Lekts 10 ЭСЭЭ БИЧИХ

Хэл ярианы соёл S.MLM101

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

ЭсэЭний ОНЦЛОГ, бүтэц, агуулгыг баяжуулах аргууд

Лекц 10

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

Эсээ, түүний үндсэн шинж

Эсээ бичих үе шат

Эсээний хэв маяг, бүтэц

Эсээний агуулгыг баяжуулах аргууд

ХИЧЭЭЛИЙН АГУУЛГА

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

ЭСЭЭ

+ info

ЭССЭ

ЭССЕ

ТӨРӨГДӨЛ

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

Эсээ гэж юу вэ? гэсэн асуултад нэг мөр, бүрэн дүүрэн хариулт өгч чадахгүй байгаа нь хэлбэр зохиомж, агуулга болон дүрслэлийн хувьд нийгэм, гүн ухаан, сэтгүүл зүй, уран зохиол, сэтгэл зүй, түүх, байгалийн шинжлэлийн олон шинжийг агуулж байдагтай холбоотой. Гэвч зүй тогтол, бичих арга зүйн дараалал, учир холбогдол, дотоод байгууламж талаасаа харьцангуй тогтсон ойлголтод хүрсэн.

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

• Гүн ухааны (шинжлэх ухааны)
• Уран зохиолын
• Түүх-нийгмийн
• Уран сайхны
• Урлаг, нийтлэлийн
• Шашин зан үйлийн

Эсээ бичих арга зүйн бүтээлүүдэд эсээг дараах байдлаар ангилсан байдаг.

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

1. Эсээ бол “Би” төвтэй бичлэг 2. Эсээ бол ажиглалт 3. Эсээ бол өвөрмөц санаа 4. Эсээ бол таамаглал 5. Эсээ бол баримт, нотолгоо 6. Эсээ бол уран сэтгэмж 7. Эсээ бол задлан шинжлэл 8. Эсээ бол үзэл санаа 9. Эсээ бол зохиогчийн өвөрмөц хэл найруулга

Эсээ нь баримтад тулгуурласан, хувь хүний бодол эргэцүүлэл юм.

S.ML103 Хэл ярианы соёл

Л. Түдэв - баримтат нийтлэл- уран сайхны эсээ Д. Урианхай - гүн ухаан-бодол эргэцүүллийн эсээ Д. Батбаяр - зан үйл-бодол эргэцүүллийн эсээ Ч. Билигсайхан - шүүмж эсээ С. Эрдэнэ - уянгын эсээ хэлбэрийн бүтээлүүд С. Лочин - эсээ роман Ч. Чимэд - эсээ хэлбэрийн тууж Б. Пүрэв-Очир - судалбар эсээ Л. Өлзийтөгс - тэмдэглэл эсээ Б. Наминчимэд - түүхэн эсээ

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

ЭСЭЭНИЙ БИЧЛЭГИЙН ХЭЛБЭР

Зохиогч өөрийн санаа, төлөвлөгөөний дагуу бичих загварт бус эсээг чөлөөт эсээ гэнэ.

ЧӨЛӨӨТ ЭСЭЭ

Өгсөн сэдэв агуулгын хүрээнд тодорхой шаардлагад захирагдан бичих загварт эсээг чөлөөт бус эсээ гэнэ.

ЧӨЛӨӨТ БУС ЭСЭЭ

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

ЭХЛЭЛ ХЭСЭГ

ХҮҮРНЭСЭН ЭСЭЭ

ТАЙЛБАРЛАСАН ЭСЭЭ

ҮНДСЭН ХЭСЭГ

ТӨГСГӨЛ ХЭСЭГ

ТООЧСОН ЭСЭЭ

ЭРГЭЦҮҮЛСЭН ЭСЭЭ

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

ЭСЭЭ БИЧИХ 6 ЗАРЧИМ

1. Яарахгүй байх зарчим

2. Төөрөхгүй байх зарчим

3. Судалгаатай байх зарчим

4. Сунжрахгүй байх зарчим

5. Эхлэлтэй байх зарчим

6. Төгсгөлтэй байх зарчим

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

ЭСЭЭ БИЧИХЭД АНХААРАХ ЗҮЙЛС

05

04

03

01

02

АГУУЛГА ӨРНҮҮЛЭХ

БҮТЭЦ

ЗОРИЛГО

УНШИГЧ

ӨНГӨ АЯС

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

ЖИШЭЭ ТАТАХ АРГА

БАРИМТЫН АРГА

АНГИЛЛЫН АРГА

УЧИР ШАЛТГААНЫ АРГА

ЭСЭЭНИЙ АГУУЛГЫГ БАЯЖУУЛАХ АРГУУД

ҮЙЛ ЯВЦЫН АРГА

ЖИШИХ АРГА

ТОДОРХОЙЛОЛТЫН АРГА

ХҮҮРНЭХ АРГА

ХАРЬЦУУЛАН ЭСРЭГЦҮҮЛЭХ АРГА

ДҮРСЛЭН БИЧИХ АРГА

S.ML103 Хэл ярианы соёл

ЭСЭЭ БИЧИХ ҮЕ ШАТ, АЛХМУУД

1. Бодох ба төлөвлөх

2. Төлөвлөгөөний дагуу бичих

3. Бичсэн эсээг хянан засах

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

П. Батхуяг ХҮН ЕРТӨНЦИЙН "ТЭГ" ХҮҮРНЭЛ шинжлэлт эсээ

Даалгавар Эсээний баримтуудыг түүвэрлэн бичээрэй.

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

П. Батхуяг "НОМОНД ДУРЛАХУЙ" тэмдэглэл эсээ

Даалгавар Эсээний эхлэл, гол болон нэмэлт санаа дүгнэлт хэсгийг тодорхойлоорой.

S.ML103 Хэл ярианы соёл

Д. Батбаяр "САЙХАН" эсээ

Даалгавар Тоочсон, тайлбарласан, харьцуулсан ба эргэцүүлсэн эсээний аль нь болохыг тодорхойлж, баримт, жишээ, ангилал, тоон үзүүлэлт ажиглалт, туршлага гэх зэргээр ангилан, энэ сэдвээр өөрийн санаагаа товч бичээрэй.

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

Л. Түдэв "ГҮЙДЭЛ" исээ

Даалгавар Эсээг эхлэхдээ ямар аргыг хэрэглэсэн байна вэ?

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

Эсээний талаар хэр ойлгосноо шалгаарай.

Эхлэх

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

Толгой өгүүлбэр гэж ямар өгүүлбэрийг хэлэх вэ?

Гол санааг дэмжиж тайлбарлах, баталж нотлох зорилготой өгүүлбэр

Гол санааг илэрхийлсэн, хөтлөн чиглүүлэх үүрэгтэй өгүүлбэр

Эсээг эхлүүлж, уншигчийн анхаарал, сонирхлыг татсан өгүүлбэр

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

Толгой өгүүлбэр гэж ямар өгүүлбэрийг хэлэх вэ?

Гол санааг дэмжиж тайлбарлах, баталж нотлох зорилготой өгүүлбэр

Эсээг эхлүүлж, уншигчийн анхаарал, сонирхлыг татсан өгүүлбэр

Гол санааг илэрхийлсэн, хөтлөн чиглүүлэх үүрэгтэй өгүүлбэр

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

Аль нь эсээний шинжид хамаарахгүй вэ?

Хувь хүний үзэл бодлыг илэрхийлсэн бичлэгийн хэв маяг.

Зураг, бичлэг зэрэг баримт нотолгоо ашигладаг.

Баримт, жишээ нотолгоон дээр тулгуурласан.

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

Аль нь эсээний шинжид хамаарахгүй вэ?

Зураг, бичлэг зэрэг баримт нотолгоо ашигладаг.

Баримт, жишээ нотолгоон дээр тулгуурласан.

Хувь хүний үзэл бодлыг илэрхийлсэн бичлэгийн хэв маяг.

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

Эсээний зорилго аль нь вэ?

Асуудлыг хувийн сэтгэгдэл, бодол эргэцүүллийн маягаар бичих

Аливаа үйл явдлыг цаг хугацааны дараалалтай өгүүлэх

Зохиомжлон найруулан бичих

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

Эсээний зорилго аль нь вэ?

Асуудлыг хувийн сэтгэгдэл, бодол эргэцүүллийн маягаар бичих

Аливаа үйл явдлыг цаг хугацааны дараалалтай өгүүлэх

Зохиомжлон найруулан бичих

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

“Исээ, исүү гэдэг бол исэж жигдэрсэн айргийн нэр” гэж хэлсэн эрдэмтэн хэн бэ?

П. Батхуяг

Д. Галбаатар

Л. Түдэв

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

“Исээ, исүү гэдэг бол исэж жигдэрсэн айргийн нэр” гэж хэлсэн эрдэмтэн хэн бэ?

Д. Галбаатар

Л. Түдэв

П. Батхуяг

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

Хэрэг явдлыг цаг хугацааны дарааллаар өрнүүлэн, тодорхой дүр дүрслэлээр баяжуулан бичихийг ... арга гэдэг.

хүүрнэх

тодорхойлох

дүрслэн бичих

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

Хэрэг явдлыг цаг хугацааны дарааллаар өрнүүлэн, тодорхой дүр дүрслэлээр баяжуулан бичихийг ... арга гэдэг.

хүүрнэх

дүрслэн бичих

тодорхойлох

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

Өгсөн сэдэв агуулгын хүрээнд тодорхой шаардлагад захирагдан бичих загварт эсээг ...... гэнэ.

тэмдэглэл эсээ

чөлөөт эсээ

чөлөөт бус эсээ

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

Өгсөн сэдэв агуулгын хүрээнд тодорхой шаардлагад захирагдан бичих загварт эсээг ...... гэнэ.

чөлөөт бус эсээ

чөлөөт эсээ

тэмдэглэл эсээ

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

Дүгнэлт

Сэдвийг дахин эхнээс нь анхааран ойлгож судлаарай.

Нэг ч асуулт зөв хариулж чадаагүй бол ...

Эсээний талаар сурах бичгээс уншиж мэдлэгээ бататгаарай.

1-3 асуултад зөв хариулсан бол ...

Алдсан асуултуудаа эргэж хараарай.

4-5 асуултад зөв хариулсан бол ...

Сайн байна. Баяр хүргэе!

Бүх асуултад зөв хариулсан бол ...

S.MLM101 Хэл ярианы соёл

Зураг дээр дарж, цахим хичээлийн талаарх судалгаанд хариулна уу?

Асуумжийн үр дүнг таны бичсэн мэйл хаяг руу илгээнэ.

АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА.