MALARSTWO I RZEŹBA

MALARSTWO I RZEŹBA

01

MALARSTWO

Dzieła malarskie budzą nasze emocje, zachwycają lub dostarczają innych intensywnych przeżyć niezależnie od tego, czy naśladują rzeczywistość, czy przedstawiają abstrakcyjne kształty zrodzone w wyobraźni artysty.

Najważniejsze typy dzieł malarskich ze względu na temat

MALARSTWO RODZAJOWE

AKT

PORTRET

PEJZAŻ

MARTWA NATURA

MALARSTWO ABSTRAKCYJNE

JĘZYK MALARSTWA

Główne środki wyrazu: • kolor – paleta barwna ma wpływ m.in. na wymowę dzieła, • kształty – oddają w sposób realistyczny (figuratywny) lub umowny (abstrakcyjny) treść obrazu, • kompozycja – układ elementów na obrazie, • perspektywa – umożliwia przedstawienie trójwymiarowej przestrzeni, • faktura – zależy od techniki malarskiej i wykorzystanych narzędzi, np. ślady pędzla na płótnie, • światłocień – pozwala dzięki zróżnicowaniu natężenia światła wyeksponować ważne elementy kompozycji oraz realistycznie ukazać rzeczywistość.

JAK OCENIAĆ OBRAZY?:

Mimo że pejzaż różni się od portretu czy martwej natury, podstawowe zasady oceny dzieł malarskich są podobne. Bierzemy pod uwagę: • oryginalność – zaletą obrazu jest wykorzystanie w nim nowych pomysłów i rozwiązań malarskich, choć naśladowanie stosowanych już wcześniej nie zawsze musi być wadą; • wywoływanie emocji – dzieło powinno powodować u odbiorcy wyraźną reakcję uczuciową, np. zachwyt, radość, lęk, wstrząs; • ekspresja – niektóre obrazy poprzez zastosowane środki wyrazu wywierają na odbiorcach duże wrażenie, inne oddziałują mniej intensywnie; • oddziaływanie na wyobraźnię – szczególnie ceni się te dzieła, które budzą różne skojarzenia.

ĆWICZENIA:

1. Podajcie trzy powody, dla których ludzie ozdabiają ściany mieszkań obrazami. Jakie inne funkcje, oprócz zdobniczej, pełnią dzieła malarskie? 2. Z jakich powodów, Twoim zdaniem, malarze uwieczniają zwykłe codzienne czynności na obrazach? 3. Przyjrzyj się autoportretowi Albrechta Dürera. Jak sądzisz, w jakim celu artyści utrwalali swoje wizerunki? Czy powody, dla których ludzie współcześnie robią selfie [selfi], są podobne? 4 Dlaczego, Waszym zdaniem, oryginały dzieł malarskich są bardziej cenione niż reprodukcje? Zapiszcie na kartkach, jakie są zalety obcowania z oryginalnym dziełem sztuki, a jakie – z jego kopią

ZADANIE DOMOWE

Opisz i oceń wybrany przez Ciebie obraz z dowolnej epoki. Poszukaj w wybranym źródle informacji o trendach, jakie obowiązywały w tym czasie w malarstwie. Uwzględnij te wiadomości w swoim opisie.

02

RZEŹBA

Dzieła rzeźbiarskie możemy podziwiać nie tylko w galeriach i muzeach. Spotykamy je niemal każdego dnia w miejscach publicznych, kościołach, parkach, na cmentarzach. Rzeźby, podobnie jak np. dzieła architektury, są stałym elementem naszej codzienności.

TYPY DZIEŁ RZEŹBIARSKICH

PŁASKORZEŹBA

POPIERSIE

RZEŹBA GRUPOWA

RZEŹBA ABSTRAKCYJNA

RZEŹBA PLENEROWA

POSĄG

JĘZYK RZEŹBY

Główne środki wyrazu: • tworzywo – materiał, z którego została wykonana rzeźba, np. kamień, drewno, gips, metal, glina, • kompozycja – przemyślany układ poszczególnych części rzeźby; kompozycja może być dynamiczna lub statyczna, niezależnie od tego, czy dzieło składa się z jednego (np. posąg), czy też z wielu elementów (rzeźba grupowa), • faktura – sposób uformowania powierzchni rzeźby; może być np. gładka, chropowata, matowa, lśniąca, surowa lub starannie obrobiona, • wielkość – rozmiary rzeźby są zazwyczaj związane z jej funkcją, np. dzieła monumentalne najczęściej ustawia się w miejscach publicznych (zwykle upamiętniają ważne postacie lub wydarzenia historyczne), z kolei drobne rzeźby częściej pełnią funkcję ozdobną i ustawiane są w prywatnych pomieszczeniach, • barwa – jest uzależniona od materiału, z którego rzeźba została wykonana, bądź jest rezultatem jej pomalowania.

JAK OCENIAĆ RZEŹBY?

Na pierwszy rzut oka abstrakcyjne dzieło przygotowane w przestrzeni z tworzyw sztucznych albo wystawiona w muzeum sprasowana karoseria samochodu mają niewiele wspólnego z klasycznym posągiem z marmuru. Wszystkie te dzieła są jednak rzeźbami i zasady ich oceniania są podobne. Zwracamy uwagę na: • oryginalność, siłę wyrazu, skojarzenia, które pojawiają się podczas oglądania dzieła – w odbiorze sztuki, bez względu na dziedzinę, ważne są emocje, wrażenia, które nam towarzyszą; • spójność przekazu – podstawowe elementy rzeźby, takie jak sposób wykończenia, proporcje, wielkość i funkcja, powinny ze sobą współgrać; • wkomponowanie w otoczenie – jeśli rzeźba zajmuje miejsce w przestrzeni, artysta musi uwzględnić lokalizację, w której dzieło będzie eksponowane; • funkcjonalność – rzeźba powinna jak najlepiej realizować swój cel, np. przekazywać jakieś idee, wartości albo kogoś upamiętniać.

ĆWICZENIA:

1. Poszukaj informacji o wymienionych polskich rzeźbiarzach. Obejrzyj zdjęcia ich prac w internecie. Które z nich zainteresowały Cię na tyle, że chętnie obejrzysz je w rzeczywistości, np. w galerii, w muzeum? Przygotuj notatkę, w której uzasadnisz swój wybór. Magdalena Abakanowicz, Mirosław Bałka, Henryk Burzec, Barbara Falender, Władysław Hasior, Katarzyna Kobro, Igor Mitoraj, Alina Ślesińska

DZIĘKUJĘ!