ONZ

ONZ

Powstało na mocy Karty Narodów Zjednoczonych podczas konferencji w San Francisco 25 IV 1945 =Jałta (4-11 luty 45, s.41) Podpisało ja 51 państw (Polska 15X 45). Zaczęło funkcjonować 24X45 To Światowy Dzień Narodów Zjednoczonych Dziś 193 państwa Głowna siedziba- Nowy Jork, biura w Genewie, Wiedniu, Nairobi.

ONZ- cele i zasady

http://bb.po.gov.pl/images/Prawa/PNZ/KNZ.pdf

https://youtu.be/dQw4w9WgXcQ

ONZ- Organy

Zgromadzenie Ogólne-wszyscy przedstawiciele państw, jeden głos, zwana Parlamentem narodów. Sesja plenarna raz na rok we wrzesniu, trwa 3 miesiace, na każdej sesji nowy przewodniczący -zalecenia, opinie (godpodarka, sprawy społ, kultura, edukacja, zdrowie -rezolucje, uchwały, propozycje rozwiązań- nie są wiążące -przyjmuje nowych członków -zatwierdza budżet ONZ

ONZ- Organy

Rada Bezpieczeństwa ONZ- w niej przedstawiciele 15 państw członkowskich, 5 stałych (Chiny, Francja, Rosja, USA, Wielka Brytania )10 nie stałych na 2 lata wg klucza geograficznego- 3 z Afryki, 2 Azji, 2 z Ameryki Łacińskiej, 2 z Europy Zach, 1 Europa Wsch -stali członkowie prawo weta- więc zasada ich jednomyślności -rezolucje większością 9 głosów, są wiążące -utrzymanie pokoju i bezp -decyzje o zastodowaniu sankcji -decyzje o użyciu sił ONZ-armie państw członkowskich: Jugosławia, Rwanda, Kongo, Somalia, Zat Perska

ONZ- Organy

Rada Gospodarcza i Społeczna ONZ-54 przedstawicieli państw wybieranych przez Zgromadzenie Ogólne na 3 lata (14 miejsc Afryka, 10 Ameryki PD, 11 Azji, 6- Eur Wsch, 13 Eur Zach) Genewa lub Nowy Jork Kazdy 1 głos, decyzje większością -przygot raportów dla Zgr Og -Prowadzenie badań dot rozwoju gospodarczego i społecznego

ONZ- Organy

Sekretarz Generalny- -funkcjonaroiusz administracyjny, odpowiedzialny za wykonanie decyzji ONZ, przedstawia sprawozdania z działalności ONZ, reprezentuje ONZ (mediator) Wybrany przez Zgrom Ogólne z rekomendacji Rady Bezp na 5 lat. Zwyczajowo góra na dwie kadencje Antonio Guterres Portugalia ( od 2017)

ONZ- Organy

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze 15 sędziów na 9 lat (prezes na 3 lata) -rozwiązuje spory międzyn państwowe - wyroki ostateczne -odpowiada n apytania prawne Rada Powiernicza- zawiesiła działalność, sprawowanie kontroli na terytoriach niesamodzielnych

ONZ- Agendy UNICEF- Fundusz NZ na rzecz Dzieci-szczepienia, budowa szkół, pomoc humanitarna UNESCO- ONZ ds Oświatyn Nauki, Kultury-ochrona dziedzictwa kulturowego, naturalnego, współpraca w edukacji IAEA- MIedzyn Agencja Energii Atomowej- promowanie bezp i pokojowego uzycia energii WHO- Światowa Organizacja Zdrowia- prowadzi programy związane ze zdrowiem, zwalczanie epidemii, promowanie dobrych praktyk zdrowotnych

NATO- Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego

1949 na mocy traktatu waszyngtońskiego (północnoatlantyckiego) USA, Kanada, Belgia, Dania, Francja, Holandia, Islandia, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Wielka Brytania, Włochy Przyczyna- bano się ZSRR i kolejnej wojny Artykuł 5: „Strony zgadzają się, że zbrojna napaść na jedną lub więcej z nich w Europie lub Ameryce Północnej będzie uznana za napaść przeciwko nim wszystkim i dlatego zgadzają się, że jeżeli taka zbrojna napaść nastąpi, to każda z nich, w ramach wykonywania prawa do indywidualnej lub zbiorowej samoobrony, uznanego na mocy artykułu 51 Karty Narodów Zjednoczonych, udzieli pomocy Stronie lub Stronom napadniętym, podejmując niezwłocznie, samodzielnie, jak i w porozumieniu z innymi Stronami, działania jakie uzna za konieczne, łącznie z użyciem siły zbrojnej, w celu przywrócenia i utrzymania bezpieczeństwa obszaru północnoatlantyckiego.”

NATO- Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego

Cele: koordynowanie polityki obronnej -rozwój dialogu z państwami które nie należą do NATO -pomoc humanitarna -rozwiązywanie sporów -wzmacnianie obronności

NATO- Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego

Rozszerzenia: 1952- Grecja, Turcja 1955- Niemcy 1982- Hiszpania 1999- Czechy, Węgry, Polska 2004- Estonia, Łotwa, Litwa, Słowacja, Słowenia, Bułgaria, Rumunia 2009- Chorwacja, Albania 2017- Czarnogóra 2020- Macedonia Północna

NATO- Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego

Struktura: Rada Północnoatlantycka- Podejmuje decyzje jednomyslnie za zgodą wszystkich członków Raz do roku jest szczyt NATO- szefowie rządów lub państw 2 razy do roku msz ministrowie obrony bądź inni przedfstawiciele raz na tydzień Postanowienia Rady są wiążące Komitet Wojskowy- zalecenia dot bieżących spraw wojsk (misji pokojowych) szefowie sztabów generalnych Grupa Planowania Nuklearnego- rozw problemy dot rozmieszczenia broni nuklearnej; MON Sekretarz Generalny- wybierany przez Radę na 4 lata, reprezentacja, przewodniczenie obradom Rady i GPN, mediator między państwami

Unia Europejska

1950 Robert Schuman-francuski msz; Francja i Niemcy podpisały układ o współpracy przy produkcji stali i węgla

1951- EWWiS-Belgia, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Francja, Włochy-traktat paryski

1957 EWG, Euratom- traktaty rzymskie

1968-unia celna= zniesiono cła w wymianie handlowej 1973- +Dania, Irlandia, Wielka Brytania 1981- Grecja 1986- Hiszpania, Portugalia 1985- układ w Schengen 1992- w Maastricht, Traktat o Unii Europejskiej( w życie 1993)

Unia Europejska

1995- Austria, Finlandia, Szwecja 1997-traktat z Amsterdamu (w życie 1999) 2001- traktat nicejski (w życie 2003) 2002- euro w powszechnym obiegu 1 maja 2004-Cypr, Czechy, Lit, Łotwa, Estonia, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry 2007- traktat lizboński ( w życie 2009) 2007- Bułgaria 2013- Chorwacja 2020- Brexit 7 rozszerzeń

Unia Europejska

Trzy filary UE I filar- unia gospodarcza II filar- wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwo III filar-współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych Obszary funkcjonowania (co możemy) Strefa Schengen (jakie kraje w jakie nie) Europejski Fundusz Rozwoju regionalnego Europejski Fundusz społeczny- Fundusz Spójności

Unia Europejska

Komisja Europejska- 27 komisarzy+Przewodniczący.5lat. Wybierani przez Radę Europejską i Parlament z europosłów -Bruksela inicjatywa ustawodawcza zarządza polityką reprezentuje na arenie międzynarodowej Ursula von der Leyen(od 2019)

Unia Europejska

Parlament Europejski- europosłowie są wybierani co 5 lat w 5 przymiotnikowych wyborach. 705 posłów. Czynne-18, bierne 21 lat Podzieleni na frakcje ze względu na przynależność polit -Strasburg ( też Luksemburg, Bruksela) -uchwala prawo i budżet -nie ma inicjatywy ustawodawczej Rada Europejska-szefowie rządów, przewodniczący PE i KE -Bruksela -kształtuje polit bezp i zagraniczą -określa kierunki rozwoju

Unia Europejska

Rada Unii Europejskiej-ministrowie państw członkowskich (zależy od sprawy)Posiedzeniom przewodniczy minister z państwa które ma prezydencję(Portugalia)Pół roku -Bruksela -z PE uchwala akty prawne i budżet -podpisuje umowy międzynarodowe -koordynuje współpracę między państwami Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu-6 lat przez rządy państw -kontruluje przestrzeganie prawa interpretuje prawo

Unia Europejska

Rada Unii Europejskiej-ministrowie państw członkowskich (zależy od sprawy)Posiedzeniom przewodniczy minister z państwa które ma prezydencję(Portugalia)Pół roku -Bruksela -z PE uchwala akty prawne i budżet -podpisuje umowy międzynarodowe -koordynuje współpracę między państwami Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu-6 lat przez rządy państw -kontruluje przestrzeganie prawa interpretuje prawo

Unia Europejska

karta praw podstawowych- traktat lizboński 2007 2014-19 Donald Tusk Przewodniczący Rady Europejskiej. Teraz Charles Michel- Belgia 2009-12- Jerzy Buzek, Przewodniczący Parlamentu Europejskiego, teraz Roberta Metsola- Malta Norwegia, Islandia, Szwajcaria oraz Liechtenstein.- w Schengen Irlandia, Cypr, Chorwacja, Bułgaria oraz Rumunia są państwami członkowskimi UE, które nie należą do państw obszaru Schengen