Lektury

Lektury obowiązkowe 2020/2021

Spis lektur

Adam Mickiewicz - "Dziady cz. II"

Charles Dickens - "Opowieść Wigilijna"

Adam Mickiewicz - "Pan Tadeusz"

Aleksander Fredro - "Zemsta"

Adam Mickewicz - "Reduta Ordona"

Aleksander Kamiński - "Kamienie na szaniec"

Antoine de saint-Exupery - "Mały książę"

Adam Mickiewicz - "Śmierć Pułkownika"

Adam Mickiewicz - "Świtezianka"

Henryk Sienkiewicz - "Quo Vadis"

Juliusz Słowacki - "Balladyna"

Henryk Sienkiewicz - "Latarnik"

Charles Dickens - "Opowieść Wigilijna"

- Bohaterowie

- Geneza

- Motywy

- Wątki

- Plan wydarzeń

- Gatunek

- Problematyka

- Narracja

- Czas i miejsce akcji

Geneza

Opowieść wigilijna to najbardziej znany utwór Karola Dickensa. Należy do cyklu tzw. opowieści bożonarodzeniowych. Powstała około 1843 r.

Gatunek

Opowiadanie.

Wątki

Główny: - Przemiana głównego bohatera.

Poboczny: - historia Maleńkiego Tima - siostrzeńca skąpca.

Motywy

• Przemiana bohatera
• dobro i zło
• ubóstwo i bogactwo
• rodzina
• samotność
• starość
• podróż
• sens życia
• miłość do bogactwa
• ludzkie wady

Narracja

Narracja trzecioosobowa. Jest narratorem wszechwiedzącym i często komentuje wydarzenia.Wielokrotnie też zdradza swoją obecność, zwracając się bezpośrednio do czytelników, wypowiada się w pierwszej osobie.

Czas i miejsce akcji

czas akcji:Wydarzenia rozgrywają się w dzień wigilii Bożego Narodzenia, w noc wigilijną i w święta.Miejsce akcji: w Londynie oraz w małym miasteczku, gdzie dorastał Ebenezer Scrooge.

Bohaterowie

• Ebenezer Scrooge (główny)
• Bob Cratchit (drugoplanowy)
• Mały Tim (epizodyczny)
• Fred (drugoplanowy)
• Duch Jakuba Marleya (pierwszoplanowy)
• Duch Wigijijnej przeszłości (pierwszoplanowy)
• Duch tegorocznych Swiąt

Bożego Narodzenia (pierwszoplanowy)

• Duch przyszłych Wigilii (pierwszoplanowy)

Plan wydarzeń

1. Chciwość Scrooge`a i jego praca.2. Zaproszenie Scrooge`a na obiad Bożonarodzeniowy przez siostrzeńca. 3. Odmowa płacy na fundację. 4. Koniec pracy. 5. Powrót do domu Scrooge`a. 6. Nawiedzenie Ebenezera przez Marleya. 7. Zapowiedź trzech duchów. 8. Wizyta pierwszego ducha przeszłych Świąt Bożego Narodzenia. 9. Przekazanie celu nawiedzenia. 10. Drugi duch teraźniejszych świąt. 11. Przemyślenie swojej sytuacji przez Scrooge`a. 12. Trzeci duch- przyszłości. 13. Strach Scrooge`a 14. Nawrócenie Ebenezera. 15. Pierwszy dobry uczynek Scrooge`a.

Problematyka

W książce autor opisuje stosunek ludzi do pieniądza i zbytnie przywiązanie do wartości materialnych. Ebenezer Scrooge był zgorzkniałym starcem dla którego w życiu liczył się jedynie majątek. Dickens w swojej opowieści nawołuje do zmieniania swojego systemu wartości, bo chciwością możemy jedynie przysporzyć sobie wrogów.

Aleksander Fredro - "Zemsta"

- Bohaterowie

- Geneza

- Motywy

- Wątki

- Plan wydarzeń

- Gatunek

- Problematyka

- Narracja

- Czas i miejsce akcji

Geneza

Fredro był właścicielem zamku w Odrzykoniu. W jego archiwum pisarz odnalazł akta sądowe z procesu dawnych właścicieli: Piotra Firleja i Jana Skotnickiego. Ta historia zainspirowała autora do napisania Zemsty. Jej prapremiera odbyła się w 1834r. (XIX w.).

Gatunek

Komedia.

Komizm postaci

Komizm sytuacyjny

Komizm słowny inaczej językowy

Wątki

Główny: - Spór między Cześnikiem i rejentem

Poboczne: - plany matrymonialne Cześnika - miłość Klary i Wacława - historia Papkina - intryga Podstoliny

Motywy

• Miłość
• zemsta
• sąsiedzki spór
• obraz polskiej szlachty
• humor
• ludzkie wady i słabości

Narracja

Nie ma narratora są tylko wypowiedzi samych bohaterów.

Czas i miejsce akcji

Czas akcji: Niedługo po ostatnim rozbiorze Polski (przełom XVIII i XIX w.) Akcja trwa jeden dzień Miejsce akcji: Anonimowy zamek na ziemiach dawnej Rzeczpospolitej.

Bohaterowie

• Cześnik Maciej Raptusiewicz (pierwszoplanowy)
• Rejent Milczek (pierwszoplanowy)
• Józef Papkin (drugoplanowy)
• Wacław Milczek (drugoplanowy)
• Klara Raptusiewiczówna (drugoplanowy)
• Podstolina Hanna czepiersińska (drugoplanowy)
• Dyndalski (epizodyczny)
• Perełka (epizodyczny)
• Rózia (epizodyczny)

Plan wydarzeń

Akt I 1. Plany małżeńskie Cześnika. 2. Zgoda Podstoliny na małżeństwo z Raptusiewiczem. 3. Spotkanie Klary z Wacławem. 4. Awantura przy murze. 5. Wacław w domu Cześnika. Akt II 1. Plany Klary. 2. Wacław i Podstolina. 3. Wyznanie Papkina.

Akt III 1. Rejent przygotowuje pozew przeciwko Cześnikowi. 2. Rozpacz Wacława. 3. Papkin u Rejenta. 4. Zmiana planów Podstoliny. Akt IV 1. Przygotowanie do wesela Cześnika z Podstoliną. 2. Odkrycie planów Rejenta. 3. Zemsta Cześnika. Zgoda między sąsiadami.

Problematyka

Mimo że obaj główni bohaterowie komedii mają same wady, a ich postępowanie oceniamy dość surowo, utwór budzi śmiech. Jak przystało na komedię wszystko dobrze się kończy, a tytułowa zemsta prowadzi do pogodzenia dwóch od lat zwaśnionych sąsiadów i ślubu dwojga zakochanych - Klary i Wacława.

Aleksander Kamiński - "Kamienie na szaniec"

- Bohaterowie

- Geneza

- Motywy

- Wątki

- Plan wydarzeń

- Gatunek

- Problematyka

- Narracja

- Czas i miejsce akcji

- Ważne wydarzenia

Geneza

Do powstania książki przyczyniły się wypadki związane z aresztowaniem, a następnie odbiciem Rudego. 26 marca 1943 r. w słynnej akcji pod Arsenałem uwolniono Rudego i innych więźniów przewożonych z alei Szucha na Pawiak. Autor zna wiele szczegółów z własnego doświadczenia. Znał osobiście Alka, Zośke i Rudego. Kamienie na szaniec to hołd oddany trzem głównym bohaterom utworu.

Gatunek

Powieść dokumentalna

Wątki

Główne:- Losy Alka - Losy Rudego - Losy Zośki - walka z okupantem - dojrzewanie młodzieży polskiej w czasach wojny.

Motywy

• wojna i okupacja
• patriotyzm
• poświęcenie ojczyźnie
• dojrzewanie
• męstwo
• braterstwo
• młodość przyjaźń

Narracja

narracja trzecioosobowa. W pierwszych słowach autor zwraca się bezpośrednio do czytelnika: „Posłuchajcie opowiadania o Alku, Rudym, Zośce i kilku innych cudownych ludziach…”.

Czas i miejsce akcji

Czas akcji:W czasach okupacji hitlerowskiej, akcja obejmuje okres od czerwca 1939 r., do sierpnia 1943 r. Miejsce akcji: Akcja rozgrywa się przede wszystkim w okupowanej Warszawie.

Bohaterowie

• Rudy - Jan Bytnar
• Alek - Maciej Aleksy Dawidowski
• Zośka - tadeusz Zawadzki

Plan wydarzeń

1. Przedstawienie bohaterów.
2. Wybuch wojny.
3. Zajęcia chłopców w okupowanej Warszawie.
4. Działalność sabotażowa.
5. Działalność dywersyjna.
6. Aresztowanie Rudego.
7. Śledztwo - torturowanie chłopca.
8. Akcja pod Arsenałem.
9. Śmierć Rudego i Alka.
10. Akcja pod Celestynowem.
11. Nieudana akcja pod Czarnocinem.
12. Likwidacja posterunku żandarmerii w Sieczychach, śmierć Zośki.

Ważne wydarzenia

Ważne wydarzenia

• Pomoc rannym z pociągu ostrzelanego pod Wielkim Dębem.
• Niszczenie witryn fotografów, którzy wywieszali na wystawach zdjęcia niemieckich oficerów.
• Rozwieszanie plakatów ośmieszających Hitlera.
• Rysowanie na murach żołwia – przypominanie, osobom pracujących w zakładach na rzecz okupanta, aby swoje obowiązki wykonywały powoli.
• Walka z warszawskimi kinomanami.
• Akcje z literą V – na murach wypisywano tę literę jako skrót do słowa victory – zwycięstwo.
• Zamykanie Niemców w sklepach dla uprzywilejowanych.
• Zdjęcie niemieckiej tablicy z pomnika Kopernika.
• Namalowanie znaku Polski Walczącej na pomniku (blisko alei Szucha).

Problematyka

Kamienie na szaniec to książka o wielkim patriotyzmie młodych ludzi, którzy w momencie zagrożenia ojczyzny potrafili sprostać potrzebie chwili i chwycili za broń.Podjęli walkę, aby zachować ludzką godność i tożsamość narodową. Byli zwykłymi młodymi ludźmi, tuż po zdaniu matury, którym przyszło żyć w czasach okrutnych i niezwykłych. Od pierwszych dni okupacji zaczęli szukać sposobów walki z okupantem, wiedzieli, że „Polska przegrała szereg bitew, nie przegrała jednak wojny”.

Antoine de saint-Exupery - "Mały książę"

- Bohaterowie

- Geneza

- Motywy

- Wątki

- Plan wydarzeń

- Gatunek

- Problematyka

- Narracja

- Czas i miejsce akcji

Geneza

Mały Książę powstał w 1942 r. w Ameryce z myślą o przyjacielu autora, który cierpiał w okupowanej przez Niemców Francji.

Gatunek

mały Książę to utwór należący do epiki. To filozoficzna baśń dla dorosłych. Bohaterowie szukają odpowiedzi na pytania o sens życia, śmierć, wartość pracy, przyjaźni, miłości. Taki utwór możemy określić też jako przypowieść albo parabolę, które pod dosłowną treścią kryją znaczenie ważniejsze sensy i to one stanowią jego istotę.

wątki

Główne: - Realistyczne - baśniowe - Psychologiczny

Motywy

• Podróż
• przyjaźń
• miłość
• samotność
• mądrość
• sens życia
• ludzkie wady
• dorastanie
• włdza
• próżność
• odpowiedzialność za innych

Narracja

Narratorem baśni „Mały Książę” jest postać realna – pilot, który po sześciu latach od wypadku na pustyni – Saharze – opowiada o swych przeżyciach

Czas i miejsce akcji

Czas akcji: akcja trwa 8 dni. Miejsce akcji: - Sahara na planecie Ziemia, gdzie zmuszony był wylądować pilot. - asteroida 325 - Planeta Króla, - asteroida 326 - Planeta Próżnego, - asteroida 327 - Planeta pijaka, - asteroida 328 - Planeta Bankiera, - asteroida 329 - Planeta latarnika, - asteroida 330 - Planeta Geografa, - ziemia.

Bohaterowie

• mały Książe (asteroida B-612)
• róża (asteroida B-612)
• pilot (narrator)
• król (asteroida 325)
• próżny (asteroida 326
• pijak (asteroida 37)
• bankier (asteroida 38)

• latarnik (asteroida 329)
• geograf (asteroida 330)
• lis (ziemia)
• kwiat (ziemia)
• dróżnik (ziemia)
• sprzedawca (ziemia)
• wąż (ziemia)

Plan wydarzeń

1. Prolog - wspomnienia pilota z dzieciństwa.
2. Awaryjne lądowanie na Saharze.
3. Spotkanie z Małym Księciem.
4. Opowieści chłopca o jego planecie, wrażeniach z podróży międzygwiezdnych oraz o pobycie na Ziemi.
5. Wspólna wędrówka w poszukiwaniu wody.
6. Dotarcie do studni.
7. Naprawa silnika.
8. Rozstanie Małego Księcia z pilotem.
9. Epilog - tęsknota za przyjacielem, przebywającym znowu na odległej planecie.

Problematyka

Historia Małego Księcia została skonstruowana na zasadzie zderzenia dwóch światów: świata wartości dziecka ze światem wartości, jakim hołdują dorośli. Król, Próżny, Pijak, Latarnik, Bankier, Geograf są uosobieniem cech charakterystycznych dla sposobu zachowania się ludzi „poważnych”. Autor obnaża ich próżność, głupotę, nałogi, patrzenie na świat przez pryzmat materialnych korzyści, żądzę posiadania władzy, brak poszanowania dla wartości nadrzędnych, jakimi są: miłość, przyjaźń, odpowiedzialność, wierność jakiejś idei

Henryk Sienkiewicz - "Quo Vadis"

- Bohaterowie

- Geneza

- Motywy

- Wątki

- Plan wydarzeń

- Gatunek

- Problematyka

- Narracja

- Czas i miejsce akcji

Geneza

Przed napisaniem Quo vadis Sienkiewicz dokładnie zwiedził Rzym w towarzystwie malarza, Henryka Siemiradzkiego.

Gatunek

Powieść historyczna

wątki

Główne: - miłosny - historyczny - społeczny - obyczajowy - religijny

Motywy

• miłości
• Przemiany bohatera
• męczeńska śmierć
• cierpienie
• obraz władcy
• tyrania
• wiary w Boga
• zbrodnia i kara
• odkupienie

Narracja

narracja trzecioosobowa. Prowadzona jest z perspektywy osoby wszystkowiedzącej. Narrator często wnika w myśli bohaterów, odkrywa przed czytelnikiem ich najskrytsze uczucia.

Czas i miejsce akcji

czas akcji: Akcja powieści rozgrywa się w latach 63-66 n.e., zaś epilog przypada na rok 68, jest to data śmierci cesarza rzymskiego - Nerona. Miejsce akcji: większości wydarzeń powieściowych jest Rzym a w nim dzielnice zamieszkane przez bogaczy, gdzie znajdują się: willa Petroniusza, dom Winicjusza, pałac Nerona, amfiteatr, Cyrk Nerona i jego ogrody; dzielnica biedoty - Zatybrze. Niektóre wypadki mają miejsce w Ancjum - miejscowości położonej nieopodal Rzymu. W powieści pojawiają się liczne nazwy ulic, placów, dzielnic i miejsc, np.: Wielki Cyrk, brama Janikulska, Karyny, Źródło Merkurego, wzgórze Watykańskie, Via Portuenisis, Forum Boarium, pole Kodetańskie, Kapitol, Kwirynał, Palatyn, Amfiteatr Pompejusza.

Bohaterowie

• Petroniusz. (historyczna)
• Neron. (historyczna)
• Akte. (historyczna)
• Seneka. (historyczna)
• Poppea Sabina. (historyczna)
• Tygellin. (historyczna)
• Św. Piotr. (historyczna)
• Św. paweł z tarsu. (historyczna)
• Aulus Plaucjusz i Pomponia Grecyna. (historyczna)

• Eunice. (fikcyjne)
• Glaukus. (fikcyjne)
• Marek Winicjusz. (fikcyjne)
• Ligia Kallina. (fikcyjne)
• Chilon Chilonides. (fikcyjne)
• Ursus. (fikcyjne)
• Kryspus. (fikcyjne)

Plan wydarzeń

1. Spotkanie Petroniusza i Winicjusza - opowieść Winicjusza o miłości do Ligii.
2. Pomysł sprowadzenia Ligii na dwór Nerona jako zakładniczki cezara.
3. Uczta u Nerona i zakończenie jej pijacką orgią - ucieczka Ligii.
4. Gniew Winicjusza, sprowadzanie Chilona celem odnalezienia Ligii.
5. Ligia chrześcijanką.
6. Winicjusz na kazaniu św. Piotra.
7. Nieudana próba porwania Ligi przez Winicjusza.
8. Winicjusz u chrześcijan - troskliwa pielęgnacja rannego.
9. Pobłogosławienie przez św. Piotra miłości Winicjusza i Ligii.
10. Wyjazd Winicjusza z Neronem do Ancjum.

Problematyka

Quo vadis H. Sienkiewicza to jedna z najlepszych polskich powieści. W 1905 r. pisarz otrzymał za nią Nagrodę Nobla. Jest to powieść panoramiczna, w której ukazany został Rzym za panowania Nerona, w czasach prześladowania chrześcijan.

Henryk Sienkiewicz - "Latarnik"

- Bohaterowie

- Geneza

- Motywy

- Wątki

- Plan wydarzeń

- Gatunek

- Problematyka

- Narracja

- Czas i miejsce akcji

Geneza

Latarnika napisał Sienkiewicz po powrocie z czteroletniego pobytu za granicą, prawdopodobnie w ostatnich miesiącach 1880 r. Nowela ta oparta jest na rzeczywistym wydarzeniu.

Gatunek

nowela - krótki utwór jednowątkowy o niewielkiej liczbie bohaterów z wyraźnym punktem kulminacyjnym i puentą.

Wątki

Główny: - Tęsknota za Ojczyzną

Poboczne: - Patriotyzm - cierpliwość

Motywy

• emigracja
• samotność
• miłość do Ojczyzny
• podróż tułaczka
• rola literatury
• starość
• odwaga
• niezłomność
• nadzieja

Narracja

Narracja trzecioosobowa. Narrator jest wszechwiedzący, nie jest uczestnikiem wydarzeń i nie ocenia bohatera - jest obiektywny.

Czas i miejsce akcji

Czas akcji: Akcja noweli rozgrywa się w latach siedemdziesiątych XIX wieku. Czas akcji obejmuje wydarzenia od czasu przyjęcia przez Skawińskiego posady latarnika do opuszczenia przez niego Aspinwall; trwa kilka miesięcy. Miejsce akcji: Samotna wysepka leżąca niedaleko Aspinwall, koło Panamy.

Bohaterowie

• Skawiński
• Mr Izaak Falconbridge
• Johns

Plan wydarzeń

1. Przyjazd Skawińskiego do Aspinwall, rozmowa z konsulem Falconbridge'em w sprawie przyjęcia do pracy w charakterze latarnika. 2. Wspomnienia nowego latarnika o przeżyciach i doświadczeniach całego życia. 3. Sumienne wykonywanie obowiązków, samotność i monotonia codziennych zajęć. 4. Przysłanie paczki z polskimi książkami. 5. Wyrwanie się z letargu, gwałtowna fala wspomnień z ojczystego kraju. 6. Zaniedbanie obowiązków. 7. Wyrzucenie z pracy. 8. Dalsza tułaczka.

Problematyka

Skawiński jest bohaterem, który miał życie podobne do losu wielu polskich emigrantów. Brał udział w powstaniu listopadowym, zmuszony był po jego upadku do przymusowej emigracji. Najlepsze lata swojego życia poświęcił walce na rzecz ruchów niepodległościowych. Próbował później znaleźć sobie zajęcie i dom na obczyźnie.

Adam Mickiewicz - "Dziady cz. II"

- Bohaterowie

- Geneza

- Motywy

- Wątki

- Plan wydarzeń

- Gatunek

- Problematyka

- Narracja

- Czas i miejsce akcji

Geneza

II część Dziadów powstała w latach 1820-1821 w Kownie i ukazała się w drugim tomie Poezji Adama Mickiewicza w 1823 roku.

Gatunek

Dramat romantyczny. Jest to utwór synkretyczny, w którym obok partii typowych dla dramatu, można wskazać fragmenty liryczne (monolog Zosi) i epickie (opowieści Kruka i Sowy).

Wątki

Główny: - Prastarego obrzędu

Poboczne: - dzieci - złego pana - zosi - widma

Motywy

• moralność
• winy ludzkie
• cierpienie
• wina i kara
• pełnia człowieczeństwa
• duch, upiór

Narracja

Lektura Dziady cz.II nie posiada narratora ponieważ jest ona Dramatem, a w tym rodzaju literackim narrator nie występuje.

Czas i miejsce akcji

Czas akcji: Dzień Zaduszny, czyli 2 listopada, nocą. Miejsce akcji: Cmentarna kaplica w bliżej nieokreślonej wsi, gdzieś na terenie Litwy

Bohaterowie

Ludzie:

• guślarz (drugoplanowy)
• gromada wieśniaków (drugoplanowy)

Duchy:

• Józio i Rózia (główny)
• widmo złego pana (główny)
• kruk (epizodyczny)
• sowa (epizodyczny)
• zosia (główny)
• widmo (epizodyczny)

Plan wydarzeń

1. Zgromadzenie wieśniaków w kaplicy.
2. Przybycie dusz dzieci - Józia i Rózi.
3. Widmo złego Pana.
4. Skarga pasterki Zosi.
5. Tajemnicza zjawa młodzieńca.
6. Wyprowadzenie z kaplicy pasterki i ducha.

Problematyka

II cz. Dziadów to utwór o charakterze moralnym. Reprezentowana tu moralność wynika z ludowych przekonań o winie i karze. Nie ma winy bez kary. Wyrazicielem tych przekonań jest w utworze chór wieśniaków. Określona kategoria grzechów pociąga za sobą rodzaj kary. Cierpiącym duszom należy pomóc w osiągnięciu zbawienia.

Adam Mickiewicz - "Pan Tadeusz"

- Geneza

- Bohaterowie

- Motywy

- Wątki

- Plan wydarzeń

- Gatunek

- Problematyka

- Narracja

- Czas i miejsce akcji

Geneza

Pan Tadeusz powstał w czasie pobytu Adama Mickiewicza w Paryżu, w okresie, kiedy poeta przyglądał się z niepokojem sporom, jakie dzieliły polską emigrację polistopadową. Utwór miał się stać dla Mickiewicza sposobem na zapomnienie o kłótniach i bezustannych oskarżeniach, jakimi obrzucali się emigranci. Pisanie Pana Tadeusza było również dla poety pewnego rodzaju powrotem do kraju lat dziecięcych, do ojczyzny.

Gatunek

Epopeja. Jest to utwór dużych rozmiarów, pisany wierszem (trzynastozgłoskowcem), ukazujący losy wybranej grupy bohaterów (są nimi zwykli, przeciętni ludzie, przedstawiciele głównie średniej szlachty, choć pojawia się również arystokracja oraz drobna szlachta zaściankowa) na tle ważnych, przełomowych dla całego narodu wydarzeń.

Wątki

Główne: miłosny - narodowo – wyzwoleńczy (patriotyczny) spór o zamek

Poboczne: - spór o Kusego i Sokoła - romans Telimeny i Tadeusza - zaloty Hrabiego i Telimeny

Motywy

• bohater dynamiczny
• tradycja i obyczaje
• historia Polski
• tradycja szlachecka
• niezgoda sąsiedzka
• walka o niepodległość
• idylla
• zemsta
• przyroda
• miłość
• arkadia

Narracja

W Panu Tadeuszu narracja prowadzona jest przez dwóch narratorów: - narratora wszechwiedzącego, - narratora będącego wyrazicielem wiedzy, opinii i przekonań ogółu.

Czas i miejsce akcji

Czas akcji: XIX w., kilka dni lata 1811 r. i jeden wiosenny dzień 1812 r. Miejsce akcji: Na Litwie w majątku Soplicowo i zaścianku Dobrzyn.

Bohaterowie

• Podkomorzy
• Asesor
• Rejent Bolesta
• Jankiel
• Maciej Dobrzyński
• Szlachta dobrzyńska
• Major Płut
• Kapitan Nikita Ryków
• Henryk Dąbrowski
• Karol Otto Kniaziewicz
• Napoleon Bonaparte

• Sędzia Soplica
• Tadeusz Soplica
• Jacek Soplica - ksiądz Robak
• Telimena
• Wojski Hreczecha
• Woźny Protazy Brzechalski
• Stolnik Horeszko
• Ewa Horeszkówna
• Zosia Horeszkówna
• Hrabia Horeszko
• Gerwazy Rębajło (klucznik)

Plan wydarzeń

1. Przyjazd Tadeusza do Soplicowa.
2. Spotkanie z Zosią.
3. Wieczorna uczta w zamku - fascynacja Tadeusza telimeną.
4. Historia zamku Horeszków opowiedziana hrabiemu przez Gerwazego.
5. Zabawy w soplicowie: polowanie, grzybobranie.
6. Polowanie na niedźwiedzia.
7. narada szlachty Dobrzyńskiej z księdzem robakiem w karczmie u Jankiela.
8. robak na polowaniu - uratowanie życia hrabiemu.
9. kłótnia hrabiego z sędzią podczas Wieczerzy w zamku.
10. Gerwazy w zaścianku dobrzyńskich, przygotowania do zajazdu na Soplicowo.
11. zajazd na Soplicowo, interwencja Rosjan, bitwa.
12. decyzja o wyjeździe walczących w obronie majątku i udanie się do Legionów Polskich.
13. spowiedź Jacka Soplicy jego śmierć.
14. legiony i wojska napoleońskie w soplicowie.
15. zaręczyny Tadeusza i Zosi.
16. Polonez w soplicowie.

Problematyka

Poemat ten, będący wielką polską epopeją narodową, powstawał w latach 1832-1834. Wydanie w roku 1834 Pana Tadeusza nie stało się jednak literacką sensacją. Książka rozchodziła się bardzo słabo, przez wielu współczesnych Mickiewiczowi była krytykowana. Powszechnie nie rozumiano wielkości i nowatorstwa dzieła.

Adam Mickewicz - "Reduta Ordona"

- Bohaterowie

- Geneza

- Gatunek

- Motywy

- Plan wydarzeń

- Narracja

- Problematyka

- Czas i miejsce akcji

Geneza

Utwór opowiada o obronie i wysadzeniu szańca w warszawskiej dzielnicy Woli przez Juliana Konstantego Ordona. Zdarzenie to poznał Mickiewicz z relacji swojego przyjaciela, Stefana Garczyńskiego, uczestnika powstania listopadowego i naocznego świadka opisywanych faktów.

Gatunek

„Redutę Ordona” możemy nazwać poematem opisowo-refleksyjnym, ponieważ łączy w sobie cechy epiki i liryki (tzw. gatunek synkretyczny).

Motywy

• obrona Ojczyzny
• poświęcenie dla Ojczyzny
• ideał patrioty
• honor
• odwaga
• bohater
• heroizm

Narracja

Narracja pierwszoosobowa

Czas i miejsce akcji

Czas akcji: 6 września 1831 roku. Miejsce akcji: W Warszawie, w dzielnicy Wola

Bohaterowie

• Powstaniec listopadowy
• oficer wojska polskiego Julian Konstanty Ordon

Plan wydarzeń

1. Nadciągnięcie oddziału Rosjan wyposażonego w 200 armat.
2. Nierówna walka z redutą Ordona.
3. Zniszczenie ostatniego działa Polaków.
4. Walka na broń ręczną.
5. Zdobycie polskiego szańca przez Rosjan.
6. Wysadzenie reduty przez Ordona i śmierć wszystkich żołnierzy.

Problematyka

Podmiot liryczny wiersza ujawnia się pod koniec poematu: „Dusze gdzie? - nie wiem; lecz wiem, gdzie dusza Ordona...”. Można go utożsamiać z poetą, Adamem Mickiewiczem. Podmiot liryczny wypowiada swoje uczucia i refleksje dotyczące:

• cara i jego tyranii
• ludu rosyjskiego
• losów świata pełnego niesprawiedliwości

Adam Mickiewicz - "Smierć Pułkownika"

- Bohaterowie

- Geneza

- Gatunek

- Motywy

- Plan wydarzeń

- Narracja

- Problematyka

- Czas i miejsce akcji

Geneza

Adama Mickiewicza jest ściśle związana z powstaniem listopadowym 1830 roku. Wiersz został bowiem poświęcony Emilii Plater, szlachciance, która w męskim przebraniu wzięła udział w powstańczych walkach. Dowodziła ona niewielkim oddziałem w stopniu Kapitana Wojska Polskiego.

Gatunek

Poezja

Motywy

• bohater narodowy.
• męstwo.
• odwaga.
• poświęcenie dla Ojczyzny.
• wzór żołnierza .
• wzór patrioty.

Narracja

W "Śmierci Pułkownika" narrator jest nieobecny

Czas i miejsce akcji

Czas akcji: 1831 rok. Miejsce akcji: bliżej nieokreślone- bór, chatka leśnika.

Bohaterowie

• Emilia Plater.

Plan wydarzeń

1.Stawienie się przed chatką Pułkownika strzelców i tłumu ludzi. 2. Smutek i żal z powodu stanu dowódcy. 3. Rozkaz Pułkownika o przyprowadzeniu do niego konia i rynsztunki. 4. Chęć śmierci takiej jak Czarniecki. 5. Wyprowadzenie konia z izby. 6. Przyjście Księdza z Panem Bogiem. 7. Zdumienie żołnierzy. 8. Wspólna modlitwa i wylewanie łez. 9. Dzwonienie w kaplicy wczesnym rankiem. 10. Przyjście ludu pod drzwi chatki. 11. Widok zwłok wielkiego rycerza. 12. Odkrycie, że Pułkownik to kobieta Emilia Plater.

Problematyka

Walka o niepodległość i udział w niej kobiet. Bohaterka umarła w chwale i sławie, a pamięć o jej czynach przerodziła się w legendę. Poeta zaprezentował bohaterkę godną naśladowania, prawdziwą patriotkę, która była godna walczyć i poświęcić życie za najwyższą wartość jaką jest ojczyzna.

Adam Mickiewicz - "Switezianka"

- Bohaterowie

- Geneza

- Motywy

- Wątki

- Plan wydarzeń

- Gatunek

- Problematyka

- Narracja

- Czas i miejsce akcji

Geneza

Mickiewicz wielokrotnie słyszał ludowe opowieści o nimfach wodnych, zamieszkujących jezioro Świteź. Wierzyli w nie mieszkańcy tamtejszych okolic, a tajemnicze mieszkanki jeziora nazywali Świteziankami. Świtezianka jest podobna do syren. Na podstawie tych opowieści poeta stworzył główną postać w balladzie

Gatunek

Świtezianka to ballada, gatunek mieszany, synkretyczny. Utwór posiada cechy trzech gatunków literackich: - elementy liryczne: podział na wersy, strofy, liczne środki artystyczne. - elementy epickie - elementy dramatu: postacie toczą ze sobą dialogi

Wątki

Główny: - miłość dziewczyny do strzelca i jego niewierność.

Motywy

• ludowość
• natura
• wina i kara
• miłość

Narracja

Narrator nie jest wszechwiedzący, sam przyznaje, że nie wie, kim jest tajemnicza ukochana strzelca. Jest obserwatorem, widzem, który komentuje wydarzenia

Czas i miejsce akcji

Czas akcji: przełom lata i jesieni, pora ciepła, czas zbiorów, obfitości, rzecz dzieje się nocą. Miejsce akcji: Jezioro Świteź, jego brzeg i las w okolicy jeziora.

Bohaterowie

• Świtezianka
• Strzelec

Plan wydarzeń

1. Spacery strzelca z nieznajomą.
2. Przysięga wierności ukochanej.
3. Przestroga dziewczyny.
4. Pojawienie się tajemniczej postaci w jeziorze.
5. Zachęta tajemniczej postaci.
6. Wahanie chłopaka.
7. Wyruszenie za kobietą do jeziora.
8. Przemienienie kobiety w towarzyszkę spacerów.
9. Przypomnienie przysięgi i zapowiedź kary.
10. Tułaczka dusz.

Problematyka

W balladzie występuje nastrój tajemniczości, grozy, niesamowitości. Został on osiągnięty przez opisy zjawisk przyrody i przeżyć bohaterów. Są to: światło księżyca oświetlające przestrzeń, ciemny bór, uczucie zagubienia i niepewności bohaterów, zmienność przyrody, tajemniczość jeziora.

Juliusz Słowacki - "Balladyna"

- Bohaterowie

- Geneza

- Motywy

- Wątki

- Plan wydarzeń

- Gatunek

- Problematyka

- Narracja

- Czas i miejsce akcji

Geneza

Balladyna to tragedia, która została wydana w 1839 r. Pierwsze pomysły na jego treść pojawiły się prawdopodobnie jesienią 1833 r.

Gatunek

Jest to pod względem rodzaju literackiego dramat - utwór przeznaczony do wystawiania na scenie, gdzie obok tekstu głównego, znajduje się tekst poboczny - didaskalia. Pod względem gatunku utwór Słowackiego jest tragedią.

Wątki

Główny: - Cała historia Balladyny

Poboczne: - Historia Aliny - Miłość Filona do Aliny - baśniowy - Nieodwzajemniona miłość Goplany do Grabca - historyczno-legendarny - Historia udręczonej matki Aliny i Balladyny - Historia Kirkora

Motywy

• władza
• sprawiedliwość
• wina i kara
• zbrodnia
• miłość
• zdrada
• matka
• przyroda
• ludowa moralność

Narracja

Subtitle

Czas i miejsce akcji

Czas akcji: nieokreślony Miejsce akcji: okolice jeziora Gopło

Bohaterowie

• balladyna (główny)
• kirkor (główny)
• Alina (poboczny)
• Wdowa (poboczny)
• Pustelnik (poboczny)
• Kostryn (poboczny)
• Filon (poboczny)
• Gralon (poboczny)

Plan wydarzeń

1. Kirkor u Pustelnika - opowieść Pustelnika.
2. Rada Pustelnika - Kirkor ma wybrać na żonę prostą, ubogą dziewczynę.
3. Goplana - rozkazy dla Skierki i Chochlika.
4. Malinowy konkurs.
5. Balladyna zabija Alinę.
6. Krwawa plama na czole Balladyny.
7. Balladyna na zamku Kirkora - zamknięcie matki w wieży.
8. Balladyna - plany wobec Kostryna.
9. Do pałacu przybywa zaufany sługa Kirkora, Gralon, ze skrzynią, Balladyna wraz z Kostrynem zabijają go.
10. Kirkor u Pustelnika - obiecuje odnaleźć skradzioną przez Chochlika i Skierkę koronę Lecha.
11. Śmierć Kirkora.
12. Śmierć Kostryna.
13. Sąd nad zbrodniarzami - Balladyna w roli sędziego.
14. Śmierć Balladyny.

Problematyka

Balladyna to dramat o funkcjonowaniu na świecie dobra i zła. Bohaterki zostały opisane na zasadzie kontrastu: Alina to uosobienie dobra, Balladyna - zła. W świecie utworu zło zwycięża nad dobrem. Alina ginie, żoną Kirkora, księżną zostaje okrutna Balladyna. Ginie także jej mąż, szlachetny Kirkor, który chce zwrócić Pustelnikowi (a w rzeczywistości prawowitemu królowi Popielowi) koronę - symbol władzy. Dopiero w ostatniej scenie dobro odzyskuje władzę.