Warto mieć plan - jak napisać plan twórczy i odtwórczy tekstu?

Warto mieć plan

- jak napisać plan twórczy i odtwórczy tekstu?

Porozmawiajmy!

1) Po co tworzy się plany wypowiedzi?

2) Podaj sytuacje, ktore wymagają przygotowania planu.

Rodzaje planów

Plan (inaczej: szkic, układ, zarys) to ujęcie w punktach treści wypowiedzi.

Ze względu na szczegółowość może przedstawiać najważnijesze informacje (plan RAMOWY) lub zawierać treści bardziej szczegółowe (plan SZCZEGÓŁOWY)

Ze względu na funkcję wyróżniamy:

plan twórczy

plan odtwórczy

Pisanie planu

Pisanie planu sprawdza umiejętności kompozycyjne(logiczne, twórcze projektowanie własnego tekstu w przypadku planu twórczego) oraz umiejętności językowe i stylistyczne(np. umiejętność dobierania konstrukcji składiowych właściwych pod względem gramatycznym i stylistycznym).

Dobrze skonstruowany plan powinien:

być przejrzystyi czytelny(język i styl)

zawierać najważniejsze treści, informacje

odzwierciedlać kompozycję tekstu

Plan dekompozycyjny

Aby dobrze napisać plan dekompozycyjny, należy:

przeanalizować tekst:

• odróżnić informacje ogólne od szczegółowych, istotne od nieistotnych
• wskazać najważniejsze elementy tekstu (np. zdarzenia, argumenty)
• określić ich wzajemne powiązania (np. podobieństwa, kontrast)
• dostrzec hierarchię (ustalić, które elementy tekstu są ważniejsze, a które - mniej istotne)

napisać plan poprawnie pod względem językowym i stylistycznym:

• zawrzeć jak najwięcej treści w jak najmniejszej liczbie słów i zdań
• używać zdań oznajmujących lub równoważników zdania i konsekwentnie stosować jedną formę zapisu (tylko zdania lub tylko równoważniki zdania).

Streszczenie

Streszczenie to skrócona wersja tekstu (np. literackiego, naukowego, prasowego, filmu, sztuki teatralnej), zawierająca najistotniejsze informacje.

Powinno ukazywać najważniejsze problemy, twierdzenia lub wątki fabularne oraz strukturę tekstu pierwotnego, np. kolejność prezentowania argumentów lub porządek fabularny.

Porządek streszczenia

chronologiczny

logiczny

Jak napisać streszczenie?

Przeczytaj uważnie tekst, który zamierzasz streścić.

Krok 1.

Krok 2.

Określ temat tego tekstu i notuj w trakcie lektury najważniejsze informacje: tezy, słowa kluczowe lub - w wypadku utworu literackiego - główne wątki.

Krok 3.

Pomiń niepotrzebne informacje (np. cytaty, przykłady, wątki poboczne) i zostaw tylko te, które są najistotniejsze.

Krok 4.

Ułóż zebrane informacje w logicznym porządku, np. w ciągu przyczynowo-skutkowym w wypadku artykułu naukowego (by oddać tok myślenia autora tekstu) lub chronologicznie w wypadku utworu fabularnego (by określić kolejność wydarzeń w streszczanym utworze).

Krok 5.

Zredaguj streszczenie.

Plan odtwórczy (dekompozycyjny)

Zapoznaj się tekstem Rafała Małeckiego "Magiczno-religijna funkcja starożytnych wozów", a następniez przykładami planu i streszczeń:

plan dekompozycyjnego tekstu

streszczenie tekstu naukowego

streszczenie tekstu literackiego

Poćwicz przed maturą!

Przeczytaj zamieszczony fragment tekstu Marcina Klika z książki "Teorie mitu. Współczesne literaturoznawstwo francuskie

(1969-2010)" i zapisz jego treśćw trzech punktach, używając pełnych zdań. Następnie przeredaguj zdania na równoważniki zdania.

Poćwicz przed maturą!

Przeczytaj zamieszczony tekst Humphreya D.F. Kitto "Antygona", a następnie przygotuj szczegółowy plan dekompozycyjny.

Skorzystaj z podpowiedzi, jak krok po kroku wykonać ćwiczenie.

sposób na zadanie

Pamiętaj, aby:

• zachować bezstronność i zrezygnować z własnych opinii i komentarzy
• używać prostego i zrozumiałego języka, zachować poprawność stylistyczną i ortograficzną, stosować proste konstrukcje składniowe.

Przed napisaniem streszczenia warto sporządzić plan dekompozycyjny tekstu, aby uporządkować najważ-niejsze wiadomości.

CHRONOLOGICZNY - przedstawia najważniejsze informacjei wydarzenia w sposób linearny;stosujemy go, kiedy streszczamy utwory fabularne

Plan odtwórczy można przygotować w formie cytatów z tekstu lub pytań do tekstu - ogólnych do całego akapitu bądź szczegółowych. W planie twórczym we wstepie należy zawrzeć wprowadzenie do tematu, w rozwinięciu - wskazać na rodzaj argumentacji, a w zakoń-czeniu - podsumować omawiane zagadnienia.

LOGICZNY - polega na sformułowaniu głównej myśli tekstui przedstawieniu najważniejszych informacji, które bezpośrednio łączą się z tematem; w ten sposób streszczamy wypowiedzi argumentacyjne (np. teksty naukowe)

Sposób na zadanie:

• Przeanalizuj tekst – ustal, które informacje są ważne, a które mniej istotne.
• Zapisz wykorzystane argumenty.
• Ustal zależności między najważniejszymi elementami tekstu.
• Przejrzyj napisany plan. Jeśli nie ma w nim konsekwentnie jednej formy zapisu (zdań lub równoważników zdania), popraw to.
• Przejrzyj gotową pracę. Czy możesz ją skrócić, nie tracąc ważnych informacji?