Opowiadania Borowskiego

opowiadania TADEUSZA borowskiego

OpracowałaEla Szymczak

tadeusz borowski

Nie ma piękna, jeśli w nim leży krzywda człowieka. Nie ma prawdy, która tę krzywdę pomija. Nie ma dobra, które na nią pozwala.

• 25 lutego 1943 Borowski został aresztowany w mieszkaniu przyjaciół i wywieziony na Pawiak a następnie do Auschwitz.
• Dzień przed nim gestapo schwytało Marię Runo, zwaną Tuśką, z którą Borowski był związany. Trafiła ona do obozu kobiecego w Birkenau.

• Opowiadania Borowskiego są wynikiem jego osobistych przeżyć.
• Autor eksponuje w nich uprzedmiotowienie człowieka,
• Zwraca uwagę na rozpad wartości i relacji międzyludzkich.

narrator opowiadania a autor

Tadek - narrator opowiadań "Pożegnanie z Marią" ma wiele cech wspólnych z autorem - Tadeuszem Borowskim. Istnieją między nimi podobieństwa, ale pamiętajcie jednak, że nie wolno utożsamiać narratora z autorem.

"pożegnanie z marią"

„Pożegnanie z Marią” zostało opublikowane po raz pierwszy w 1947 r. W opowiadaniu tym autor przedstawił ze sporą dozą autobiografizmu (wyraźne nawiązania do życia Borowskiego w czasie wojny) realia okupowanej Warszawy.

"u nas w auschwitzu..."

Choć więźniów było o wiele więcej niż pilnujących ich katów, byli zniewoleni bardziej nie przez strach przed karabinami, lecz strach przed jakąkolwiek próbą oporu. Byli zniewoleni przez ludzi i przez samych siebie – więźniowie swego własnego strachu przed działaniem. Myśleli, że posłuszeństwem zapewnią sobie spokój, a skazywali się tylko na powolną śmierć i upodlenie, pogłębiające odczłowieczenie.

Tadek pisze :„Jakże to jest, że nikt nie krzyknie, nie plunie w twarz, nie rzuci się na pierś? Zdejmujemy czapkę przed esmanami wracającymi spod lasu, jak wyczytają, idziemy z nimi na śmierć i – nic? Głodujemy, mokniemy na deszczu, zabierają nam najbliższych. Oto jest dziwne opętanie człowieka przez człowieka. Oto jest dzika bierność, której nic nie przełamie."

W opowiadaniu „U nas, w Auschwitzu…”, które ma charakter epistolarny, narrator w dziewięciu listach opisuje ukochanej warunki obozowego życia, obserwacje na temat współwięźniów i samego siebie.

"proszę państwa do gazu"

„Proszę państwa do gazu” to opowiadanie, które ukazuje zachowanie więźniów przebywających w Oświęcimiu. Tadeusz pracuje przy rozładunku transportu więźniów, którzy przybyli do obozu. Po wyjściu z wagonów ludzie są segregowani na tych, którzy pójdą od razu na śmierć, i na tych, którzy przed śmiercią jeszcze popracują. Dzień, w którym do obozu przybył transport Sosnowiec-Będzin, okazał się dla Tadka czasem ciężkiej próby. Henri namówił go na pracę przy rampie. Polegała ona na rozładowywaniu wagonów – segregowaniu ludzi, odbieraniu im mienia oraz sprzątania środków transportu, gdzie często pozostawały cenne przedmioty ukryte gdzieś pomiędzy walającymi się ciałami, resztkami i wydzielinami.

Listen

jak rodzi się zło?

• Narrator nie radził sobie z pracą. Ogarniały go nienawiść, obrzydzenie i strach.
• Nie współczuł ludziom, lecz po prostu nimi gardził. Czuł, że to przez nich musi pracować. Zastanawiał się nad tym, czy jest dobrym człowiekiem, skoro w jego głowie pojawiały się takie myśli.

• W wypowiedziach narratora pojawiają się jednak i takie, które świadczą o jego postępującym zobojętnieniu.
• Kiedy porównuje wynoszone z wagonów dzieci do kurczaków, zaczyna mówić w sposób zbliżony do innych członków ekipy, dla których praca przy rozładunku była po prostu sposobem na życie.

człowiek zlagrowany

• Doświadczenie głodu i wszechogarniającej śmierci kształtują typ człowieka zlagrowanego, który :
• rezygnuje z zasad moralnych,
• staje się niewrażliwyi obojętny na cierpienie innych,
• przystosował się do warunków życia w obozie, pozbył się ludzkich odruchów i uczuć,
• zabił w sobie pragnienie wolności.
• Człowiek zlagrowany jest zredukowany jedynie do przemożnego pragnienia przetrwania. Bierność i rezygnacja zamiast buntu zwiększały szansę na przeżycie.
• Człowiek zlagrowany był włączony w machinę represji przez oprawców, dostosował się do warunków obozowych.

mechanizmy zniewolenia w filmie "eksperyment"REŻ. O. HIRSCHBIELG

ZAŁOŻENIA EKSPERYMENTU STANFORDZKIEGO

10

podsumowanie

1. Bohater opowiadań Borowskiego to człowiek, który chce przetrwać.2. Obóz to nie miejsce kary i śmierci, ale również zakład produkcyjny. 3.obóz to nie tylko miejsce, w którym się umiera, to także miejsce, w którym można żyć, mimo ceny utraty człowieczeństwa. 4. W ogólnie przyjętym schemacie kat - to Niemiec, ofiara to Żyd, Polak i inne nacje; w opowiadanych Borowskiego zaciera się ta granica, tzn. ofiara często staje się katem w stosunku do innej ofiary, np. relacje współwięźniów. 5. Przemiana zwykłych ludzi w "ludzi obozu" następuje za pomocą głodu i nadziei na przetrwanie. 6. Głód rozgrzesza wszystko i wszystkich, przezwycięża to, co ludzkie: moralność, przyzwoitość i godność .

zapamiętaj!

dehumanizacja

odwrócony dekalog

człowiek zlagrowany

człowiek heroiczny

relatywizm moralny

to już wszystko