Karol Godula

Prezentacja oKarolu Goduli

Adam Noras klasa VI a

Karol Godula

ur. 8 listopada 1781, zm. 6 lipca 1848 we Wrocławiu. Był górnośląskim przedsiębiorcą. Położył znaczne zasługi dla rozwoju gospodarczego Górnego Śląska.

Co wiemy o Karolu Goduli?

Spadkobierczyni Karola Goduli

Karol Godula został ochrzczony w drewnianym kościele w Przyszowicach (obecnie, przeniesiony, znajduje się w Borowej Wsi). Początkowo chodził do ludowej szkoły w Przyszowicach, później w 1793 r. ze względu na wybitne uzdolnienie dziecka rodzice przenieśli go do gimnazjum cystersów w Rudach Wielkich. Następnie uczył się od 1798 r. w liceum w Opawie.

kościół w Borowej Wsi

Był pierwszym na Górnym Śląsku przemysłowcem, który urzeczywistnił ideę współdziałania różnych gałęzi przemysłu - powiązał ze sobą rolnictwo, leśnictwo, eksploatację glinki, transport, górnictwo i hutnictwo oraz handel.

Należał do pierwszych indywidualnych przedsiębiorców, którzy zbudowali domy mieszkalne dla robotników swoich zakładów. Wprowadził też bezpłatną opiekę lekarską dla swoich pracowników. Był on jedynym przemysłowcem na Górnym Śląsku, który w okresie Wiosny Ludów, czyli ekonomicznego krachu, nie zwalniał robotników.

W 1847 roku, podczas epidemii tyfusu głodowego pomagał swoim pracownikom, pożyczając im zboże i pieniądze. Gdy umierał, zapisał w swoim testamencie do podziału wszystkim swoim pracownikom 50.000 talarów. W ciągu niemal pół wieku ciężkiej pracy rudzkiemu przedsiębiorcy udało się zbudować jedno z największych imperiów przemysłowo-finansowych w ówczesnych Niemczech.

W 1801 r. Karol Godula rozpoczął pracę u hrabiego von Ballestrema. Dzięki swojej inteligencji szybko awansował na zarządcę majątku hrabiego. W 1809 r. von Ballestrem nadał mu tytuł „Amtmanna” (ekonoma), a 5 lat później mianował go głównym ekonomem swoich dóbr. W 1812 r. rozpoczęto budowę huty cynku „Karlhütte”. Hutą zarządzał Godula, a w 1815 r. dostał od swojego pracodawcy 28 kuksów (udziałów) w hucie. W 1828 r. otrzymał drugie tyle kuksów w hucie. Karol Godula zaczął pracę na własny rachunek.

Pierwszą kopalnię „Maria” Karol Godula zbudował w roku 1823. Kopalnia zajmowała się wydobyciem galmanu, a działała do 1895 r. Dzięki zarobionym pieniądzom Godula kupił dobra ziemskie: Orzegów, Szombierki, Bobrek, Bujaków. Zakupił także kopalnie „Stein” i „Rosalie” oraz huty „Morgenroth” i „Gute Hoffnung”. Potem do swojego majątku włączył Paniowy.

Kopalnia rud cynku "Maria" w Miechowicach, na rycinie Ernesta W. Knippla

W dniu śmierci Karola Goduli, jego majątek szacowano na 2 miliony talarów. Na majątek składało się: 19 kopalń galmanu, 40 kopalń węgla kamiennego, 3 huty cynku, 28 kuksów w hucie „Karol”, do tego dochodzą tereny: Orzegów, Szombierki, Bujaków, Bobrek, Paniowy. Dla porównania średnia pensja nauczycielki (bardzo dobrze płatna) rocznie wynosiła około 300 talarów.

dom Karola Goduli

Pozostałości Zamku Rudzikiego

Majątek Karola Goduli odziedziczyła Joanna Gryzik.

Joanna Gryzik przyszła na świat w Zabrzu – Porębie 29 kwietnia 1842r. Rodzicami jej byli Johann Gryzik i Antonina z domu Hain. Chrzest Joanny odbył się 1 maja 1842r. Trzy lata po narodzinach Joanny, Gryzikom urodziła się druga córka Karolina. Niestety po kilku tygodniach w 1845r. w wieku 42 lat umiera ojciec dziewczynek. Sytuacja wdowy z dwójką małych dzieci stała się bardzo trudna. Już w marcu 1846r. Joanna znalazła się w domu Goduli, gdzie zaopiekowała się nią Emilia Lukas, jego gospodyni. Karol Godula nie tylko zaakceptował obecność dziewczynki w swoim domu, ale także zatroszczył się o jej wykształcenie

Można przypuszczać, że Karol Godula bardzo pokochał Joannę, skoro obdarował ją wszystkim co posiadał. Majątek odziedziczony po Karolu Goduli obejmował: 19 kopalń galmanu, 40 kopalń węgla kamiennego, 3 huty cynku, udziały w hucie „Karol”, a także majątek ziemski Szombierki, Orzegów, Bujaków, Bobrek i Paniowy.

W wieku szesnastu lat, piękna milionerka oddała rękę młodemu potomkowi rodziny Schaffgotschów. 15 listopada 1858r. Joanna poślubiła Hansa Ulricha von Schaffgotscha. Uwiecznieniem ich zgodnego małżeństwa była czwórka dzieci. Choć mieli wiele posiadłości, jednak najczęściej zamieszkiwali w pięknym pałacu w Kopicach.Po przeprowadzeniu bilansu w 1905r. majątek spółki oszacowano na 50 mln marek, co oznacza, że hrabina Joanna ośmiokrotnie pomnożyła spadek po Goduli. Hrabina Joanna Schaffgotsch wraz z mężem dla swych pracowników budowali domy, fundowali kościoły, szkoły, przedszkola, szpitale. Schaffgotschowie wspierali także finansowo sierocińce.

Oto tylko niektóre z zasług Joanna von Schaffgotsch - Gryzik:

Rozwijała przemysł w naszej okolicy Oddała swój teren pod budowę kościoła w Orzegowie i przeznaczyła na ten cel 30000 marek Ufundowała ołtarz i zegar w tym kościele Zapłaciła 58 000 talarów za wybudowanie drogi z Szombierek do Chebzia Ufundowała szkołę w Chebziu Ufundowała szkołę w Goduli (byłą SP 39) Ufundowała Dom Nauczyciela w Goduli Ufundowała w Goduli kościół, cmentarz i kostnicę oraz ponosiła 2/3 kosztów utrzymania tej parafii Finansowała utrzymanie sióstr Elżbietanek mieszkających w Goduli Ufundowała szpital w Goduli, w którym mieściła się również ochronka, szkoła robót kobiecych, gospodarstwa domowego, przytułek dla starców i inwalidów Ufundowała odrębną szkołę dla małych dzieci i gospodarstwa domowego Wraz z mężem zorganizowała ogólnodostępną bibliotekę w szkole w Goduli W hutach cynku utworzyła kasę bracką dla pracowników (hutnicy do niej należący mogli korzystać z bezpłatnego leczenia i zasiłku chorobowego) Zorganizowała w swoich zakładach kasy zapomogowe, z których wypłacano zasiłki wdowom i sierotom Łożyła na utrzymanie sierocińca w Bytomiu Ufundowała kościół w Szombierkach Ustanowiła liczne fundacje mszalne Przeznaczyła 90 000 marek na fundację klasztoru oo. Franciszkanów w Panewnikach, którzy mają obowiązek odprawiania „po wieczne czasy” mszy św. w intencji hrabiostwa Schaffgotsch oraz osób z ich rodzin

Home

Dzielnica Rudy Śląskiej (Godula, niem. Godullahütte) jest nazwana jego nazwiskiem. Karol Godula jest patronem Górnośląskiej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości w Chorzowie, Gimnazjum nr 6 w Bytomiu w dzielnicy Szombierki, Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 w Rudzie Śląskiej Wirku, Szkoły Podstawowej nr 40 w Rudzie Śląskiej, a także Centrum Edukacji Ekonomiczno-Handlowej w Tarnowskich Górach.

Pałac Goduli w Szombierkach

Zespół szkół ponadgimnazjalnych nr 3 w Rudzie Śląskiej