Polisacharydy

PREZENTACJA

POLISACHARYDY

ZASTOSOWANIA I WŁAŚCIWOŚCI

spis treści

Czym są polisacharydy?

Zastosowanie i występowanie polisacharydów

Właściwości polisacharydów

Skrobia - czym jest, budowa i właściwości

Celuloza - czym jest i jej właściwości

POLISACHARYDY

Polisacharydy są nazywane także wielocukrami bądź cukrami złożonymi. Są to wielocząsteczkowe związki chemiczne zbudowane z cząsteczek monosacharydów powiązanych ze sobą wiązaniami glikozydowymi. Najważniejszymi polisacharydami, zbudowanymi wyłącznie z cząsteczek glukozy są: skrobia i celuloza.

Zastosowania i występowanie polisacharydów Polisacharydy to główna postać sacharydów występujących w przyrodzie. Stanowią ważną grupę biopolimerów, które w organizmach pełnią przede wszystkim funkcje budulcowe oraz zapasowe.

Przemysł chemiczny

Celuloza jest wykorzystywana m.in do produkcji chusteczek higienicznych. Otrzymuje się z niej celuloid - materiał, z którego wytwarza się piłki do tenisa stołowego. Celuloza jest też wykorzystywana do produkcji jedwabiów - octanowego i wiskozowego.

Przemysł spożywczy

Skrobia jest składnikiem łatwo przyswajalnej przez organizm mączki sago stosowanej w żywnieniu dzieci, a także jako dodatek do deserów. Inny polisacharyd - mannan, znajduje się m.in. w mączce chleba świętojańskiego, używanej jako substancja zagęszczająca (E 410).

Medycyna

Celuloza służy do produkcji nici chirurgicznych. Z kolei dekstran - polisacharyd wytwarzany z cząsteczek glukozy przez bakterie Leuconostoc mesenteroides - jest stosowany jako środek krwiozastępczy w przypadkach utraty krwi lub osocza.

Ciekawostka

Banknoty w większości krajów na świecie wytwarza się z celulozy. Papier, na którym drukowane są amerykańskie dolary nie zawiera jej. Składa się on z ok. 75% bawełny i z ok. 25% lnu - oraz oczywiście kilku tajnych składników. Utrudnia to ich fałszowanie. W celu jeszcze większego utrudnienia w mieszankę papieru wtapia się specjalne niebieskie i czerwone nitki.

właściwości polisacharydów

Pomimo że zaliczane są do grupy cukrów, nie mają słodkiego smaku. Są także bezwonne i nierozpuszczalne w wodzie. Nie ulegają krystalizacji.Polisacharydy mają szczególną zdolność do tworzenia w skórze ochronnego filmu, który zapobiega utracie wody z naskórka, dlatego są one bardzo często składnikiem kosmetyków nawilżających.

skrobia

Skrobia jest związkiem wielkocząsteczkowym. Liczba cząsteczek glukozy, z których powstaje skrobia, waha się od kilkuset do kilku tysięcy i zależy od pochodzenia. Cukier ten jest bardzo ważnym składnikiem pożywienia człowieka. Występuje głównie w ziemniakach, ziarnach zbóż, nasionach, ryżu i kukurydzy. Skrobia ma budowę ziarnistą – kształt ziaren, jest uzależniony od ich pochodzenia.

Budowa cząsteczki skrobi

cząsteczkę skrobi tworzą dwa polisacharydy - amyloza (ok. 20% skrobi) i amylopektyna, która jest głównym składnikiem skrobi

właściwości skrobi

Skrobia nie rozpuszcza się w zimnej wodzie. Z gorącą wodą tworzy kleik. Pod wpływem gorącej wody ziarenka skrobi pęcznieją, ponieważ pękają wiązania wodorowe wewnątrz- i zewnątrzcząsteczkowe między składnikami skrobi. Pomiędzy wodą i skrobią tworzą się nowe wiązania wodorowe, czyli dochodzi do hydratacji cząsteczek. Kleikowanie wpływa na budowę krystaliczną skrobi.

celuloza

Celuloza, podobnie jak skrobia, jest związkiem zbudowanym z wielu reszt glukozy (od 2500 do 10 000). Jest głównym składnikiem roślin, którym zapewnia trwałość, elastyczność i chroni przed utratą wody. Występuje w dużych ilościach w bawełnie i drewnie. Celuloza ma budowę włóknistą.

właściwości celulozy

W czystej postaci celuloza jest białą, pozbawioną smaku i zapachu, nierozpuszczalną w wodzie substancją. W środowisku wodnym rozpuszcza się w odczynniku Schweizera. Ulega estryfikacji (podobnie jak alkohole), co wykorzystuje się do wytwarzania azotanu oraz octanu celulozy.

Dziękuję za uwagę

Autor: Agnieszka Granis