kl.6 Barok i kultura XVII wieku w Europie i w Polsce

Fontanna di Trevi

Barok i kultura XVII w. w Europie i Rzeczypospolitej

Barok panował w kulturze europejskiej od końca XVI do połowy XVIII w.

Barok to nazwa stylu, która odnosi się do różnych dziedzin kultury, poczynając od sztuk plastycznych: architektury, malarstwa i rzeźby przez dzieła literackie, aż po muzykę. Można wręcz zaobserwować pewne podobieństwa wykraczające poza sferę wyrazu artystycznego, sięgające także w sferę kultury życia codziennego, zachowań towarzyskich czy przeżywania doznań religijnych.

Rozwój baroku związany był z kontrreformacją i wzrostem pobożności

a. sztuka sakralna w stylu barokowym miała umocnić wiarę katolicką b. kościoły w stylu barokowym były manifestacją potęgi Kościoła c. bogaty wystrój kościołów i muzyka organowa miały przyciągnąć wiernych

– przepych zastąpił renesansowy umiar – budowle posiadały ozdobne fasady i bogate dekoracje (ornamenty) – w rzeźbie artyści starali się oddać ruch i emocje – malarstwo charakteryzowało się bogactwem barw

Cechy charakterystyczne sztuki barokowej

muzyka – Jan Sebastian Bach

Najwybitniejsi artyści barokowi i ich dzieła

Lekcja anatomii doktora Tulpa

malarstwo – Rembrandt Harmenszoon van Rijn

Dawid – marmurowa rzeźba

rzeźba – Giovanni Bernini

Kościół Il Gesu w Rzymie

Największe dzieła baroku europejskiego

Wersal - pałac Króla Słońce

Pałac w Wersalu pod Paryżem

Rozkwit nowej stylistyki zbiegł się z odrodzeniem Kościoła katolickiego, czyli okresem zwanym „kontrreformacją” . Stanowił on niejako programowe przeciwstawienie się protestanckim dążeniom do wyrzucenia ze świątyń wszelkich dzieł sztuki i maksymalnego uproszczenia architektury, aby nic nie odciągało i nie rozpraszało wiernych podczas słuchaniu słowa bożego.

Protestanci przeważnie zadawalali się adaptowaniem istniejących świątyń na swoje potrzeby. Jeśli zdarzała się potrzeba wzniesienia nowego zboru (a działo się to rzadko), posiłkowano się wzorcami katolickimi, przerabiając je w myśl własnych doktryn, czyli zmniejszając ilość ozdób i ograniczając bogactwo wyposażenia.

Polski barok nie odbiegał od najlepszych wzorców prezentowanych w przodujących ośrodkach Europy. Odnosi się to przede wszystkim do architektury, rzeźby i malarstwa sakralnego. Prymat przypada kościołowi jezuickiemu wzniesionemu w Nieświeżu

Barok w Polsce

Fara Poznańska

Kościół Św. Piotra i Pawła w Krakowie

Powstawały liczne kościoły i pałace

Pałac Jana III Sobieskiego w Wilanowie pod Warszawą

Pałac Branickich w Białymstoku

Zamek Królewski w Warszawie

W okresie baroku sarmatyzm stał się ideologią szlachty polskiej

W baroku ostatecznie wykształcił się szlachecki strój narodowy