MZ

Temat: Mowa zależna i niezależna.

cel:rozpoznajemy, przekształcamy mowę zależną i niezależną

-W zeszycie zapisz: temat, cel (2 godz.), krótko, co to jest mowa zależna i niezależna (po jednym przykładzie) oraz zadania z ostatnich slajdów.

sposób zapisu czyichś słów

Wacław spytał Klarę: - Czy zostaniesz moją żoną?

Wacław spytał Klarę, czy zostanie jego żoną?

Ten, kto opowiada, swoimi słowami przytacza słowa Wacława. Stosuje zdanie złożone podrzędnie.

Ten, kto opowiada, dosłownie przytacza słowa Wacława.

mowa niezależna

to dosłowne przytoczenie czyjejś wypowiedzi. Zdanie jest zapisane lub przytoczone ustnie dokładnie tak, jak zostało wypowiedziane. Tekst w mowie niezależnej można zapisać w formie dialogu.

- Wolałbym iść do kina.

- Pójdziemy wieczorem do teatru?

mowa niezależna- jak wykorzystać

Mama odwróciła się do mnie i zmarszczyła brwi.- Wszystko w porządku, Percy?- Taaa... wszystko gra. Ale ona wyczuwała, że coś mnie gnębiło. Wytarła ręce i usiadła naprzeciwko.- Chodzi o szkołę czy...Nie musiała kończyc pytania. Wiedziałem, o czym mówi.- Obawiam się, że Grover jest w tarapatach -odpowiedziałem i opisałem jej mój senny koszmar. [...] -Nie przejmowałabym się zbytnio, kochanie - powiedziała. - Grover jest już dorosłym satyrem. Gdyby były jakieś kłopoty, z pewnością dowiedzielibyśmy się czegoś... z obozu... [...]- O co chodzi? -spytałem.-O nic - odrzekła. (R. Riordan "Percy Jackson i Bogowie Olimpijscy")

mowa zależna

to przytoczenie cudzych lub własnych słów nie dosłownie, lecz w postaci zdania podrzędnego. Zdanie nadrzędne od podrzędnego rozdziela przecinek oraz słowa takie jak np.: że, żeby, czy, by, aby...

Słyszeliście? Świstak powiedział, że widział swój cień i że zima wróci.

mowa zależna

Zapytał, ile kosztuje bilet na mecz finałowy. Sylwia zapytała Zosię, czy ma już prezent na urodziny mamy. Wojtek stwierdził, że chce przeczytać tę książkę, gdyż czytał świetną recenzję.

zdanie podrzędne

przykłady

mowa niezależna

mowa zależna

• Mama spytała mnie, czy nie powinienem być o tej porze w szkole.
• Podczas lekcji chemii Tomek powiedział, iż wie, że nic nie wie.
• Ktoś krzyknął, żebyśmy uważali i nie wchodzili na tę kładkę.
• Tata zapytał, czy Tomek widział gdzieś jego okulary.
• Podróżnik odpowiedział, że ludzie odradzali mu, by jechać samemu. Mówili, że to za duże ryzyko.

• Mama spytała mnie: „Czy o tej porze nie powinieneś być w szkole?”.
• – Wiem, że nic nie wiem – powiedział Tomek podczas lekcji z chemii.
• Ktoś krzyknął: „Uważajcie! Nie wchodźcie na kładkę”.
• – Tomku, czy widziałeś gdzieś moje okulary? – zapytał tata
• Ludzie odradzali mi, żeby jechać samemu. Mówili, że to za duże ryzyko - odpowiedział podróżnik.

W swoich wypracowaniach możesz przytoczyć cudzą wypowiedź (np. bohatera literackiego) za pomocą mowy zależnej (wypowiedzi, którą wprowadzisz przy użyciu spójników). Rozmowy bohaterów możesz również zaznaczyć, używając myślników (wówczas powstaną dialogi). Streszczając dialog, nalezy zamienić mowę niezależną na zależną.

Sprawdź się. Wykonaj ćw. online.

zadania- zapisz w zeszycie.

1. Przekształć teksty na mowę zależną.

2. Przekształć teksty na mowę niezależną.

A. Na pierwszy rzut oka podobał się Falconbridge’owi. Pozostało go tylko wyegzaminować, wskutek czego wywiązała się następująca rozmowa: [...]-Coście robili dotąd?-Tułałem się.[...]-Czy jesteście obeznani ze służbą morską?-Trzy lata służyłem na wielorybniku. (H. Sienkiewicz "Latarnik") B. Co znaczy oswoić?– Jest to pojęcie zupełnie zapomniane – powiedział lis. – „Oswoić” znaczy „stworzyć więzy”. (A.de Saint-Exupery "Mały Kaiążę")

A. Kelner podszedł do nas i grzecznie zapytał, czego sobie życzymy. B. Lis powiedział, że poznaje się tylko to, co się oswoi. A ponieważ nie ma magazynów z przyjaciółmi, więc ludzie nie mają przyjaciół. Zaproponował, by Mały Książę oswoił go, jeśli chce mieć przyjaciela. Ten zapytał, jak to się robi. Na co Lis odrzekł, iż trzeba być bardzo cierpliwym. I do dodał, że mowa jest źródłem nieporozumień. C. Babcia zapytała, kiedy do niej przyjedziemy. Odpowiedziałem, że pojutrze.

3. Który z bohaterów literackich wypowiedział przytoczone słowa? Użyj mowy zależnej. wzór: „Matko, w lesie są maliny. Niechaj idą w las dziewczyny...” Skierka szepnęła Matce, że w lesie są maliny i by do lasu poszły dziewczyny.

• „Bo kto nie był ni razu człowiekiem, temu człowiek nic nie pomoże”.
• "Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim,/ Moja droga Orszulo."
• "Jaki wybór trudny!Starsza jak śniegi – u tej warkocz cudny."
• „Niech się dzieje wola nieba, z nią się zawsze zgadzać trzeba”.