Opowiadanie

Jak napisać opowiadanie?

Izabela Wyciszkiewicz

Drogi Ósmoklasisto!Podczas egzaminu wybierzesz jedną z dłuższych form pisemnych: rozprawkę lub opowiadanie twórcze. Warto ćwiczyć obie! Dziś przypominam Ci, o czym należy pamiętać podczas redagowania opowiadania twórczego. Krok po kroku opanujesz tę sztukę!

Opowiadanie to wypowiedź narracyjna, przedstawiająca wydarzenia, które rozwijają się w czasie i tworzą ciąg przyczynowo-skutkowy.

Drogi Ósmoklasisto!Podczas egzaminu wybierzesz jedną z dłuższych form pisemnych: rozprawkę lub opowiadanie twórcze. Warto ćwiczyć obie! Dziś przypominam Ci, o czym należy pamiętać podczas redagowania opowiadania twórczego. Krok po kroku opanujesz tę sztukę!

Opowiadanie to wypowiedź narracyjna, przedstawiająca wydarzenia, które rozwijają się w czasie i tworzą ciąg przyczynowo-skutkowy.

Narrator i rodzaje narracji

Czas narracji

Naturalnym czasem narracji jest czas przeszły. W niektórych miejscach możesz jednak zmienić czas na teraźniejszy, np. opisując jakieś dramatyczne wydarzenie. Możesz też konsekwentnie stosować czas teraźniejszy, co sprawi, że Twoja wypowiedź będzie żywsza i bardziej dynamiczna. PAMIĘTAJ! Wyboru trzymaj się konsekwentnie - od początku historii do jej końca.

Porządek przedstawiania zdarzeń

Układ chronologiczny

Układ odwrócony - retrospekcja

Układ logiczny

Wydarzenia w opowiadaniu można przedstawić w sposób chronologiczny, czyli po kolei - poczynając od tych najstarszych (w stosunku do momentu opowiadania), aż po najnowsze. Jest to jeden z najczęściej stosowanych porządków.

Porządek ten polega na relacjonowaniu zdarzeń na zasadzie następstwa przyczynowo-skutkowego.

W tym wypadku chodzi o odtwarzanie zdarzeń z przeszłości, a nie o przestrzeganie następstwa w czasie. Wyobraź sobie, że twój dziadek wspomina swą przeszłość, cofając się do chwil, kiedy był małym chłopcem. To jest właśnie retrospekcja - wspomnienia, odtwarzanie wydarzeń z przeszłości bohatera.

Od czego zacząć?

Trzy etapy powstawania opowiadania

Krok 1

Krok 2

Krok 3

1. Tworzysz opowiadanie według planu, pamiętając o elementach opisu. 2. Wstawiasz krótkie dialogi. 3. Nawiązujesz do wybranej przez siebie lektury.

1. Wymyślasz fabułę. 2. Tworzysz bohaterów. 3. Piszesz plan wydarzeń w brudnopisie.

1. Nadajesz tytuł. 2. Sprawdzasz, czy praca jest na temat. 3. Czytasz i poprawiasz błędy: językowe, ortograficzne i interpunkcyjne.

Jak powiązać wymyślone opowiadanie z lekturą szkolną?

przez miejsce wydarzeń

przez bohatera

przez czas wydarzeń

przez bieg wydarzeń

Jesli pojawi się w niej bohater lektury, pokaż, że znasz, jego wygląd, cechy, losy...

Umieść akcję np. w Soplicowie i pokaż, że wiesz, jak wygląda to miejsce

Jeśli nawiązujesz do czasów II wojny, wprowadź elementy tej rzeczywistości np. łapanka, przejazd rikszą, gestapowiec.

nawiąż do wydarzeń, losu bohatera znanych ci z lektury

Budowa opowiadania

Wstęp

Rozwinięcie

Zakończenie

Na tym etapie relacjonujesz wydarzenia, do których wprowadziłeś czytelników we wstępie (zgodnie z chronologią, w ciągu przyczynowo-skutkowym). Ważne, byś wzmocnił zainteresowanie odbiorcy, prowadząc go do punktu kulminacyjnego. Stosuj zwroty akcji, czyli nagłą zmianę sytuacji, w jakiej znajduje się opisywana osoba, zaskakujące ciąg wydarzeń.

Składa się z jednego akapitu. Pod względem objętości równe jest wstępowi. Powinno być zawsze oryginalne i ciekawe. Tu możesz zawrzeć informacje o dalszych losach bohaterów, ukazać, jaki mają stosunek do przedstawionych zdarzeń. Tu mogą się znaleźć Twoje przemyślenia na temat opisywanych wydarzeń.

We wstępie wprowadzasz czytelnika w klimat wydarzeń, opisujesz sytuację, przedstawiasz bohaterów. Tu umieszczasz informację o czasie i miejscu zdarzeń.

Rady i uwagi dla zdających egzamin

W swoim wypracowaniu musisz wykorzystać co najmniej 6 spośród 10 elementów twórczych: czas wydarzeń, miejsce zdarzeń, elementy opisu (np. bohatera, przedmiotu, krajobrazu, przeżyć), elementy charakterystyki postaci, zwroty akcji, punkt kulminacyjny, puenta, monolog bohatera, dialogi postaci, retrospekcja.

W swoim opowiadaniu umieścisz bohaterów lektury np. w nowej sytuacji, zmienisz bieg wydarzeń. Pamiętaj jednak, że musisz zachować realia charakterystyczne dla utworu - to oznacza, że np. nie możesz wyposażyć bohaterów w zachowania dla nich nietypowe lub w cechy, ktorych nie posiadają w książce.

Na egzaminie opowiadanie twórcze będzie zawsze związane z treścią lektury obowiązkowej wskazanej w poleceniu. To oznacza, że musisz wykazać się dobrą znajomością utworu.

Rady i uwagi dla zdających egzamin

Korzystaj z bogactwa języka.

Pamiętaj, że Twoja praca musi liczyć co najmniej 200 słów. Staraj się też nie przesadzać z obszernością pracy (gdy głowa podsuwa Ci co chwilę nowe pomysły, powiedz stop i skup się na wybranych elementach). Pracę trzeba nie tylko napisać, ale i sprawdzić.

Kolejne części pracy wyodrębniaj akapitami (minimum 3). Powinieneś jednak w rozwinięciu wydzielić ich więcej - wprowadzaj je, gdy zmieniasz czas lub miejsce akcji.

Rady i uwagi dla zdających egzamin

Zadbaj o poprawność zredagowanej wypowiedzi. Używaj krótkich zdań – dzięki temu łatwiej sprawisz, że będą one klarowne i zrozumiałe dla czytelnika, a także dodasz swojemu tekstowi dynamiki.

Wierzę w Ciebie i Ci kibicuję!

Zadbaj o odpowiedni styl wypowiedzi.

Przykładowe tematy

Wyobraź sobie, że losy Klary i Wacława z "Zemsty" potoczyły się inaczej. Napisz opowiadanie, w którym zmieniz ich historię życia. W wypracowaniu wykaż, że dobrze znasz "Zemstę" Aleksandra Fredry.

Napisz opowiadanie o odwiedzinach lisa na planecie Małego Księcia, podczas których lis przekonuje się, czy chłopiec wykorzystał wiedzę zdobytą podczas podróży. Wypracowanie powinno dowodzić, że znasz lekturę.

Wyobraź sobie, że przenosisz się do świata Balladyny. Napisz opowiadanie o ważnym spotkaniu w tym świecie.

Napisz opowiadanie o spotkaniu Świtezianki z bohaterem/bohaterką innego utworu literackiego, w czasie którego nimfa z ballady Mickiewicza przedstawi najtrudniejszą decyzję w swoim życiu.

Napisz opowiadanie o tym, jak dzięki spotkaniu z Małym Księciem w Twoim życiu pojawił się przyjaciel. W wypracowaniu wykaż, że dobrze znasz utwór Antoine'a de Saint-Exupery'ego.

Przykładowe tematy

Napisz opowiadanie o spotkaniu jednego z bohaterów lektury obowiązkowej z bohaterem innego utworu literackiego. Spotkanie to będzie początkiem wspólnej przygody, która zmieni losy jednego z nich. Wypracowanie powinno dowodzić, że dobrze znasz wybraną lekturę obowiązkową.

To spotkanie z bohaterem lektury na długo pozostanie w mojej pamięci...

Napisz opowiadanie o spotkaniu z bohaterem wybranej lektury obowiązkowej, który podczas spotkania nauczył Cię czegoś ważnego. Wypracowanie powinno dowodzić, że dobrze znasz wybraną lekturę obowiązkową.

Kryteria oceny wypowiedzi o charakterze twórczym zgodnie z założeniami egzaminu ósmoklasisty

Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, egzaminator będzie rozważał m.in., czy: - narracja w opowiadaniu jest konsekwentnie prowadzona , - wydarzenia są logicznie ułożone, - fabuła jest urozmaicona, np. czy zawiera elementy typowe dla opowiadania, takie jak zwroty akcji, dialog, puenta, - lektura wskazana w poleceniu została wykorzystana pobieżnie, czy w sposób ciekawy i twórczy. Kryteria oceny wypowiedzi twórczej na 5 p.: - Funkcjonalna narracja. - Logiczny układ zdarzeń. - Urozmaicona fabuła, w tym funkcjonalne wykorzystanie co najmniej 6 spośród następujących elementów: opis, charakterystyka bohatera, czas akcji, miejsce akcji, zwrot akcji, puenta, punkt kulminacyjny, dialog, monolog, retrospekcja. - Twórcze wykorzystanie treści lektury.

Czas na ćwiczenia

ćwiczenie 3

ćwiczenie 5

ćwiczenie 1

ćwiczenie 7

ćwiczenie 2

ćwiczenie 4

ćwiczenie 6

Dziękuję za uwagę:)

I. Wyciszkiewicz