BAROK

PASCAL

SARMATYZM

Temat:

Barok - wprowadzenie do epoki

DUALIZM

RUBENS

Sinusoida epok według prof. Juliana Krzyżanowskiego

Źródło: https://poezja.org/utwor/170918-sinusoida-krzy%C5%BCanowskiego/

Barok

Nazwa epoki pochodzi prawdopodobnie od portugalskiego słowa "barocco", którym określano perłę o nieregularnym kształcie. Prekursorami baroku byli Włosi. W ich języku "barocco" kojarzy się z czymś dziwnym i nieharmonijnym. Z czasem słowem "barokowy" zaczęto określać to, co nietypowe, przesadnie wymyślne, wybujałe ponad miarę.

PERIODYZACJA BAROKU

1655-1660

1601

1633

1563

1697-1763

Czasy saskie.

Potop szwedzki.

Proces Galileusza przed sądem inkwizycji.

Wydanie zbioru poezji Mikołaja Sępa Szarzyńskiego./Wydanie "Hamleta" Williama Szekspira.

Zakończenie soboru trydenckiego.

FAZY POLSKIEGO BAROKU

1580-1620

1620-1680

1680-1740

BAROK SCHYŁKOWY

BAROK DOJRZAŁY

BAROK WCZESNY

POLSKI BAROK ZAMYKAJĄ CZASY SASKIE

Kontrreformacja

Główne kierunki działania instytucji kościelnych: - zanik tolerancji religijnej, - walka z innowiercami, - cenzura wydawnictw, - ogłoszenie Indeksu ksiąg zakazanych, - procesy o bluźnierstwo, - przejęcie szkolnictwa przez jezuitów, - powstanie seminariów duchownych, - podjęcie uchwały o wypędzeniu arian z kraju, - wydawanie literatury dewocyjnej.

Odpowiedzią Kościoła na ruchy reformatorskie zapoczątkowane w renesansie były obrady soboru w Trydencie (1545-1563), które uznaje się za początek kontrreformacji. Celem soboru było przywrócenie wpływów kościoła katolickiego.

Sytuacja polityczna w Europie

- Barok to czas konfliktów religijnych, politycznych, epidemii. W latach 1618-1648 miała miejsce wojna trzydziestoletnia, która swoim zasięgiem objęła większość państw zachodniej Europy. Po przeciwnych stronach stanęły kraje protestanckie (m.im. Szwecja), a po drugiej katolickie z Hiszpanią i Austrią na czele. - We Francji powstała monarchia absolutna. - Wojna domowa w Anglii.

Sytuacja polityczna w Polsce

Polskę w dobie baroku rujnowały wojny ze Szwedami, Turkami i państwem moskiewskim. Sytuacja wewnętrzna kraju również była dramatyczna: powstanie kozackie, wystąpienie chłopów w Wielkopolsce, rokosze wywołane przez możnowładców w obronie wolności szlacheckiej.

VS

+info

+info

Duchowe niepokoje

W czasie baroku zaczęto wątpić w możliwości poznawcze człowieka. Postęp cywilizacyjny, jaki odnotowano w dobie renesansu, wywołał niepokój i poczucie zagubienia. Świat zaczął wydawać się tajemniczym i niebezpiecznym labiryntem. Otaczająca człowieka rzeczywistość dostarczała wielu dowodów na istnienie sprzeczności. Kontrasty stały się ideą przewodnią światopoglądu barokowego. - dobro i zło - natura człowieka -dualizm duszy i ciała

SARMATYZM

Pogląd o szczególnym pochodzeniu szlachty polskiej; twierdzono, że szlachta wywodzi się od starożytnego plemienia sarmatów, którym przypisywano dumę, waleczność, męstwo, wierność. W XVIII w. termin sarmatyzm nabrał pejoratywnego znaczenia. Utożsamiano go z megalomanią (przesadnym przekonaniem o swojej wartości), ksenofobią (lęk przed tym, co obce), nietolerancją religijną, awanturnictwem, skłonnością do nadużywania alkoholu.

+info

STRÓJ SZLACHECKI

VS

+info

+info

TEATRALIZACJA ŻYCIA

PORTRET TRUMIENNY STANISŁAWA WOYSZYŹródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Portret_trumienny

VS

FLIOZOFIA

Blaise Pascal "Człowiek jest tylko trzciną najwątlejszą w przyrodzie, ale trzciną myślącą".

Baruch Spinoza

Kartezjusz (Rene Descartes) "Cogito, ergo sum"

+info

+info

+info

DWA NURTY W POLSKIEJ KULTURZE BAROKOWEJ

ZIEMIAŃSKI (SARMACKI):

DWORSKI:

- CENIĄCY SWOJSKOŚĆ - HOŁDUJĄCY POLSKIEJ TRADYCJI - ZAMYKAJĄCY SIĘ NA NOWINKI ZAGRANICZNE

- ULEGAJĄCY WPŁYWOM ZAGRANICZNYM - CZERPIĄCY Z OBCYCH WZORCÓW

MALARSTWO BAROKOWE

• podejmowało tematy mitologiczne i biblijne
• gstunki: portret, pejzaż, martwa natura, autoportret, malarstwo ścienne, codzidnne sceny
• przewaga uczuć nad intelektem
• operowanie światłem (światłocień)
• pogłębianie ekspresji dramatycznej, lirycznej bądź psychologicznej

• niejednorodność
• obrazy miały wywoływać skrajne uczucia u odbiorców
• przesyt
• zmysłowość, patos, dramatyzm
• ostatnia faza baroku w sztuce nosi nazwę rokoko
• dynamika

Diego Velazquez, "Panny dworskie", 1656.

Jeden z najsłynniejszych obrazów w dziejach malarstwa. Widz spogląda na płótno oczyma pary królewskiej, która prawdopodobnie jest portretowana (wizerunek króla i królowej można dostrzec w lustrze). Pozostałe postacie przyglądają się scenie, a sam malarz patrzy wprost na widza, czyli na króla i królową.

+info

Georges de la Tour, "Pokutująca Maria Magdalena", 1656.

+info

Peter Paul Rubens, "Trzy Gracje", 1639.

+info

Caravaggio, "Męczeństwo św. Mateusza", 1599-1600.

+info

ARCHITEKTURA

ARCHITEKTURA BAROKOWA W POLSCE

Pałac w Wilanowie

Klasztor filipinów w Głogówku

ARCHITEKTURA BAROKOWA WE WŁOSZECH

Bazylika św. Piotra w Rzymie

Fontanna di Trevi w Rzymie

RZEŹBA

Do najbardziej znanych muzyków baroku należą:

Jerzy Fryderyk Handel

Antonio Vivaldi

Jan Sebastian Bach

Dziękuję za uwagę!

Agnieszka Kulig

Żródła:https://ucze.pl/zasoby/szkoly-ponadgimnazjalne-2/jezyk-polski-ponadgimnazjalne/Język polski 1 (cz.2). Sztuka wyrazu. Podręcznik w wersji dla nauczyciela, wyd. GWOZdjęcia i obrazy: Wikipedia.orgMateriały własne