Boska komedia

KSIĄŻKA

POEMAT

"Boska komedia"

Wykonała: Karolina Dudek 1a

DANTE

Dante Alighieri

Urodził się w maju lub czerwcu 1265 roku we Florencji, a zmarł 13 lub 14 września 1321 roku w Rawennie. Był to włoski poeta, filozof i polityk. Urodził się w drobnoszlacheckiej rodzinie. Nazwisko Alighieri pochodzi od gockiego Aldiger, które nosiła jego babka z Ferrary. W 1289 roku wziął udział w bitwie pod Campaldino. Studiował retorykę, gramatykę, filozofię, literaturę oraz teologię. Był członkiem ruchu poetyckiego Dolce stil novo. Około roku 1285 ożenił się z Gemmą di Manetto Donati, z którą miał troje lub czworo dzieci. Wcześniej przeżył nieszczęśliwą miłość. Zakochał się w Beatrycze Portinari, po jej przedwczesnej śmierci w 1290 roku napisał swą pierwszą książkę, zatytułowaną Vita nuova (Życie nowe). Od 1973 na terenie obecnej dzielnicy Bielany w Warszawie znajduje się ulica imienia Dantego. W 2012 nazwę uzupełniono o nazwisko Alighieri.

Twórczość Dantego

Wybrane prace Dantego: W języku włoskim: -Convivio (Biesiada) -Detto d'Amore (Słowa miłosne) -Fiore (Kwiat) -La divina commedia (Boska komedia), wyd. 1472 -Rime (Rymy) -Vita nuova (Życie nowe)

Po łacinie: -De monarchia (Monarchia) -De vulgari eloquentia (O języku ludowym) -Eclogae -Epistolae -Quaestio de aqua et de terra

Boska komedia

Najbardziej znanym utworem Dantego jest "Boska komedia", nad którą pracował od 1308 roku aż do śmierci w 1321. Jako pierwszy pisał w dialekcie toskańskim. Dante uważał, że utwory literackie należy pisać w językach narodowych, a łacinę powinno się ograniczyć do rozpraw naukowych. Jest to wizjonerski poemat o podróży przez Piekło, Czyściec i Raj, zawierający kwintesencję średniowiecznej myśli kulturalnej i filozoficznej. Dzieło to zostało również nasycone licznymi współczesnymi wątkami z życia społecznego i politycznego. Widoczna jest w "Boskiej komedii" fascynacja symboliką liczb, przede wszystkim liczbami 3 i 9. Zarówno Piekło, Czyściec, jak i Raj mają po 9 poziomów (3×3). Do Piekła, I części "Boskiej komedii", nawiązuje związek frazeologiczny „sceny dantejskie”, oznaczający wydarzenia wstrząsające, straszne, budzące grozę; wyrażenie określa zazwyczaj zachowania się tłumu ogarniętego paniką, rozpaczą, w momencie katastrofy, kataklizmu.

Zmiana tytułu

Dante nazwał swój poemat „Komedia” – późniejszy przymiotnik „Boska” nadał dziełu Giovanni Boccaccio, chcąc w ten sposób podkreślić wielkość utworu. Słowo „komedia” nie znaczyło wówczas tego samego, co w obecnych czasach. Komedią w średniowieczu nazywano każdy utwór, który miał szczęśliwe zakończenie. Uzupełnienie tytułu dzieła o przymiotnik „boska” powstało 20 lat po śmierci Dantego. Miało ono oddać cześć twórcy dzieła i jego niezwykłej wyobraźni oraz kunsztowi poetyckiemu. Od wieku XVI owo dodatkowe określenie, zawarte w formule tytułowej, spoiło się na tyle silnie, że w kolejnych wydaniach poematu stanowiło już integralny element tytułu.

Problematyka utworu

W swoim dziele Dante zawarł całość światopoglądu człowieka średniowiecza i renesansu. Przedstawił wyobrażenia współczesnych mu ludzi na temat zaświatów: Piekła, Czyśćca i Raju. W symbolicznym wymiarze całość dzieła jest obrazem ludzkiego życia, który z niedoskonałości grzechu, krocząc drogą wiary i pobożności zbliża się do ideału, aby po śmierci stanąć przed obliczem Boga. Alegoryczność i symboliczność dzieła stawia je na pograniczu dwóch epok - średniowiecza i renesansu.

Piekło

Krąg 1- Limbo (przedpiekle) cnotliwi poganie (Horacy, Homer) są wykluczeni z nieba tylko dlatego , że nie poznali Jezusa Chrystusa Krąg 2 - dusze ludzi, którzy nie potrafili opanować zmysłowości Krąg 3 - ludzie, którzy nie znali umiaru w jedzeniu i piciu Krąg 4 - skąpcy Krąg 5 - potępieni za gniew, zazdrośnicyKrąg 6 - dusze heteryków Krąg 7 - bluźniercy przeciwko Bogu, samobójcy Krąg 8 - oszuści, uwodziciele, pochlebcy, hipokryci, złodzieje, wróżbici Krąg 9 - najwieksi zdrajcy: Judasz, Brutus, Kasjusz

Czyściec

Jest wzniesieniem położonym na antypodach Jerozolimy, po tarasach którego pną się pokutujące dusze. Stopnie Czyśćca odpowiadają porządkowi grzechów – za najcięższe pokutuje się na najniższych tarasach góry czyśćcowej, na której szczycie znajduje się Raj Ziemski. Dante wędruje na wierzchołek Czyśćca, gdzie opuszcza go Wergiliusz. Dusze, które nie zasługują na raj, ponieważ nie dotrzymały przysiąg i umów będą tu przebywać do momentu odkupienia swojej winy.

Raj

Po Raju oprowadza poetę jego ukochana – Beatrycze. Raj składa się ze sfer niebieskich, na które składają się kolejne nieba, poczynając od Ziemi: -niebo Księżyca w którym przebywają dusze ludzi, którzy nie wypełnili swoich ślubów, -niebo Merkurego w którym przebywają dobroczyńcy, -niebo Wenus w którym przebywają ludzie miłujący, -niebo Słońca w którym Dante spotyka uczonych -niebo Marsa które tworzą bojownicy za wiarę -niebo Jowisza w którym Dante spotyka dusze ludzi sprawiedliwych -niebo Saturna w którym przebywają dusze ludzi kontemplatywnych -niebo gwiazd stałych w którym znajdują się dusze ludzi, którzy odkupili swoje grzechy męką -Primum Mobile

Dalej znajduje się Empireum i siedziba Boga w kształcie białej róży.Nieba planetarne uporządkowane są w kolejności siedmiu cnót, poczynając od kardynalnych, kończąc zaś na wierze, nadziei i miłości (boskie).

Plan wydarzeń

Piekło

1.Zagubiony w lesie poeta spotyka ducha Wergilego, który ofiaruje się być przewodnikiem poety. 2.W nocy z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek poeci rozpoczynają wędrówkę przez Piekło. 3.Poeci przekraczają bramy Piekła. 4.Charon przeprawia bohaterów przez Acheront.5.Dante zwiedza Przedpiekle (Limbo).6.Poeci przechodzą przez drugi krąg, którego strzeże Minos.7.Bohaterowie odwiedzają rejony, gdzie przebywają potępieni za grzech łakomstwa i grzech rozpusty.8.Dante i Wergiliusz przechodzą przez krąg czwarty (rozrzutnicy i skąpcy) oraz przez krąg piąty i zbliżają się do Styksu.9.Poeci przechodzą przez rejon, gdzie znajdują się gwałtownicy i leniwi. Flegiasz przewozi ich przez Styks i poeci docierają pod bramy miasta.10.Wysłannik nieba otwiera wrota miasta Disa i poeci wchodzą do szóstego kręgu, gdzie przebywają heretycy.11.Poeci przechodzą przez krąg siódmy - miejsce pobytu gwałtowników.12.Gerion przewodzi poetów do kręgu Malebolge (krąg ósmy).13.Gigant Anteusz przenosi poetów na dno ostatniego kręgu.14.Dante i Wergiliusz schodzą na dno Piekła (Giudecca), gdzie króluje Lucyfer.

Plan wydarzeń

Czyściec

1.Poeci znajdują się w przedsionku Czyśćca. 2.Bohaterowie obserwują przybycie dusz do Czyśćca. 3.Poeci wędrują ku wrotom Czyśćca. 4.Poeci przechodzą przez pierwszy rejon Czyśćca. 5.Dante i Wergiliusz przechodzą do kolejnego kręgu, gdzie znajdują się zazdrośnicy. 6.Poeci wchodzą do kolejnego kręgu (gniewni). 7.Bohaterowie przechodzą przez kolejny rejon - miejsce pokuty opieszałych. 8.Poeci wchodzą do rejonu skąpców i obłudników. 9.Do poetów dołącza duch poety rzymskiego - Stacjusza. 10.Bohaterowie przechodzą do kolejnego kręgu (miejsce pokuty łakomych). 11.Poeci dochodzą do rejonu, gdzie przebywają ci, którzy zgrzeszyli zmysłowością. 12.Bohaterowie przechodzą przez krąg sodomitów i rozpustników. 13.W drodze do Raju Ziemskiego bohaterowie przechodzą przez zaporę z ognia.14.Poeci przechadzają się po Raju Ziemskim.15.Wergiliusz znika, pojawia się Beatrice.16.Beatrice wypomina Dantemu jego grzechy i namawia go do pokuty.17.Dante, oczyszczony z grzechów, przygotowany jest do podróży do Raju.

Plan wydarzeń

Raj

1.Beatrice wyjaśnia Dantemu strukturę wszechświata. 2.Beatrice objaśnia poecie istotę plam księżycowych oraz wpływ gwiazd na życie ludzkie.3.Dante i Beatrice przybywają na księżyc.4.Beatrice wyjaśnia Dantemu reguły rozmieszczenia dusz na planetach.5.Beatrice określa problemy związane z niewypełnianiem ślubów.6.Beatrice i Dante przybywają na planetę Merkury.7.Beatrice objaśnia Dantemu podstawowe prawdy wiary.8.Bohaterowie przenoszą się na Wenus.9.Beatrice i Dante wznoszą się ku słońcu (miejsce pobytu wielkich myślicieli).10.Beatrice prowadzi Dantego na Marsa.11.Bohaterowie przenoszą się na planetę Jowisz.

Plan wydarzeń

Raj

12.Beatrice i Dante docierają do Saturna. 13.Bohaterowie wzlatują do nieba gwiazd stałych. 14.Dante zdaje przed św. Piotrem egzamin z zasad prawd wiary. 15.W ósmym niebie Dante kontynuuje egzamin. 16.Bohater zdaje egzamin z miłości.17.Adam odpowiada na pytania poety - wędrowcy przenoszą się do dziewiątego nieba - Primum Mobile, gdzie Dante prowadzi rozważania filozoficzne. 18.Dante i Beatrice docierają do dziesiątego nieba - Empireum, gdzie przebywa Bóg.19.Beatrice opuszcza Dantego, zastępuje ją św. Bernard, Dante ogląda apoteozę Matki Boskiej.20.Dante ogląda święte dusze, widzi Archanioła Gabriela i gloryfikację Matki Boskiej.21.W wielkiej wizji Dante kontempluje Boga.

Bohaterowie

Dante - główny bohater dzieła, człowiek-wędrowiec, szuka prawdy i wiedzy, chce poznać sprawy ostateczne.Wergiliusz - jeden z najwybitniejszych rzymskich poetów, symbolizuje w utworze mądrość i doskonałość literatury czasów antycznych. Przewodnik Dantego to symbol wszystkich bliskich autorowi Komedii wartości kulturalnych, politycznych i moralnych, które zagubione zostały na przełomie średniowiecza i renesansu.Beatrycze - literacka postać Beatrycze wzorowana jest na realnej osobie, ukochanej poety z lat młodzieńczych, której przedwczesna śmierć stała się przyczyną duchowego załamania artysty. Beatrycze przybywa na ziemię, aby pomóc zagubionemu moralnie Dantemu. To ona prosi Wergiliusza, by przeprowadził poetę przez pierwszy etap wędrówki, a następnie sama wiedzie go do Raju.

Dzieło na przełomie epok

Zarazem jednak utwór ma wiele cech renesansowych: -Otóż został napisany po włosku, a nie po łacinie, -Wiele w nim „ziemskich” tematów: dotyczy własnych porachunków Dantego, pojawia się tu krytyka społeczeństwa, sam bohater prezentuje swój indywidualizm, swoje odczucia, -Mnóstwo tu ludzkich namiętności, a miłość urasta do rangi siły kosmicznej, -W związku z tym Boska Komedia określana jest też jako pomost pomiędzy średniowieczem a renesansem.

Za tym, że dzieło należy do średniowiecza, przemawia: -przedstawiona przez Dantego „architektura wszechświata”: -Bóg w centrum, raj, czyściec, piekło. -Również ważna tu magia liczb, przywiązanie autora do symbolu i alegorii, motyw wędrówki bohatera -Ze względu na te cechy nazywa się więc dzieło literacką syntezą kultury średniowiecza.

Budowa utworu i rola cyfry 3

Nad budową całego utworu dominuje idealny system trójkowy: Boska Komedia składa się z trzech części (1. Piekło, 2. Czyściec, 3. Raj), każdą z części tworzą 33 pieśni (plus jedna pieśń wstępna), zaś każda z pieśni pisana jest strofą trzywersową, tak zwaną tercyną.W Komedii pojawiają się także motywy związane z cyfrą 3. Na początku drogi, kiedy poeta znajduje się w głębi ciemnego lasu, powrót uniemożliwiają mu trzy bestie: lew, pantera i wilczyca, proponują poecie drogę przez trzy królestwa zaświatów, zaś liczba poszczególnych części tych obszarów to wielokrotność cyfry 3. W systemie kabalistycznym cyfra 3 ma największą wartość - symbolizuje Trójcę Świętą, właśnie dlatego jej rola w poemacie jest tak ważna.

Piekło - fragment

Pieśń IIIPrzeze mnie droga w miasto utrapienia;Przeze mnie droga w wiekuiste męki;Przeze mnie droga w naród zatracenia;Jam dzieło wielkiej, sprawiedliwej ręki.Wzniosła mię z gruntu potęga wszechwłodna,Mądrość najwyższa, miłość pierworodna:Kto wchodzi do mnie, żegna się z nadzieją.Te słowa ryte na bramie czernieją,Ich treść, o! Mistrzu, jest dla mnie tajemną!On głosem zwykłym świadomej osobie:„Tu – rzecze – z marnych wyzuj się przestrachów,Wszystko, co podłe, niechaj zamrze w tobie;Spuścić się mamy do wieczności gmachówI napotkamy tłumy niezliczone,Wiekuistego światła pozbawione”.

Rzekł, przyjacielską rękę mi podaje, Dobrotliwymi zachęca uśmiechy; Uczułem w sercu wzruszenie pociechy I wszedłem śmiało w tajemnicze kraje. Stamtąd wzdychania, żale i okrzyki Szumią śród nocy bez gwiazd i księżyca: Słucham, i łzami nabiegła źrenica. Okropny hałas, tysiączne języki, Wybuchy gniewu, szlochania boleści, I wycie mężów, i lament niewieści! Zgiełk przeraźliwy tak rozlicznych wrzasków To wre na przemian, to się społem zetrze, Jako tumany afrykańskich piasków, Kiedy się zerwą i zmącą powietrze.

Raj - fragment

Pomnę, jak wolą przezeń ośmieloną Dopótym wzroku wytężał potęgę, Aż go stopiłem z siłą nieskończoną. Obfita łasko! Przez którą tam śmiałem Tak oczy w wiecznej zatapiać światłości, Że czułem, jak w niej wzrok mój przetrawiałem: W jej głębokościach treść rzeczy widziałem Z miłością w jedną oprawionych księgę, Porozrzucanych kartami po świecie. Rzeczy, wypadki, ich różne własności, W księdze tej łączy taka jedność zwięzła, Jak w pączku kwiatu zieloność i kwiecie."

"Śmiertelną myślą, o niedościgniona, Wieczna światłości, wskrześ z mojego ducha, Cząstkę płomienia na twe podobieństwo, Zapal mój język, aby choć w iskierce Przekazał przyszłym pokoleniom gwoli Chwałę płomiennej twojej aureoli, Aby przez trochę wrażeń z mych uniesień, Przez trochę dźwięków odbitych z mych piesień, Świat łatwiej pojąć mógł twoje zwycięstwo. Wierzę na ranę palącą jak płomień, Jaką mym oczom zadał żywy promień, Że mógłbym nagle olsnąć, gdyby były Oczy się moje odeń odwróciły .

Tron Boga

,,Coś ty Atenom"

Coś ty, Kościuszko, zawiniłna świecie, Że dwa cię głazy we dwu stronach gniecie, Bez miejsca pierwej? Coś ty uczynił światu, Napolionie Że cię w dwa groby zamknię to po zgonie, Zamknąwszy pierwej? Coś ty uczynił ludziom Mickiewiczu?

Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie, Że ci ze złota statuę lud niesie, Otruwszy pierwej? Coś ty Itali izrobił, Alighier Że ci dwa groby stawi lud nieszczery, Wygnawszy pierwej? Coś ty, Kolumbie⁵,zrobił Europie, Że ci trzy groby we trzech miejscach kopie Otruwszy pierwej? Coś tyuczynił swoim, Camoensie Że pora zdrugi grób twój grabarz trzęsie Zgłodziwszy pierwej?

Beatrice zwraca się do Dantego z rydwanu

Lorem ipsum dolor sit amet

"Boska komedia" według Salvadora Dalego

"Anioł przewodnik" "Anioł wdzięku"

"Boska komedia" według Salvadora Dalego

"Drzewa i samobójcy" "Arachne"

"Boska komedia" według Salvadora Dalego

"Minos" "Charon"

"Nie-Boska komedia"

Tytuł „Nie-boska komedia” stanowi wyraźne nawiązanie do „Boskiej komedii” Dantego. Krasiński prawdopodobnie chciał ukazać czyny ludzi jako nie-boskie, działania - które wykonywane są wbrew woli Stwórcy. Oba utwory mimo wielu różnic posiadają jednak cechy wspólne, są wielkimi arcydziełami swoich epok.Ich kompozycja opiera się na motywie wędrówki – tak jak po zaświatach oprowadzają Dantego poeta Wergiliusz i piękna Beatrycze, tak w dramacie Krasińskiego Przechrzta prezentuje hrabiemu Henrykowi poszczególne części obozu rewolucjonistów. Bohater ogląda tam sceny podobne do tych, jakie opisywał Dante, rewolucja przypomina bowiem piekło dantejskie.

"Grób Dantego w Rawennie'

Pod­miot li­rycz­ny przed­sta­wia wi­zy­tę przy ty­tu­ło­wym gro­bie Dan­te­go we wło­skiej Ra­wen­nie. Wy­ciecz­ka, któ­ra tam do­tar­ła, wydaje się rozczarowana. Tu­ry­ści spo­dzie­wa­ją się nie­sa­mo­wi­tych prze­żyć, w koń­cu od­wie­dza­ją miej­sce, gdzie spo­czę­ły szcząt­ki jed­ne­go z naj­więk­szych po­etów. Mają na­dzie­ję na od­na­le­zie­nie in­spi­ra­cji, być może część z nich rów­nież zaj­mu­je się twór­czo­ścią ar­ty­stycz­ną. Zwie­dza­ją­cy z cie­ka­wo­ścią za­glą­da­ją do środ­ka, za­cho­wu­ją spo­kój i sza­cu­nek, na­leż­ny ta­kie­mu miej­scu. Tu­ry­ści stwier­dza­ją jed­nak, że niczego tam nie ma. Grób jest tyl­ko pa­miąt­ką, moż­na zna­leźć tam wy­łącz­nie rzeź­by, lam­py i ła­ciń­skie in­skryp­cje. Dan­te, tak jak każ­dy czło­wiek, umarł, a jego szcząt­ki roz­ło­ży­ły się w zie­mi. Taki los cze­ka na­wet wy­bit­nych po­etów.

Grób Dantego w Rawennie

Lorem ipsum dolor sit amet

Dziękuję za uwagę!