krew

GRUPY KRWI

grupy krwi gra

mała powtórka

PODSUMOWANIE

CHOROBY

SERCE

KRWIOBIEGI

NACZYNIA KRWIONOŚNE

BUDOWA I FUNKCJE KRWI

TO CO NAJWAŻNIEJSZE: - rola głównych składników krwi (krwinki czerwone i białe, płytki krwi, osocze) - grupy krwi układu AB0 i Rh - społeczne znaczenie krwiodawstwa;

ZAPISZ SAME ODPOWIEDZI - NIE PRZEPISUJ PYTAŃ1. ile mamy krwi? 2. 3 funkcje krwi 3. co to jest osocze? 4. funkcje elementów morfotycznych (1zdaniem) -ERYTROCYTÓW -LEUKOCYTÓW -TROMBOCYTÓW

NA PODSTAWIE FILMU I PODRĘCZNIKA ZAPISZ W ZESZYCIE OPDOWIEDZ NA PYTANIA: 1. ile mamy krwi? 2. 3 wybrane funkcje krwi 3. z czego składa się krew? 4. funkcje osocza i elementów morfotycznych -krwinek czerwonych (ERYTROCYTÓW), -krwinek białych (LEUKOCYTÓW), -płytek krwi (TROMBOCYTÓW).

FUNKCJE KRWI

- dostarcza do komórek TLEN (z płuc) i SUBSTANCJE ODŻYWCZE (z przewodu pokarmowego) - zabiera z komórek CO2 i ZPPM (zbędne produkty przemiany materii) - transportuje witaminy i inne związki regulujące pracę organizmu - reguluje temperaturę ciała - zwalcza czynniki chorobotwórcze

5,30

PRAWIDŁOWE DZIAŁANIE CAŁEGO ORGANIZMU

ZWALCZANIE CZYNNIKÓW CHOROBOTWÓRCZYCH

TRANSPORT TLENU I SUBSTANCJI POKARMOWYCH

FUNKCJE KRWI

FUNKCJE KRWI ....

FUNKCJE KRWI

- dostarcza do komórek TLEN (z płuc) i SUBSTANCJE ODŻYWCZE (z przewodu pokarmowego) - zabiera z komórek CO2 i ZPPM (zbędne produkty przemiany materii) - transportuje witaminy i inne związki regulujące pracę organizmu - reguluje temperaturę ciała - zwalcza czynniki chorobotwórcze

TROMBOCYTY płytki krwi

LEUKOCYTY k. białe

ERYTROCYTY k. czerwone

ELEMENTY MORFOTYCZNE (KRWINKI= KOMÓRKI KRWI)

woda i rozpuszczone w niej różne substancje

płynna część krwi

OSOCZE

SKŁAD KRWI

ERYTROCYTY - KRWINKI CZERWONE

ERYTROCYTY

- 4,5 - 6 mln/1 mm3 krwi - czerwony barwnik HEMOGLOBINA, zawiera Fe i łączy się z tlenem - transportują tlen - powstają w czerwonym szpiku kostnym - żyją 4 miesiące i kończą swój żywot w wątrobie i śledzionie - kształt spłaszczonego krążka brak jądra komórkowego (więcej miejsca na tlen)

LEUKOCYTY - KRWINKI BIAŁE

4-10 tys/1mm3 krwi - mają jądro i zdolność ruchu - niszczą drobnoustroje chorobotwórcze - produkują przeciwciała pomagające niszczyć bakterie i wirusy (odporność)

TROMBOCYTY - PŁYTKI KRWI

- 150 - 400 tys/1mm3 krwi - brak jądra, najmniejsze ze wszystkich - odpowiadają za krzepnięcie krwi - naprawiają uszkodzone naczynia krwionośne, tworzą skrzep/strupek

proces krzepnięcia krwi

4,14

1. napisz, która grupa krwi i dlaczego, jest: - UNIWERSALNYM DAWCĄ - UNIWERSALNYM BIORCĄ 2. wyjaśnij, na czym polega KONFLIKT SEROLOGICZNY

ZADANIE

*ANTYGEN to susbstancja rozpoznawana przez organizm jako obca. Dzięki temu organizm odróżnia własne komórki od obcych. Antygeny są zwalczane przez PRZECIWCIAŁA

GRUPA KRWI zależy od obecności na erytrocytach specjalnych białek tzw. ANTYGENÓW* A lub B

PRZECIWCIAŁA ANTY-A i ANTY-B

PRZECIWCIAŁA ANTY-A

PRZECIWCIAŁA ANTY-B

BIORCA KRWI

DAWCA KRWI

0-

AB-

B-

A-

0Rh-

ABRh+

ABRh-

BRh-

BRh+

ARh-

0Rh+

ARh+

0+

AB+

B+

A+

BIOROCA

D A W C A

0-

AB-

B-

A-

0Rh-

ABRh+

ABRh-

BRh-

BRh+

ARh-

0Rh+

ARh+

0+

AB+

B+

A+

BIOROCA

D A W C A

AB

BIORCA

DAWCA

BIORCA

BIORCA

BIORCA

CO2

O2

CO2

O2

NACZYNIA WŁOSOWATE W CIELE

NACZYNIA WŁOSOWATE W PŁUCACH

TĘTNICA GŁÓWNA (AORTA)

ŻYŁA PŁUCNA

TĘTNICA PŁUCNA

ŻYŁA GŁÓWNA

LK

PP

PK

LP

układ krwionośny człowieka jest UKŁADEM ZAMKNIĘTYM tzn. krew płynie w naczyniach krwionośnych i nie wlewa się do jam ciała.

BUDOWA I ROLA NACZYŃ KRWIONOŚNYCH

układ krwionośny człowieka jest UKŁADEM ZAMKNIĘTYM tzn. krew płynie w naczyniach krwionośnych i nie wlewa się do jam ciała.

BUDOWA I ROLA NACZYŃ KRWIONOŚNYCH

rodzaje naczyń

działanie zastawek

POCZYTAJ W PODRĘCZNIKU

RODZAJE I FUNKCJE NACZYŃ KRWIONOŚNYCH

NACZYNIA WŁOSOWATE

- łączą tętnice z żyłami - oplatają każdy narząd -ceniutkie ściany - wymiana substancji między krwią a narządami

- niskie ciśnienie i prędkość krwi - cienkie, delikatne ściany - duże światło (otwór) - krew do serca "pod górę" - zastawki (krew się nie cofa)

ŻYŁY

- wysokie ciśnienie i prędkość krwi - grube, sprężyste ściany - małe światło (otwór) - krew od serca

TĘTNICE

działanie zastawek w żyłach

BUDOWA I PRACA SERCA

książka, atlas

10d

10b

1b

10c

10a

1a

Podpisz elementy budowy serca 1 - 10, zaznacz strzałkami kierunek przepływu krwi w sercu zaznacz czy krew niesie CO2, czy O2

O2

O2

O2

O2

CO2

CO2

CO2

CO2

żyła główna dolna

żyła główna górna

tetnice płucne

żyły płucne

aorta

przegroda

lewa komora

prawa komora

lewy przedsionek

prawy przedsionek

budowa serca

budowa serca

SERCE wyjęte z ciała jeszcze przez kilka minut pracuje. Sprawia to tzw. UKŁAD PRZEWODZĄCY SERCA - taki jego prywatny układ nerwowy, który stymuluje skurcze

AUTOMATYZM PRACY SERCA

cykl pracy serca

CYKL PRACY SERCA

1. Serce składa się z dwóch przedsionków i dwóch komór (czterodzielna budowa) 2. przegroda międzykomorowa zapobiega mieszaniu się krwi utlenowanej (LK) z krwią odtlenowaną (PK) Z - zastawki zapobiegają cofaniu się krwi

przegroda międzykomorowa

ściany lewej komory są grubsze niż prawej - bo kurczy się ona z większą siłą, aby wtłoczyć krew do aorty

To sieć naczyń krwionośnych oplatających serce (jak wieniec). Krew w nich płynąca dostarcza sercu tlen i substancje pokarmowe. (taki prywatny sercowy układ krążenia)

NACZYNIA WIEŃCOWE

STRONY SERCA

czyli jak krąży krew

KRWIobiegi

Click here to edit this text

Click here to edit this text

CO2

O2

CO2

O2

NACZYNIA WŁOSOWATE W CIELE

NACZYNIA WŁOSOWATE W PŁUCACH

TĘTNICA GŁÓWNA (AORTA)

ŻYŁA PŁUCNA

TĘTNICA PŁUCNA

ŻYŁA GŁÓWNA

LK

PP

PK

LP

CO2

O2

CO2

O2

NACZYNIA WŁOSOWATE W CIELE

NACZYNIA WŁOSOWATE W PŁUCACH

TĘTNICA GŁÓWNA (AORTA)

ŻYŁA PŁUCNA

TĘTNICA PŁUCNA

ŻYŁA GŁÓWNA

LK

PP

PK

LP

SERCE --> PŁUCA --> SERCE

MAŁY OBIEG KRWI

mały krwiobieg

KRWIOBIEG MAŁY

LEWY PRZEDSIONEK

ŻYŁY PŁUCNE

NACZYNIA WŁOSOWATE W PŁUCACH

TĘTNICE PŁUCNE

PRAWA KOMORA

O2

O2

CO2

CO2

SERCE --> CIAŁO --> SERCE

DUŻY OBIEG KRWI

duży krwoibieg

KRWIOBIEG DUŻY

PRAWY PRZEDSIONEK

ŻYŁY GŁÓWNE

NACZYNIA WŁOSOWATE WSZYSTKICH NARZĄDÓW

AORTA

LEWA KOMORA

CO2

O2

7a

iZ

HIGIENA I CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA

HIGIENA I CHOROBY UKŁADU KRWIONOŚNEGO

1. Wymień 4 choroby układu krwionośnego, podaj ich przyczyny i profilaktykę 2. dlaczego powinno się regularnie wykonywać okresowe badania krwi oraz pomiary ciśnienia i tętna? 3. Na czym polega miażdżyca naczyń krwionośnych 4. na czym polega choroba wieńcowa i do jakiej choroby prowadzi?

uważnie oglądnij filmik, a znajdziesz odpowiedzi na powyższe pytania!!!

złe nawyki

czynniki genetyczne

2.

czym się różni krwawienie od krwotoku? jak postępować w przypadku krwawienia z nosa?

Krew wypływa z rany jednostajnym strumieniem i jest koloru ciemnoczerwonego

Krew wypływa z rany pulsacyjnie i jest koloru jasnoczerwonego

PODSUMOWANIE

naczynia er

krew

serce

krwiobiegi -qiuzi

- ......................... czyli PŁYTKI KRWI

- ......................... czyli KRWINKI BIAŁE

- ERYTROCYTY czyli KRWINKI...........................

ELEMENTY MORFOTYCZNE czyli ......................................

.............................................. czyli płynna część krwi.

SKŁAD KRWI