Armia polska za pierwszych królów elekcyjnych.

Cele i tok lekcji

Obejrzyj prezentację

Wykonaj zadania

Przepisz notatkę

Obejrzyj film

EDUTV

Temat: Armia polska za pierwszych królów elekcyjnych.

Cele lekcji. Po zajęciach uczeń: – omawia położenie geopolityczne państwa polsko-litewskiego po śmierci króla Zygmunta II Augusta oraz plany strategiczne pierwszych władców elekcyjnych – przedstawia przyczyny, przebieg i skutki wojen Rzeczypospolitej z sąsiednimi państwami toczonych w latach 1561–1621 – wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew stoczonych przez wojska polsko-litewskie w drugiej połowie XVI i na początku XVII w. – prezentuje cechy wybitnych wodzów na przykładach Jana Karola Chodkiewicza i Stanisława Żółkiewskiego – wymienia mocne i słabe strony planów dowódców polskich w bitwach: pod Kircholmem, Kłuszynem, Cecorą i Chocimiem – wyjaśnia przyczyny sukcesów i porażek wojsk Rzeczypospolitej w czasach panowania Stefana Batorego oraz Zygmunta III Wazy Tok lekcji. Po zapoznaniu się z tematem w podręczniku s. 79-86 należy: 1. wykonać zadania dotyczący wojskowej historii Polski w XVII wieku, 2. obejrzeć prezentację i odpowiedzieć na pytania, 3. przepisać najważniejsze punkty notatki, 4. obejrzeć animację o hetmanie Stanisławie Żółkiewskim przygotowaną z okazji obchodów "Roku Żółkiewskiego" w 2020 r. Zadania należy wykonać i odesłać do następnej lekcji jako wiadomość w dzienniku Librus.

Armia polska za pierwszych królów elekcyjnych I. Armia polsko-litewska w XV w. 1. Pospolite ruszenie a. obowiązek służby wojskowej szlachty b. wojsko o niewielkiej wartości bojowej 2. Wojska obrony potocznej – armia stała 3. Wojsko kwarciane a. utrzymywane z dochodów pochodzących z dzierżawy dóbr królewskich b. jazda i piechota zorganizowana w roty 4. Piechota wybraniecka a . została zorganizowana przez Stefana Batorego b. składała się z chłopów – 1 żołnierz z dwudziestu łanów kmiecych 5. Pułki Kozaków a. dowództwo atamana koszowego b. wyprawy czajkami c. taktyka walki taborem II. Wojny o Inflanty 1. Działania zbrojne a. zdobycie Połocka – 1579 r. b. zdobycie Wielkich Łuków – 1580 r. c. oblężenie Pskowa – 1581 r. 2. Rozejm w Jamie Zapolskim – 1582 r. a. Polska odzyskała Inflanty i ziemię połocką b. odsunięcie państwa moskiewskiego od Bałtyku na ponad sto lat III. Początek ze Szwedami w pierwszej połowie XVII w. 1. Objęcie tronu polskiego przez następcę tronu szwedzkiego Zygmunta III Wazę 2. Przyłączenie przez Zygmunta III Wazę Estonii do Polski 3. Ofensywa szwedzka w Inflantach – Karol IX Sudermański a. opanowanie przez Szwedów Inflant aż do Dźwiny b. bitwa pod Kircholmem – zwycięstwo Jana Karola Chodkiewicza – 1605 r. IV. Interwencja polska w Moskwie w czasie wielkiej smuty 1. Kryzys wewnętrzny w Rosji a. wielka smuta w Rosji (1598-1613 r.) – uzyskanie przez Dymitra Samozwańca I pomocy polskich magnatów – Jerzego Mniszcha oraz Adama Wiśniowieckiego – po śmierci Borysa Godunowa Dymitr Samozwaniec koronował się na cara Rosji (1605 r.) b. objęcie władzy przez Wasyla Szujskiego c. powstanie chłopskie Bołotnikowa d. druga dymitriada – pojawienie się Dymitra Samozwańca II – 1607 r. 2. Wyprawa polska na Moskwę (1610-1612 r.) a. Sojusz Wasyla Szujskiego ze Szwecją o wyraźnie antypolskim charakterze b. Przystąpienie Polski do wojny z Rosją – oblężenie Smoleńska – zwycięstwo wojsk polskich pod dowództwem hetmana Stanisława Żółkiewskiego pod Kłuszynem – 1610 r. – wkroczenie wojsk polskich pod dowództwem hetmana Stefana Żółkiewskiego do Moskwy – zdobycie przez wojska polskie Smoleńska – antypolskie powstanie w Moskwie – 1611 r. c. rozejm w Dywilinie – 1619 r. – Polska otrzymała ziemie: czernihowską, smoleńską i siewierską – nie rozstrzygnięto pretensji Władysława IV do tronu carów V. Wojna polsko-turecka 1. Przyczyny wybuchu wojny a. walka o dominację w Mołdawii b. najazdy kozackie na ziemie tureckie c. prohabsburska polityka Zygmunta III Wazy – udział lisowczyków w walkach w Siedmiogrodzie d. zakończenie wojny turecko-perskiej 2. Wkroczenie wojsk polskich pod dowództwem hetmana Stefana Żółkiewskiego do Mołdawii – klęska wojsk polskich pod Cecorą – 1620 r. – śmierć hetmana Stanisław Żółkiewskiego 3. Wyprawa turecka na Polskę a. obrona obozu warownego pod Chocimiem – 1621 r. – dowództwo Jana Karola Chodkiewicza b. pokój pod Chocimiem

Odpowiedz na pytania: 1. Z jakiego kraju pochodził król Stefan Batory? 2. Jakie przywileje otrzymywali żołnierze, którzy służyli w piechocie wybranieckiej? 3. Podaj datę dzienną bitwy pod Kircholmem?

1. Zapisz w tabeli informacje na temat formacji wojskowych istniejących w Rzeczypospolitej w XVI i XVII w. Formacja Sposób organizacji Liczebność pospolite ruszenie obrona potoczna wojsko kwarciane 2. Rozstrzygnij, czy podane zdania są prawdziwe, czy fałszywe. Zapisz przy każdym z nich właściwą literę: P (prawda) lub F (fałsz). Zdanie Prawda/Fałsz Przyczyną wojny między Rzecząpospolitą i Moskwą z lat 1577–1582 było dążenie cara Iwana IV Groźnego do zdobycia dostępu do Bałtyku. W wyniku działań wojennych wojskom Stefana Batorego udało się zdobyć twierdze: w Pskowie, Wielkich Łukach i Połocku. Podczas kampanii wojennej w 1579 r. stroną konfliktu, która pierwsza zaatakowała przeciwnika, była Moskwa. Na mocy rozejmu zawartego w Jamie Zapolskim Polska uzyskała południową część Inflant oraz ziemię połocką. 3. Zapisz obok każdego opisu bitwy jej miejsce, datę roczną oraz imię i nazwisko hetmana, który dowodził w niej wojskami Rzeczypospolitej. Opis bitwy Miejsce i data roczna bitwy Imię i nazwisko hetmana Hetman zamierzał zmusić wojska wroga do zmiany dogodnych pozycji. Rozkazał swoim żołnierzom, aby przeprowadzili pozorowany odwrót. Gdy przeciwnicy ruszyli za Polakami i Litwinami, hetman powstrzymał tę symulowaną ucieczkę. Dowodzeni przez niego husarze oraz rajtarzy zaatakowali i rozproszyli jazdę wroga. Spowodowało to zamieszanie w nieprzyjacielskich szeregach i paniczną ucieczkę żołnierzy w kierunku morza. Hetman zdecydował się najpierw na rozprawę z regimentami cudzoziemskimi. Po uporaniu się z nimi husaria została skierowana do walki z oddziałami przeciwników. Jazdę bojarską zmuszono do odwrotu. Siły hetmana rozpoczęły oblężenie obu obozów nieprzyjacielskich. Część żołnierzy z najemnych wojsk cudzoziemskich złożyła przysięgę, że nie będzie walczyć z armią Rzeczypospolitej, część zaś przeszła na polską służbę. Drugi obóz zdobyto po kilkugodzinnych walkach.

Zasady pracy podczas lekcji zdalnych. 1. Interaktywne lekcje odpieramy poprzez dziennik Librus zgodnie z planem. Nieusprawiedliwione odebranie lekcji w innym czasie jest równoznaczne ze spóźnieniem lub nieobecnością na lekcji. 2. Wszystkie zadania lekcyjne wykonujemy i odsyłamy do następnej lekcji poprzez dziennik Librus, chyba że wskazany jest inny sposób i termin. Jeśli jest to niemożliwe proszę korzystać z adresu: b.sowa@lochrobry.eu. 3. Zadania wykonujemy samodzielnie. Proszę odpowiadać krótko i własnymi słowami. W przypadku korzystania z publikacji elektronicznych, stron www, gotowych prezentacji - proszę koniecznie podać źródło. 4. Podczas zajęć nadal będziemy korzystać z edukacyjnych aplikacji interaktywnych. Jeśli będzie to konieczne otrzymacie do nich indywidualne konta dostępu. Wykonywanie takich zadań jest integralną częścią lekcji. 5. Przypominam, że udział w przeprowadzanych podczas nauki zdalnej pracach klasowych, sprawdzianach, kartkówkach i innych sposobach sprawdzania wiedzy jest obowiązkowy. Nieusprawiedliwione nieuczestniczenie w tych formach jest równoznaczne z otrzymaniem jedynki. 6. Nowym sposobem sprawdzania wiedzy z ostatniej lekcji będzie pisemna "odpowiedź". Podobnie jak podczas lekcji tradycyjnej do wybranego ucznia podczas lekcji prześlę 2-3 proste pytania z zakresu ostatnich zajęć, na które będzie musiał przesłać krótką odpowiedź podczas trwania lekcji. 7. Podobnie jak w poprzednim semestrze raz w tygodniu będę oceniać Waszą aktywność podczas nauki zdanej. Uczniowie, którzy na bieżąco będą odsyłać wszystkie poprawnie wykonane zadania mają szansę na otrzymanie oceny bardzo dobrej. 8. Podczas lekcji zdalnych cały czas pozostaję do Waszej dyspozycji. Proszę pisać w razie pytań i niejasności, wyjaśniania nieobecności i wszelkich problemów związanych z nauką zdalną. WSZYSTKIM NAM ŻYCZĘ WZAJEMNEGO ZROZUMIENIA ORAZ POWODZENIA I SUKCESÓW NA MIARĘ MOŻLIWOŚCI W KOLEJMYM SEMESTRZE ROKU SZKOLNEGO 2020/2021.