Egzamin

Trochę wysiłku...

Trenujemy przed egzaminem

Czego się spodziewać?

Rodzaje literackie

Argumentacja

Gatunki literackie

To się przyda

Wiersz i proza

Przypominajki lekturowe

Motywy w lekturach

Zaproszenie

Sprawdź się

Koniec

Czym są rodzaje literackie?

To system ogólnych zasad budowy dzieła literackiego realizowany w utworach różnych okresów, stanowiący podstawę zaliczania do tej samej klasy. Inaczej genologia, typologia form literackich. Czyli jest to systematyzacja literatury. Wyobraź sobie, że literaturę piękną znajdziesz w trzech szufladach:

LIRYKA

EPIKA

DRAMAT

Do poszczególnych rodzajów należą gatunki literackie.

fraszka

LIRYKA

EPIKA

DRAMAT

np. tren, pieśń, fraszka, sonet, hymn,

np. powieść, nowela, opowiadanie, bajka, baśń

np. komedia, tragedia, dramat romantyczny

Literatura rządzi sie jednak swoimi prawami. Czasami te trzy szuflady nie wystarczają...

Istnieją bowiem utwory, które łączą cechy różnych rodzajów bądź gatunków literackich. Warto wymienić tu balladę i satyrę, w których znajdziemy cechy liryki, epiki i dramatu. Nazywamy to synkretyzmem.

LIRYKA

EPIKA

DRAMAT

satyra

Poza naszymi szufladami z napisem: liryka, epika i dramat możemy podzielić literaturą na wiersz i prozę. Nie jest to jednak podział równoznaczny z liryką czy epiką, ale ma związek z rozczłonkowaniem graficznym tekstu.

LIRYKA

EPIKA

DRAMAT

WIERSZ

PROZA

Czasami klasyfikacja gatunkowa czy rodzajowa nie jest jednoznaczna. Mały Książę to opowiadanie, powiastka filozoficzna, a może baśń?Śmierć Pułkownika to epika czy liryka? Bezpiecznie wtedy (np. w wypracowaniu) pisać o wierszu Adama Mickiewicza "Śmierć Pułkownika" lub o utworze epickim "Mały Książę" Saint Exupery`ego

PROZA

LIRYKA

EPIKA

DRAMAT

WIERSZ

czy

O Panu Tadeuszu mówimy czasem, że to poemat

i słusznie, tyle, że to nie określenie gatunkowe

Sprawdź się!

Zemsta

Balladyna

Latarnik

Opowieść wigilijna

Mały Książę

Quo vadis

Reduta Ordona

Śmierć Pułkownika

tren VII i VIII

Dziady cz. II

Kamienie na szaniec

Pan Tadeusz

Świtezianka

wiersze wybr. poetów

sąd

zdanie się na los

Balladyna

współistnienie świata fantastycznego i realistycznego

dramat; tragedia/dramat romantyczny

moralność

miłość

władza

Pustelnik

przyroda

wina i kara

zbrodnia

odebranie korony, zdrada (Popiel III)

śmierć

cierpienie matki

maliny

zazdrość

dwie siostry

trójkąt miłosny

kosmiczne podróże

wyobraźnia

"dorośli są dziwni"

miłość

Róża

ludzkie wady (dorośli), nałogi, chciwość, pycha,...

Mały Książę

śmierć nie jest końcem, ale drogą do innego życia

sens życia

epika, gatunki: baśń, powiastka filozoficzna

ciekawość świata

przyjaźń, odpowiedzialność

śmierć

brak porozumienia, niezrozumienie (Książę i Róża)

rozstanie

świat dorosłych i świat dziecka

samotność

powieść historyczna, pozytywizm

nie ma winy bez kary

nowela, pozytywizm, bohater - Skawiński

bohaterowie historyczni i fikcyjni

patriotyzm

tęsknota za ojczyzną, nostalgia

schyłek starego świata

religia

samotność

tyrania

śmierć

miłość

wpływ literatury na życie człowieka

Latarnik

przebaczenie

przemiana bohatera

władza

Quo vadis

nie ma winy bez kary

starość

cierpienie, męczeństwo

kłamstwo

przyjaźń

wieczna tułaczka

walka narodowowyzwoleńcza

niezłomność chrześcijan

walka dobra ze złem

manipulowanie innymi

arbiter elegantiae

brak domu

umieli "pięknie żyć i pięknie umierać"

powieść faktu, epika, II wojna światowa

wierność

wojna

śmierć

bohaterstwo

młodość

żałoba

konspiracja

Kamienie na szaniec

dojrzewanie

miłość

przyjaźń

poświęcenie

bunt

odpowiedzialność zbiorowa

patriotyzm

Ebenezer Scrooge

bogactwo, ubóstwo

wina i kara - Jakub Marley

Opowieść wigilijna

przemiana bohatera, bohater dynamiczny

samotność

świat duchów

epika, opowiadanie, "kolęda"

sens życia

starość

nierówności społeczne

dobro i zło

świat fantastyczny

skąpstwo, miłość do pieniędzy

Boże Narodzenie

uniwersalizm, ponadczasowe przesłanie

utracona miłość - Bella

nieszczęśliwe dzieciństwo

rodzina

XIX wiek, Londyn

epika, liryka? na pewno wiersz

Śmierć Pułkownika

odwaga

epika, opowiadanie

patriotyzm

patriotyzm

Reduta Ordona

wódz-kobieta

śmierć

bohaterstwo, ofiara

bohaterstwo, ofiara

poświecenie dla ojczyzny

wzór żołnierza

odwaga

dobry i zły wódz - car i Ordon

dramat, dramat romantyczny

świat fantastyczny obok świata realistycznego

patriotyzm

Dziady cz. II

tradycje, obyczaje

spory

miłość, trójkąt miłosny

wina i kara

miłość

epika, epopeja (narodowa)

prawo moralne

zemsta

ballada, gatunek synkretyczny

Pan Tadeusz

tło hist.

natura

śmierć

dobro i zło

Świtezianka

bohater dynamiczny, przemiana

zdrada

przyroda

wyidealizowana ojczyzna

wina i kara

prawo moralne

miłość

świat fantastyczny obok świata realistycznego

rehabilitacja, odkupienie win

zemsta, podsęp, złośliwości

dramat, komedia

podmiot liryczny - ojciec bolejący nad stratą ukochanej córki

humor, komizm

Zemsta

kłótnia

sąsiedzkie nieporozumienia

liryka, tren

tren VII i VIII

żałoba

miłość - trudna do spełnienia, trójkąt miłosny

żałoba

miłość rodzicielska

kryzys światopoglądowy

archaizmy

żałoba

VII - widok ubranek Urszulki powoduje większy ból ojca, zestawienie skrzyni z posagiem i trumny VIII - świat z Urszulką i świat bez Urszulki, pustka i rozpacz po śmierci

wiersze wybr. poetów

Podaj 2 argumenty, poprzyj je przykładami

Świat duchów istnieje naprawdę!

Czy warto być dobrym człowiekiem?

arg.

Te ćwiczenia mogą pomóc w przygotowaniach do egzaminu

interpretacja tekstu ikonicznego

zmiany w egzaminie - informacja i ćwiczenia

Balladyna - wakelet

Lektury obowiązkowe - przypominajki

TEKST

TEKST

Latarnik

Zemsta

TEKST

Reduta Ordona

TEKST

Pan Tadeusz

TEKST

Mały Książę

TEKST

Balladyna

Balladyna - wakelet

TEKST

Opowieść wigilijna

Quo vadis

TEKST

Śmierć Pułkownika

Kamienie na szaniec

TEKST

TEKST

Treny

Dziady i Świtezianka

Formy użytkowe

Zaproszenie

Ogłoszenie

powtórz

Interpretacja tekstu ikonicznego Wyjaśnij, dlaczego poniższe elementy graficzne mogłyby znaleźć się na okładce "Zemsty"?

Interpretacja tekstu ikonicznego Wyjaśnij, dlaczego poniższe elementy graficzne mogłyby znaleźć się na okładce "Quo vadis".

Interpretacja tekstu ikonicznego Wyjaśnij, dlaczego poniższe elementy graficzne mogłyby znaleźć się na okładce "Małego Księcia".

Interpretacja tekstu ikonicznego Wyjaśnij, dlaczego poniższe elementy graficzne mogłyby znaleźć się na okładce II części "Dziadów".

Interpretacja tekstu ikonicznego Wyjaśnij, dlaczego poniższe elementy graficzne mogłyby znaleźć się na okładce "Opowieści wigilijnej".

Interpretacja tekstu ikonicznego Wyjaśnij, dlaczego poniższe elementy graficzne mogłyby znaleźć się na okładce "Kamieni na szaniec".

Interpretacja tekstu ikonicznego Wyjaśnij, dlaczego poniższe elementy graficzne mogłyby znaleźć się na okładce "Balladyna".

Interpretacja tekstu ikonicznego Wyjaśnij, dlaczego poniższe elementy graficzne mogłyby znaleźć się na okładce "Pan Tadeusz".

Interpretacja tekstu ikonicznego Wyjaśnij, dlaczego poniższe elementy graficzne mogłyby znaleźć się na okładce "Trenów".

Powodzenia!