Quo vadis

Henryk sienkiewicz

Quo vadis

cykl lekcji

pani z polaka

Opracowanie:

Lekcja I

Lekcja III

Lekcja II

Lekcja VI

Lekcja IV

Lekcja V

Lekcja VII

T: Okoliczności powstania Quo vadis.

Przeczytaj teksty

Zadania

1. Jak ukazywała się powieść, zanim wydano ją w formie książkowej?

2. W którym roku pojawiło się książkowe wydane powieści "Quo vadis"?

3. Skąd autor zaczerpnął pomysł na tytuł powieści?

4. Z jakich polskich i obcych źródeł korzystał Sienkiewicz, pisząc swą powieść?

Zadania

Zdecyduj, czy zdania są prawdziwe, czy fałszywe.

Autor patrzy na świat antyczny z punktu widzenia chrześcijanina.

FAŁSZ

PRAWDA

Zadania

Zdecyduj, czy zdania są prawdziwe, czy fałszywe.

Autorzy patrzyli na świat antyczny z punktu widzenia chrześcijanina

PRAWDA

Zadania

Zdecyduj, czy zdania są prawdziwe, czy fałszywe.

Z powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego autor zaczerpnął pomysł na postaci Petroniusza i Tygellina.

FAŁSZ

PRAWDA

Zadania

Zdecyduj, czy zdania są prawdziwe, czy fałszywe.

Z powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego autor zaczerpnął pomysł na postaci Petroniusza i Tygellina.

FAŁSZ

Zadania

Zdecyduj, czy zdania są prawdziwe, czy fałszywe.

Motywy znane z powieści J. I. Kraszewskiego nie pojawiły się w powieści Henryka Sienkiewicza.

FAŁSZ

PRAWDA

Zadania

Zdecyduj, czy zdania są prawdziwe, czy fałszywe.

Motywy znane z powieści J. I. Kraszewskiego nie pojawiły się w powieści Henryka Sienkiewicza.

FAŁSZ

Zadania

Zdecyduj, czy zdania są prawdziwe, czy fałszywe.

Inspiracją dla Sienkiewicza było malarstwo o tematyce antycznej, m. in. obrazy Henryka Siemiradzkiego.

FAŁSZ

PRAWDA

Zadania

Zdecyduj, czy zdania są prawdziwe, czy fałszywe.

Inspiracją dla Sienkiewicza było malarstwo o tematyce antycznej, m. in. obrazy Henryka Siemiradzkiego.

PRAWDA

Zadania

Zdecyduj, czy zdania są prawdziwe, czy fałszywe.

Henryk Sienkiewicz nigdy nie był ani w Grecji, ani w Rzymie.

FAŁSZ

PRAWDA

Zadania

Zdecyduj, czy zdania są prawdziwe, czy fałszywe.

Henryk Sienkiewicz nigdy nie był ani w Grecji, ani w Rzymie.

FAŁSZ

Zadania

Z tekstu Tadeusza Sinki wypisz jeden fakt i jedną opinię.

"Sam tytuł (...) streszczający legendę o zatrzymaniu św. Piotra wychodzącego podczas prześladowania chrześcijan z Rzymu przez zjawę Chrystusa, wskazuje [na to], że autor patrzy na Rzym ze stanowiska chrześcijańskiego i z tego stanowiska piętnuje [rozpasane życie Rzymian]."

FAKT:

OPINIA:

Ale Sienkiewicz był zanadto wielkim Europejczykiem, by poprzestać na tradycji domowej Kraszewskiego i studiowaniu starożytnych źródeł przez niego wskazanych, więc Tacyta, Swetoniusza i innych.

II

T: Quo vadis jako...

Nasze wrażenia

Czy umieszczenie dzieła Sienkiewicza na liście lektur obowiązkowych w klasach 7-8 było słusznym wyborem? Uzasadnij swoje zdanie, podając dwa argumenty.

Świat przedstawiony

czas panowania Nerona - I w n.e.

Rzym, Ancjum

Świat przedstawiony

Bohaterowie

fikcyjni

historyczni

Marek Winicjusz, Ligia, Ursus, Glaukus, Chilon Chilonides, Kryspus, Eunice

Neron, Petroniusz, Akte, Aulus Plaucjusz, Pomponia Grecyna, Poppea Sabina, Seneka, Tygellin, św. Piotr

Wątki

- miłość Winicjusza i Ligii, - narodziny chrześcijaństwa, - rządy i upadek Nerona

Rodzaj literacki

Epika:

- utwór pisany prozą, - ma narratora, - można wyodrębnić elementy świata przedstawionego, - ma fabułę i akcję.

Quo vadis jako...

Powieść historyczna:

- akcja rozgrywa się w czasach wcześniejszych (starożytność) niż te, w których żył autor (pozytywizm, II połowa XIX wieku), - zostały odzwierciedlone realia epoki, - autor nawiązuje do prawdziwych wydarzeń, - bohaterowie fikcyjni i ich dzieje przeplatają się z losami bohaterów historycznych.

III

T: Świat pogan i chrześcijan.

Definicje

Poganin- człowiek nieochrzczony, wyznawca religii niechrześcijańskiej, szczególnie politeistycznej

Chrześcijanin - wyznawca religii chrześcijańskiej

Definicje

chrześcijaństwo

katolicyzm

protestantyzm

prawosławie

Poganie i chrześcijanie

Postacie

poganie

chrześcijanie

historyczne:

historyczne:

Neron, Petroniusz, Poppea Sabina, Seneka, Akte, Tygellin, Aulus Plaucjusz

św. Piotr, św. Paweł z Tarsu

fikcyjne:

fikcyjne:

Marek Winicjusz, Eunice, Chilon Chilonides

Ligia, Ursus, Glaukos

Poganie i chrześcijanie

Pochodzenie społeczne

poganie

chrześcijanie

głównie patrycjusze

głównie plebejusze

Poganie i chrześcijanie

Warunki życia

poganie

chrześcijanie

wspaniały pałac, wille, letnie rezydencje,bogaty i piękny wystrój wnętrz, otaczanie się dziełami sztuki, wygoda, bogactwo, zbytek, przepych, wymyślne potrawy

ubogie insule, surowe wnętrza, skromne wyposażenie, proste posiłki

Poganie i chrześcijanie

Wyznawane wartości, styl życia

poganie

chrześcijanie

powierzchowna wiara w wielu bogów,umiłowanie piękna, sztuki i filozofii, dbałość o sprawy doczesne, liczne rozrywki, brak umiaru, okrucieństwo, mściwość, przemoc, pogarda dla ludzi niższego stanu, brak szacunku dla ludzkiego życia, lęk przed śmiercią

głęboka wiara w jednego Boga, skromne życie, miłość bliźniego, zdolność wybaczania krzywd, wiara w szczęśliwe życie po śmierci, brak lęku przed śmiercią, walka z pokusami, dążenie do zbawienia, życie w czystości, odwaga, prawda, szlachetność

Poganie i chrześcijanie

Wniosek:

poganie

chrześcijanie

kontrast

IV

T: Galeria postaci powieści Sienkiewicza.

Galeria postaci

Neron

• potężny władca Rzymu,
• okrutny,
• zbrodniarz,
• człowiek nieznający w niczym umiaru,
• tchórzliwy,
• niespełniony artysta.

Petroniusz

• arbiter elegancji na dworze cezara,
• esteta,
• znawca sztuki i literatury,
• intelektualista,
• błyskotliwy, przenikliwy umysł,
• epikurejczyk.

Tygellin

• zwierzchnik pretorian,
• pochlebca Nerona,
• okrutnik,
• podstępny,
• pozbawiony skrupułów,
• intrygant,
• konkuruje z Petroniuszem o względy cesarza.

Piotr Apostoł

• uczeń Chrystusa,
• żyje zgodnie z określonym kodeksem moralnym,
• kieruje się w życiu miłością bliźniego,
• odważny,
• życzliwy ludziom,
• mądry,
• spokojny,
• dobrotliwy.

Eunice

• niewolnica,
• wyzwolona przez Petroniusza,
• kochająca,
• szczera,
• wierna,
• skromna.

Poppea Sabina

• boska Augusta,
• okrutna,
• podła,
• pełna nienawiści,
• mściwa.

Podsumowanie

Maksim Gorki powiedział: "Człowiek to brzmi dumnie".

Czy te słowa dotyczą wszystkich wymienionych postaci z powieści Sienkiewicza? Uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do konkretnych sytuacji z lektury.

T: O sile miłości na przykładzie Ligii i Winicjusza.

Jaka może być miłość?

• szczęśliwa,
• nieszczęśliwa,
• odwzajemniona,
• jednostronna,
• tragiczna,
• silniejsza niż śmierć,
• platoniczna,
• ślepa,
• prawdziwa.

Motyw miłości w powieści

miłość chrześcijańska do Boga i bliźniegoprzykład: Ligia, Glaukos

miłość między kobietą a mężczyznąprzykład: Winicjusz-Ligia Neron-Akte Petroniusz-Eunice

Informacje o bohaterach

Marek Winicjusz

Ligia

żołnierz,bogaty patrycjusz, siostrzeniec Petroniusza, przystojny, gwałtowny, egoistyczny, uparty, okrutny, nie szanował innych

córka wodza Ligów,Kallina, przebywała u Pomponii Grecyny i Aulusa Plaucjusza, piękna młoda, wykształcona, chrześcijanka, niewinna, cnotliwa

Historia miłości Ligii i Marka

Historia miłości Ligii i Marka

1. Pierwsze spotkanie Ligii w domu Aulusa Plaucjusza – zauroczenie dziewczyną. 2. Zabranie Ligii na dwór cezara. 3. Uczta u Nerona – próba uwiedzenia Ligii. 4. Droga do domu Winicjusza – udana ucieczka dziewczyny. 5. Poszukiwania Ligii przez zdesperowanego Marka. 6. Wynajęcie Chilona. 7. Wizyta Marka na spotkaniu chrześcijan – odnalezienie Ligii. 8. Nieudana próba odbicia dziewczyny z rąk Ursusa. 9. Pomoc chrześcijan dla rannego Winicjusza – stopniowa przemiana. 10. Powrót Marka do domu, próba zapomnienia o Ligii. 11. Próba uwiedzenia Marka przez Poppeę – uświadomienie sobie miłości do Ligii. 12. Pojawienie się Winicjusza w domu Ligii – pobłogosławienie ich miłości przez Piotra i Pawła. 13. Zaręczyny Marka i Ligii. Pożar Rzymu – niepokój Winicjusza o ukochaną. 14. Przyjęcie chrztu przez Marka Winicjusza. 15.Uwięzienie Ligii z innymi chrześcijanami. 16. Walka Ursusa z turem –ocalenie Ligii. 17. Powrót Marka i Ligii do domu – opieka nad ranną narzeczoną. 18. Wyjazd młodych na Sycylię.

Wpływ miłości na bohaterów

Marek Winicjusz

Ligia

wyzbył się egoizmu,zrozumiał Ligię, dostrzegł w Ligii nie tylko piękno zewnętrzne, zaczął szanować innych, opanował swój gniew, stał się cierpliwy, przyjął religię chrześcijańską

dojrzała psychicznie i emocjonalnie,zastosowała naukę chrześcijańską w życiu codziennym (wybaczenie, miłosierdzie), stała się silna

Zastanów się

Kto – według ciebie – dzięki miłości zyskał więcej: Winicjusz czy Ligia?Uzasadnij swoje zdanie.

Obejrzyj film

Bohaterowie dynamiczni w literaturze

• Ebenezer Scrooge ("Opowieść wigilijna"),
• Jacek Soplica/ksiądz Robak ("Pan Tadeusz"),
• Marcin Borowicz ("Syzyfowe prace"),
• Ligia, Marek Winicjusz, Chilon Chilonides ("Quo vadis")

VI

T: Przemiana Chilona Chilonidesa.

Chilon - podstawowe informacje

• z pochodzenia Grek,
• poganin,
• uważany za mędrca, lekarza i wróżbitę,
• w przeszłości wydał Glaukosa zbójcom i zostawił go w potrzebie,
• został wynajęty przez Winicjusza, aby odnaleźć Ligię, robi to tylko dla pieniędzy.

Chilon - wygląd

"W tej dziwnej figurze było coś plugawego i śmiesznego. Nie był stary: w jego niechlujnej brodzie i kręconej czuprynie ledwie gdzieniegdzie przeświecał włos siwy. Brzuch miał zapadły, plecy zgarbione tak, że na pierwszy rzut oka wydawał się być garbatym, nad owym garbem zaś wznosiła się głowa wielka, o twarzy tak małpiej i zarazem lisiej, i przenikliwym spojrzeniu."

Chilon - wygląd

• niechlujny,
• zgarbiony,
• o małpiej i lisiej twarzy,
• z zapadłym brzuchem
• o przenikliwym spojrzeniu.

Chilon

• wykazuje się inteligencją i sprytem,
• jest fałszywy, zdolny do zdrady,
• "Wierzę w to, w co mi wierzyć potrzeba" - jest w stanie wyrzec się swoich poglądów, by osiągnąć cel,
• niezdolny do wyrzeczeń - zdaje sobie sprawę, że nie mógłby zostać chrześcijaninem,

Chilon

• dobry manipulator - namawia Ursusa do zabicia Glaukosa,
• podczas konfrontacji z Glaukosem boi się swoich dawnych czynów, a gdy mężczyzna mu wybacza - nie potrafi tego pojąć i pozbierać się psychicznie,

Chilon

• zyskuje względy Nerona - staje się kimś ważnym,
• bierze udział w rzezi chrześcijan, ale nie może na nią patrzeć,
• budzą się w nim wyrzuty sumienia, nie może spać, ciągle się boi.

Punkt kulminacyjny

Punkt kulminacyjny

• w ogrodzie wśród "żywych pochodni" widzi Glaukosa,
• błaga o przebaczenie,
• oskarża Nerona o podpalenie Rzymu,
• następuje katharsis - oczyszczenie.

Przemiana

"Wreszcie ocknął się, wstał i zwróciwszy się do Apostoła zapytał: - Co mam czynić przed śmiercią, panie ? Paweł również rozbudził się z zadumy nad tą niezmierną potęgą, której nie mogły oprzeć się nawet ta­kie du­chy, jak tego Greka, i odrzekł: - Ufaj i daj świadectwo prawdzie !"

Przemiana

• nawraca się i przyjmuje chrzest,
• pokutuje dawne winy - zostaje pojmany przez Tygellina i poddany torturom,
• nie zostaje złamany,
• prawda jest dla niego najważniejsza.

Śmierć

Śmierć

• umiera jako męczennik - wyrwano mu język, połamano kości, powieszono na krzyżu,
• w jego oczach widać spokój i pogodność,
• miał umrzeć rozszarpany przez niedźwiedzia, ale zostaje przez zwierzę oszczędzony,
• umiera szczęśliwy, bez lęku, pogodzony ze światem, pojednany z Bogiem.

Ocena bohatera

Czy Chilon Chilonides zasłużył na przebaczenie? Uzasadnij swoje stanowisko, powołując się na dwa argumenty z lektury.

VII

T: Quo vadis na egzaminie ósmoklasisty - zbiór zadań.

Zadania egzaminacyjne