafiło docenić jednostek wybitnych.

+Dalej

+Dalej

+Dalej

Kliknij obrazek, aby doweidzieć się o kilku motywach, które pojawiają się w powieści

3. Gatunek i rodzaj literacki

Gatunek - Powieść

Powieść B. Prusa jest najdojrzalszym przejawem dziewiętnastowiecznego realizmu w literaturze polskiej, zwanego też realizmem krytycznym. Lalka posiada wszystkie cechy powieści tego typu. Jest to długi utwór epicki, pisany prozą, fabularny, o skomplikowanej strukturze, na którą składają się:

+Dalej

Rodzaj literacki

Epika Narrator

Cechami epiki są: - obecność narratora. - świat przedstawiony. - fabuła (oraz układ przyczynowo-skutkowy zdarzeń) - wiele wydarzeń i miejsc akcji.

Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się czegoś o narracji.

4. Społeczeństwo ukazane w lalce

„Lalka” B. Prusa jest powieścią panoramiczną, w której autor prezentuje galerię postaci ze wszystkich warstw społecznych.

Mieszczaństwo – tę grupę społeczną można podzielić na trzy grupy:

Arystokracja – to grupa społecznych próżniaków i pasożytów. Gardzą pracą i ludźmi pracy. Są zakłamani, fałszywi i egoistyczni. Mają poczucie wyższości wobec innych warstw społecznych. Ponadto prowadzą wystawny i rozrzutny tryb życia, czas spędzają głównie na zabawach i poszukiwaniu rozrywki. Nie rozwijają się ani pod względem ekonomicznym, ani pod względem kulturalnym. To ludzie, którym brak patriotyzmu, są obojętni wobec losów narodu. Degeneraci pod względem moralnym. Nie dość, że taką postawą rujnują swoje majątki, to przyczyniają się do ubożenia kraju. Stanowią zły przykład dla innych warstw społecznych.

+Więcej

Lud miejski – to ludzie, którzy żyjący na ogół w wielkiej nędzy. Są wśród nich wyrobnicy i rzemieślnicy, którzy choć skazani na głodową egzystencję, są pracowici uczciwi, bardzo skromni i zawsze wdzięczni za każdą okazaną im pomoc.

+Kliknij tutaj, aby przeczytać opis

Bohaterowie Lalki i ich krótkie omówienie (Kliknij obrazek, aby wyświetlić treść.)

Stanisław Wokulkski - kupiec

Izabela Łęcka - arystokratka

+Kliknij by wyświetlić informacje

+Kliknij by wyświetlić informacje

Wokulski cechy romantyka

Wokulski - cehcy pozytywisty

Najedź na obrazek aby wyświetlić

Najedź na obrazek aby wyświetlić

Kliknij obrazek, aby zobaczyć mapę

Kliknij tutaj aby zoabczyć wirtualny spacer po Warszawie

5.Obraz Warszawy w powieści

Koncentruje się on na Krakowskim Przedmieściu, co po części wynika też z prawdopodobieństwa fabularnego – Wokulski ma sklep i mieszkanie na tej ulicy, zaś Izabela Łęcka, o której rękę bohater zabiega, mieszka wraz z ojcem między placem Trzech Krzyży a ulicą Wilczą. Z kolei należąca do nich kamienica, którą Wokulski wykupił, znajduje się zapewne na Kruczej, między Wilczą i Hożą.

Warszawę oglądamy w Lalce oczami jej bohaterów – zatem przestrzeń zawsze jest nacechowana emocjonalnie, wpisana w sferę ich wyborów i rozterek, a także znaków biografii. Niezupełnie pod drodze jest Wokulskiemu także z nowymi tendencjami rozwoju Warszawy. Nie interesuje go oficjalne centrum miasta, czyli Plac Teatralny z ratuszem, ani tez nowopowstające w czasie akcji Lalki centrum handlowe w okolicach ulicy Marszałkowskiej.

Tło historyczne

W utworze możemy dostrzec:

• Epokę napoleońską;
• Wspomnienie o powstaniu listopadowym;
• Okres Wiosny Ludów;
• Powstanie styczniowe.

Kolejnym ważnym historycznym wydarzeniem, obecnym na kartach powieści, jest powstanie listopadowe, w którym brał udział stryj Wokulskiego. Tamte czasy główny bohater powieści poznaje dzięki wspomnieniom prezesowej Zasławskiej, młodzieńczej miłości imiennika głównego bohatera.

W opowieściach uwielbiającego cesarską rodzinę Bonaparte, ojca Ignacego Rzeckiego,przewijają się w niej informacje o tak zamierzchłych czasach jak epoka napoleońska. Historie z tego okresu są tak fascynujące, że miłość do Napoleona przenosi się z rodzica na syna.

+Czytaj dalej

6. Problematyka w lalce

Link do strony z problematką - kliknij

Kliknij obrazek aby zobaczyć dodakową problematkę

7. Pomoc w pisaniu rozprawki

Kliknij obraz, nastepnie nisiśnij lewy przycisk myszy i wybierz "Pokaż obraz" aby stał się czytelny.

8.Przydatne linki (kliknij na zdjęcie)

Lalka w pigułce

Stanowisko Prusa wobec pozytywizmu na podstawie Lalki

Leksykon Lalki

Opracowanie Lalki

KONIEC

Dziękujemy za przeczytanie! Mamy nadzieję, że dzięki tej prezentacji Lalka nie sprawi ci już problemu oraz na maturze poradzisz sobie śpiewająco. ;)