W PUSTYNI I W PUSZCZY

Jak powstała powieść"W Pustyni i w puszczy"?

Henryka Sienkiewicza

Trochę o autorze

Henryk Sienkiewicz,pierwszy polski laureat literackiej Nagrody Nobla, wielbiony przez pokolenia rodaków za budzenie poczucia narodowej wspólnoty i patriotycznego ducha. Był jednym z najpopularniejszych powieściopisarzy na świecie. Najpoczytniejszym autorem dzieł, które pisał ku pokrzepieniu serc. Jego książki były, i są nadal, nad Wisłą tak znane, jak żadne inne. Największe z nich to słynna „Trylogia”, a więc „Ogniem i mieczem”, „Potop” oraz „Pan Wołodyjowski”, a także „Quo vadis” czy „Krzyżacy”. Ostatnią wielką powieścią, którą stworzył, była książka dla dzieci i młodzieży „W pustyni i w puszczy” przedstawiająca losy dwójki małych dzieci w Afryce.

Urodził się 5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej na Podlasiu.Pochodził ze zubożałej rodziny ziemiańskiej herbu Oszyk, wywodzącej się po mieczu z Tatarów osiadłych na Litwie. Jego rodzicami byli Józef Sienkiewicz (1813–1896) i Stefania z domu Cieciszowska (1820–1873). Wola Okrzejska w powiecie łukowskim należała do babki pisarza, Felicjany Cieciszowskiej.Miał cztery siostry i brata. Rodzina przenosiła się kolejno do Grotek, Wygnanowa, Potkanny koło Przytyka, Grabowców i Wężyczyna, aby od 1861 roku osiąść na stałe w Warszawie.Od 1858 roku Sienkiewicz uczęszczał do kilku gimnazjów warszawskich, mieszkając na ogół nie z rodziną, lecz na stancji. W szkole interesował się historią i literaturą. Najwyższe noty zbierał za przedmioty humanistyczne, do pozostałych się nie przykładał. W 1864 roku zdobył pierwszą nagrodę za szkolne wypracowanie "Mowa Żółkiewskiego do wojska pod Cecorą".

Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości w 1866 roku zgodnie z wolą rodziców zapisał się na wydział medyczny Szkoły Głównej Warszawskiej. Szybko jednak przeniósł się na studia prawnicze. W końcu wybrał wydział filologiczno-historyczny, dzięki czemu gruntownie zaznajomił się ze staropolską literaturą i językiem.

Sienkiewicz globtroter

Imponujący jest szlak podróży Sienkiewicza: w 1876 roku wyjechał przez Anglię do Ameryki Północnej. W 1878 roku wrócił do Europy. Zatrzymał się w Londynie, po czym przez rok przebywał w Paryżu. Odwiedził też Włochy. Od 1880 roku – towarzysząc żonie, która z powodu gruźlicy leczyła się w róznorakich zagranicznych uzdrowiskach – pisarz corocznie wyjeżdżał za granicę. Po jej śmierci jeździł nadal do uzdrowisk austriackich, włoskich i francuskich. W 1886 roku wyprawił się przez Bukareszt i Warnę do Konstantynopola, Aten, Neapolu i Rzymu, a w 1888 – do Hiszpanii. Z końcem 1890 roku wyruszył na wyprawę do Afryki.

Stopniowo zdobywał popularność, pisząc felietony, nowele i korespondencje z zagranicy. W 1883 roku na łamach prasy zaczęła się ukazywać w odcinkach jego powieść ,"Ogniem i mieczem". Gdy w 1888 roku kończył trzecią część „Trylogii", był już najpopularniejszym pisarzem w Polsce, w 1900 roku otrzymal od narodu majątek w Oblęgorku w Kieleckiem. Powieść Sienkiewicza „Quo vadis" stała się światowym bestsellerem i w 1905 roku pisarz otrzymał literacką Nagrodę Nobla.

Podróż do Afryki

Gdy Sienkiewicz planował swoją podróż do Egiptu, a odbył ją w ramach afrykańskiej wyprawy w latach 1890-1891, pewien dziennikarz pisma „Kraj”, stwierdził, że „zamierza on [Sienkiewicz] odbyć podróż do Egiptu. Czy nie dla studiów nowej powieści, tym razem orientalnej”. Po pewnym czasie ów dziennikarz znowu donosił, że „nazajutrz H. Sienkiewicz wyjechał do Neapolu, skąd niebawem odpłynął parowcem idącym do Egiptu. Będzie on z powrotem w Rzymie w drugiej połowie maja. Zapewne przywiezie tło i zarysy afrykańskiej powieści”. Co warte podkreślenia, noblista nie pojechał w ciemno do Afryki. Jak to miał z reguły w zwyczaju, starał się sumienne przygotować do ekspedycji. W ramach swoich przygotowań do wizyty na Czarnym Lądzie, Sienkiewicz jeszcze przed wyruszeniem na wyprawę otrzymał od zaprzyjaźnionego francuskiego kardynała, Charlesa Lavigerie, listy polecające do afrykańskich misji katolickich.

Biogram w Pigułce

Geneza utworuPowieść była początkowo drukowana w odcinkach w „Kurierze Warszawskin w 1910 roku, a prawie równocześnie w innych czasopismach. Wydanie książkowe ukazało się w grudniu 1911 roku. Początkowy tytuł miał brzmieć "Przygody dwojga dzieci w środkowej Afryce". Autor poznał Czarny Ląd podczas wspomnianej już wyprawy w 1891 roku, kiedy odwiedził m.in. Egipt (Port Said, Kair), wybrzeże Somal Zanzibar i dzisiejszą Tanzanię (zachorowawszy na febrę, musiał jednak przerać podróż). Swoje notatki i wspomnienia wykorzystał do stworzenia książki.

Historia w Powieści

Zgłębiając lekturę „W pustyni i w puszczy” można dojść do mylnego wniosku, iż jest to powieść historyczna. W końcu autor pisze w niej o losach dwójki dzieci, które przez przypadek znalazły się w centrum wydarzeń rozgrywanych w Sudanie i znanych w historii, jako powstanie Mahdiego. Pisząc tą książkę Sienkiewicz nie traktował jej jednak jak powieści historycznej. Luźno nawiązał jedynie do powstania Mahdiego przeciwko Brytyjczykom. Poza przywódcą powstańców wszystkie inne postacie pojawiające się w książce są fikcyjne, owocem autorskiej wyobraźni Sienkiewicza, choć niektóre mają swój pierwowzór w innych lekturach lub nawet wśród znajomych noblisty. Sam Sienkiewicz przybył do Afryki w 1890 roku w trakcie, gdy miało miejsce powstanie, które rozpoczęło się w 1881, a zakończyło w 1899 roku. Za pisanie powieści o Stasiu i Nel wziął się jednak ponad dwadzieścia lat później.

Pierwowzory postaci

Staś Tarkowski

Nel Rawlison

Co zapamiętałeś z lektury?

"W pustyni i w puszczy" to powieść podróżniczo-przygodowa, opublikowana w 1911 r. Jej akcja toczy się w Afryce , trwa kilka miesięcy na przełomie lat 1884\1885. Młodzi bohaterowie, aby przeżyć, muszą zmierzyć się z nieprzyjaznym klimatem, chorobami, dzikimi zwierzętami, niebezpiecznymi ludźmi (porywacze, wyznawcy Mahdiego). W sytuacjach niemal bez wyjścia dokonują rzeczy niezwykłych. Podróż dzieci jest okazją do przedstawienia egzotycznych krajobrazów, ludzi, zwyczajów, poznania niezwykłej Przyrody.

Notatka do zeszytu

Temat: Świat Przedstawiony powieści " W Pustyni i w Puszczy".

Miejsce i czas wydarzen

Wędrówka Stasia i Nel

Wydarzenia

Bohaterowie

Staś Tarkowski

Nel rowlison

Pierwszoplanowi

Drugoplanowi

Epizodyczni

Kto? Gdzie? Co? Kiedy?

Sprawdź swoją wiedzę

kraina Wa-himów

Port Said

Omdurman

El- Gharak

Medinet

wąwóz

Chartum

Góra Lindego

Port Said

Faszoda

wioska M'Rua

Zwierzęta

Postacie historyczne

Dobrzy i źli na kartach powieści

Temat: Staś Tarkowski - rycerz bez skazy

Piszemy charakterystykę

• Przedstawienie postaci

• Opis wyglądu

• Podanie cech charakteru i usposobienia wraz z przykładami

• Stosunek do innych i otoczenia, poglądy wraz z przykładami

• Przemiana bohatera

• Ocena postaci

Temat: egzotyczny świat ludzi i przyrody w powieści Henryka sienkiewicza

Na podstawie tekstu poznanej lektury wymień zwierzeęta żyjące w afryce wspomniane w powieści

Na podstawie tekstu poznanej lektury Wymień Roślinność występującą w afryce opisaną w powieści

jakie zjawiska atmosferyczne, egzotyczne choroby i zwyczaje opisano w powieści " W pustyni i w puszczy"?

Praca domowa

Korzystając z dostępnych źródeł informacji, wyjaśnij znaczenia podanych słów, pojęć: fatamorgana, burza piaskowa, pora dzdżysta, malaria, febra, spiączka.

Dlaczego utwór henryka Sinkiewicza w "Pustyni i w puszczy jest powieścią"?

Korzystajac z podanych cech powiesci, sprawdź, czy utwór Henryka Sienkiewicza " W pustyni i w puszczy jest powieścią? "

Utwór obszerny, często podzielony na rozdziały

O wydarzeniach opowiada narrator

Utwór pisany prozą

Występuje duża liczba postaci

Wątek główny tworzy akcję

Utwór wielowątkowy

W zakończeniu często dowiadujemy się o dalszych losach bohaterów

Przedstawia szerokie tło, np. geograficzne, historyczne

Biorąc pod uwagę stosunek czasu przedstawionego w utworze do czasu powstania utworu (kryterium czasowe), rozróżniamy powieści:

Powieści fantastycznonaukowe

Powieści historyczne

Powieści współczesne

Biorąc pod uwage temat (kryterium tematyczne) utworu, rozróżniamy powieści:

Powieści przygodowo - podróżnicze

Powieści obyczajowe (społeczne)

Powieści psychologiczne

Powieści kryminalne