7

Gdzie -ąc, -łszy lub -wszy w zdaniu figuruje, tam imiesłowowyrównoważnik zdania króluje.

Przypomnienie...

CZASOWNIK

FORMY NIEOSOBOWE

FORMY OSOBOWE

bezokoliczniki zakończone na -ć, -c, np. słuchać

formy czasu teraźniejszego typu mówi się

czasowniki, w których potrafimy wskazać osobę, np. piszę (1 osoba); rysowali (3 osoba); czytaj (2 osoba)

imiesłowy

formy czasu przeszłego zakończone na -no, -to, np. rozbito

przymiotnikowe

przysłówkowe

bierne

czynne

współczesne

uprzednie

Zwróć uwagę na zdania złożone z imiesłowowym równoważnikiem zdania. Wskaż występujące w zdaniach imiesłowy.

Idąc do szkoły, powtarzałem wiadomości o częściach mowy. Zjadłszy śniadanie, posprzątałem pokój.

Czasami w zdaniu złożonym jako podrzędne wypowiedzenie składowe może wystąpić imiesłów przysłówkowy (współczesny lub uprzedni), sam albo z wyrazami zależnymi od niego składniowo. Takie wypowiedzenie nazywamy IMIESŁOWOWYM RÓWNOWAŻNIKIEM ZDANIA. Zadrżał ze strachu, usłyszawszy nagły hałas. Jeśli zdanie nadrzędne zawiera podmiot gramatyczny, to w imiesłowowym równoważniku zdania i zdaniu nadrzędnym podmiot ten musi być wspólny – musi wskazywać na wykonawcę czynności, o których mowa w obu częściach wypowiedzenia złożonego (na przykład Wchodząc do sklepu, zgubił czapkę – zamiast niepoprawnego: Wchodząc do sklepu, spadła mu czapka).

Imiesłowowe równoważniki zdań na ogół wprowadza się, aby zastąpić zdania podrzędne okolicznikowe, na przykład: Kiedy oglądała ten album, cały czas się uśmiechała. – Oglądając ten album, cały czas się uśmiechała. Ponieważ chciałem jeszcze dzisiaj pójść do kolegi, musiałem szybko odrobić lekcje. – Chcąc jeszcze dzisiaj pójść do kolegi, musiałem szybko odrobić lekcje. Gdy posprzątałam pokój, pogrążyłam się w lekturze. – Posprzątawszy pokój, pogrążyłam się w lekturze.

Imiesłowowy równoważnik zdania na wykresie wypowiedzenia złożonego oznaczamy linią falistą. Jadąc samochodem, słucham muzyki.

W podanych wypowiedzeniach znajdź imiesłowowe równoważniki zdań. Sporządź wykresy tych zdań.

1. Często spotykam tego sąsiada, wychodząc z mieszkania. 2. Skończywszy mało ciekawą rozmowę, Dorota pobiegła na przystanek. 3. Próbowała, kręcąc się nerwowo, przypomnieć sobie adres restauracji. 4. Dotarłszy na miejsce, zamówiłem kawę. 5. Czekając w kolejce do lekarza, przyjrzę się fotografiom wiszącym na ścianie. 6. Pękaliśmy ze śmiechu, słuchając jego skeczów.

Przeczytaj podane zdania, znajdź w nich błędy i wyjaśnij, na czym polegają.

Idąc przez most, rozpiął mu się plecak. Czytając książkę, zadzwonił telefon. Robiąc ciasto, rozsypała się mąka.

Obejrzyj filmik o imiesłowowym równoważniku zdania

Thank you!

Na jutro przygotuj zeszyt ćwiczeń