RODZAJE KOMPOZYCJI

Temat:

Rodzaje kompozycji

Opracowała: K. Kowalczyk

PRZYPOMNIJMY SOBIE Z POPRZEDNIEJ LEKCJI, CZYM JEST KOMPOZYCJA?

Kompozycja

to świadomie i celowo zaplanowane przez artystę ułożenie elementów na płaszczyźnie obrazu lub w przestrzeni, który tworzy harmonijną całość.

Kompozycja centralna

Kompozycja symetryczna

Kompozycja asymetryczna

Ze względu na różne układy elementów dzieła wyróżniamy kilka rodzajów kompozycji.

Kompozycja statyczna

Kompozycja dynamiczna

Kompozycjaotwarta

Kompozycjazamknięta

Kompozycjarytmiczna

Kompozycja symetryczna

Powstaje wtedy, gdy po obu stronach płaszczyzny obrazu, podzielonej na pół pionową lub poziomą osią symetrii, elementy plastyczne rozłożone są jednakowo lub bardzo podobnie albo ich kształty i wielkości, liczba i układ odpowiadają sobie nawzajem.

Menu

Kompozycja symetryczna - przykłady

S. Botticelli, Madonna z Dzieciątkiem i świętymi

P. Cezanne, Gracze w karty

Piero della Francesca, Madonna miłosierdzia

Kompozycja symetryczna - przykłady

Oś symetrii wyznacza stojąca na stole butelka. Sylwetrki graczy rozmieszczone są symetrycznie po obu stronach stołu.

Główna postać znajduje się w centrum, a po jej obu stronach symetrycznie rozmieszczone zostały pozostałe sylwetki. Kompozycja wynika z treści obrazu: Maryja i Maryja z dzieciątkiem (S.Botticelli) są najważniejsi, a pozostałe postaci modlą się do nich.

Kompozycja asymetryczna

Jest przeciwieństwem kompozycji symetrycznej. Prawa i lewa strona kompozycji bardzo się od siebie różnią - większość znaczących, wyrazistych elementów znajduje się po jednej stronie dzieła, dlatego przykuwa ona uwagę widza mocniej, najczęściej akcentem plastycznym. W drugiej części obrazu są zwykle przedstawiane mniej istotne elementy lub niewielka ich liczba w tle.

Kompozycja asymetryczna - przykłady

E.Hopper, Nocne marki

Pieter Claesz, Martwa natura

J. Whistler, Matka Whistlera

Kompozycja asymetryczna - przykłady

W podanych przykładach ciężar kompozycji przeniesiony jest na jedną ze stron obrazu. Tam skupia się uwaga widza. Druga część pozostaje lżejsza, zawiera mniej elementów.

Czas na tworzenie

Kompozycja symetryczna Praca plastyczna

Przygotuj:- kartka z bloku technicznego A4 w dowolnym kolorze (może być biała) - farby plakatowe

3.

2.

1.

Teraz rozłóż kartkę pociągając delikatnie za brzegi tak, aby obie części pokryte farbą rozkleiły się. Pozostaw do wyschnięcia i podziwiaj swoje symetryczne dzieło.Czy rozpoznajesz w nim jakieś znajome kształty?

Pokrytą farbą kartkę złóż równo na pół. Lekko dociskając, przeprasuj dłonią od zgięcia kartki ku brzegom.Najlepiej wcześniej podłóż pod kartkę gazetę, bo farba może wypłynąć z wnętrza kartki.

Ułóż przygotowaną kartkę poziomo. Przy pomocy farb plakatowych zrób kilka sporych kleksów w dowolnych kolorach. Postaraj się, aby więcej ich znajdowało się bliżej środka kartki, a trochę mniej przy brzegach. Ważne, aby farby miały dosyć płynną konsystencję ( żeby nie były zaschniete).

Kompozycja asymetryczna Praca plastycznaMateriały:

Na kolejną lekcję przygotuj:- kartki z bloku rysunkowego w 4 różnych kolorach (Wytnij z nich dwa duże kwadraty w różnych kolorach o wymiarach 15x15cm, z dwóch pozostałych kartek wytnij dwa mniejsze kwadraty w różnych kolorach o wymiarach 7,5x7,5cm)- nożyczki -klej

Kompozycja statyczna

sprawia wrażenie równowagi, niezmienności i spokoju. Charakteryzuje się uporządkowanymi elementami pionowymi i poziomymi oraz najczęściej stonowanymi kolorami lub wąską gamą barwną.

Menu

Kompozycja statyczna - przykłady

P. Mondrian, Kompozycja IV

G. Seurat, Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte

J. Constable, Widok z wrzosowiska w Hampstead na Harrow

Kompozycja statyczna - przykłady

P. Mondrian, Kompozycja IV

G. Seurat, Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte

J. Constable, Widok z wrzosowiska w Hampstead na Harrow

Kompozycja dynamiczna

Charakteryzuje się tym, że gdy na nią patrzymy, odnosimy wrażenie ruchu, niepokoju. Tworzą ja ukośne podziały płaszczyzn, ostre, szarpane kształty i plamy oraz kręte lub krzywe linie. Elementy układają się ukośnie, wyżej, niżej lub nachodzą na siebie.Kompozycja ta odznacza się silnymi kontrastami, uzyskanymi przez zestawienie barw, form.

Kompozycja dynamiczna - przykłady

J. Malczewski, Melancholia

L. Chwistek, Szermierka

Caravaggio, Ukrzyżowanie św. Piotra

Kompozycja dynamiczna - przykłady

J. Malczewski, Melancholia

L. Chwistek, Szermierka

Caravaggio, Ukrzyżowanie św. Piotra

Czas na tworzenie

Kompozycja statyczna i dynamicznaPraca plastyczna

Przygotuj:- kartka z bloku A4 w dowolnym kolorze - papier wycinankowy-nożyczki -klej

3.

2.

1.

Ułóż przygotowaną kartkę poziomo. Wyznacz linię biegnącą przez środek kartki. Możesz to zrobic zginając papier na pół. Po jednej stronie kartki stworzysz obrazek przedstawiający kompozycję statyczną, a po drugiej dynamiczną. Obydwa obrazki niech przedstawiają te same elementy. Po jednej stronie niech będą one uporządkowane, wyrażające spokój, po drugiej stronie - dynamiczne, w ruchu, w chaosie.

Wymyśl, teraz co będzie przedstawiała twoja praca. Jakie elementy na niej umieścisz.Następnie naszkicuj je na kartkach w wybranych kolorach, wytnij i przyklej.

Praca gotowa:)

Kompozycja zamknięta

To układ, w którym elementy przedstawione na obrazie są widoczne w całości i ustawione tak, że tworzą wyodrębnioną z otoczenia grupę. Uwaga odbiorcy skupia się na nich, np. dzieki akcentowi plastycznemu. Kompozycja ta nie sprawia wrażenia, że mogłaby być kontynuowana poza obrębem dzieła. Występują w niej wyraźne ograniczenia przestrzenne.

Menu

Kompozycja zamknięta - przykłady

H. Matisse, Taniec

Juan Sánchez Cotán, Martwa natura z pigwą, kapustą, melonem i ogórkiem (1602)

V. van Gogh, Słoneczniki

Kompozycja zamknięta - przykłady

H. Matisse, Taniec

Juan Sánchez Cotán, Martwa natura z pigwą, kapustą, melonem i ogórkiem (1602)

V. van Gogh, Słoneczniki

Kompozycja otwarta

To taki układ elementów plastycznych, który sprawia wrażenie, jakby nie kończył się na płaszczyźnie obrazu, lecz rozciągał poza nią. Dzieje się tak dlatego, że artysta ukazał w pracy zarówno całe postacie i obiekty, jak i ich fragmenty - możemy sobie zatem wyobrazić, że pozostałe części znajdują się poza obrębem dzieła. Widz patrząc na taki obraz ma wrażenie, że ogląda jedynie wycinek rzeczywistości czy większej przestrzeni, której wyglądu może się domyślić. Jedyną granicę wyznaczają ramy płótna.

Kompozycja otwarta - przykłady

Claude Monet, Lilie Wodne

Jacob van Ruisdael, Karjobraz z wodospadem

Piet Mondrian, Broadway Boogie Woogie

Czas na tworzenie

Kompozycja otwartaPraca plastyczna

Przygotuj:- kartka z bloku A4 - wycinek z gazety/pocztówkę przedstawiajaca pejzaż-nożyczki -klej - pastele/farby

2.

1.

Przygotuj kartke z bloku w formacie A4 oraz pocztówkę lub wydrukowaną fotografię krajobrazu. Przyjrzyj się dokładnie fotografii. Co mogłoby się znaleźć poza kadrem ze zdjęcia? Co mógłbyś domalować swoją wyobraźnią?

Przyklej teraz w dowolnym miejscu arkusza papieru swoja fotografię tak, aby móc domalować to, co podpowiedziała Ci wyobraźnia. Powiekszyć, poszerzyć, dopowiedzieć ten kadr o dodatkowe elementy. Namalować ciąg dalszy tego krajobrazu tak, by pocztówka wtopiła się w twoje dzieło i stała jego całością.

3.

Praca gotowa:)

2.

Kompozycja zamkniętaPraca plastyczna

Przygotuj:- kartka z bloku A4 - pastele/farby(kompozycja kwiatowa/martwa natura)

2.

1.

3.

Przygotuj kartke z bloku w formacie A4. Na 1/3 wysokości naszkicuj delikatnie poziomą linię, która będzie wyznaczała powierzchnię stołu. Zrób szkic kompozycji dwóch lub trzech dowolnych owoców luba warzyw.

Używając farb zamaluj swój szkic tworząc z niego obraz. Zastosuj walor, światłocień. Zaznacz miejsca, na które pada światło, a które pozostaja w cieniu.Tło również namaluj wykorzystując odcienie, walor, światłocień. Niech nie pozostanie płaską plama w jednym kolorze.

Praca gotowa:)

Kompozycja rytmiczna

Polega na ukazywaniu w regularnych odstępach wielu takich samych lub podobnych elementów plastycznych. Mogą nimi być np.: pasy, figury geometryczne, plamy barwne, linie. W obrazach o kompozycji rytmicznej dostrzegamy np. szeregi postaci, ciągi domów, drzew, ulic lub innych obiektów.

Menu

Kompozycja rytmiczna - przykłady

Andre Derain, Port rybacki w Collioure

E. Dwurnik, Czerwone tulipany

T.Dominik, Kompozycja

Czas na tworzenie

Kompozycja rytmicznaPraca plastyczna

Przygotuj:- kartka z bloku A4 - pastele/farby- papier wycinankowy -nożyczki, klej(podręcznik str. 61)

1.

Przygotuj kartkę z bloku w formacie A4. Namaluj tło w dowolnym kolorze lub stosując pasy w kilku barwach.Z kolorowego papieru wycinankowego wytnij dowolne figury geometryczne - różnej wielkości.Niech jedna będzie naprawdę duża, a pozostałe - takiej samej wielkości.

2.

Z wyciętych figur ułóż ciekawą kompozycję rytmiczną. Naklej ją na wcześniej przygotowane tło.

3.

Praca gotowa:)

Dziękuję!

Zdjęcie pracy prześlij przez Teams w zakładce zadania w wyznaczonym terminie.