Części zdania

CZĘŚCI ZDANIA

PODMIOT

ORZECZENIE

PRZYDAWKA

DOPEŁNIENIE

OKOLICZNIK

pODMIOT I Orzeczenie

to główne części zdania

PODMIOT

• oznacza wykonawcę czynności
• odpowiada na pytania kto? co?
• podmiot gtamatyczny - wyrażony rzeczownikiem w mianowniku lub zaimkiem np. Mama piecze ciasto. Oni szybko biegają.
• podmiot ligiczny - wyrażony rzeczownikiem w dopełniaczu - kogo? czego? (nie ma, zabrakło, ubyło) np. Zabrakło mi cukru.
• podmiot domyślny - nie jest wyrażony w zdaniu odrębnym słowem, lecz możemy się go domyślić dzięki formie orzeczenia np. Właśnie jem obiad. (kto? JA)
• podmiot szeregowy - składa się z kilku wyrazów oznaczających wykonawcę czynności np. Ola, Ala i Iza idą na spacer.

ORZECZENIE

• oznacza czynności lub stany
• odpowiada na pytania co robi? co się z nim dzieje?
• bez orzeczenia nie ma zdania!
• jest najczęściej wyrażone czasownikiem w formie osobowej - tzw. orzeczenie czasownikowe np. Dziecko śpi. Mama gotuje. Dziewczynki śpiewają.

UWAGACzasowniki BYĆ, ZOSTAĆ, STAĆ SIĘ czasami wprowadzają informację o tym, kim lub czym jest podmiot, jakie ma cechy lub w jakim stanie się znajduje. Wówczas mamy do czynienia z orzeczeniem imiennym. orzeczenie imienne = osobowa forma czasownika BYĆ, ZOSTAĆ, STAĆ SIĘ + wyraz informujący kim/ czym jest podmiot, jakie ma cechy lub w jakim stanie się znajduje. np. Jaś zostanie aktorem. Damian jest chory. Ola była trzecia na mecie.

PRZYDAWKA

• określa wyłącznie rzeczowniki!
• nazywa cechy osób, przedmiotów i zjawisk

• może być wyrażona: - przymiotnikiem Oblał mnie zimną wodą. - liczebnikiem Zajęła pierwsze miejsce. - rzeczownikiem Idzie mama Tomka. - zaimkiem To jest jej brat. - wyrażeniem Mam kolczyki ze złota. przyimkowym

DOPEŁNIENIE

pytania:

• jest określeniem czasownika, przymiotnika lub przysłówka
• informuje o osobach lub rzeczach związanych z wykonywaną czynnością
• odpowiada na pytania wszystkich przypadków oprócz mianownika!
• najczęściej wyrażane jest: - rzeczownikiem Tata myje samochód. - wyrażeniem przyimkowym Rozmawiałam z przyjacielem. - zaimkiem Słuchał go.

OKOLICZNIK

• określa czasowniki
• informuje o okolicznościach danej czynności, czyli o sposobie, miejscu, czasie, przyczynie, skutku i celu jej wykonania
• najczęściej wyrażony jest: - przysłówkiem Dzieci bawią się wesoło. - zaimkiem Nie odzywaj się tak do mnie. - wyrażeniem Maleństwo wpadło do wody. przyimkowym

WYKRESY zdań

przykłady

czas na ćwiczenia:)

Wykonaj ćwiczenia

zadanie 1

zadanie 3

zadanie 2

zadanie 4

zadanie 5

14

zadanie 7

zadanie 8

zadanie 6

Uzupełnij wykresy zdań

zdanie 1

zdanie 2

zdanie 3

zdanie 4

zdanie 5

zdanie 6