Treny kl. 7 (cykl lekcji)

Jan Kochanowski „Treny”

Ból ojca po stracie dziecka.

Jan Kochanowski „Treny” (wybór).

1. Tren jako gatunek liryki.

Tren to gatunek literacki wywodzący się z poezji starogreckiej. Stanowi pochwałę osoby zmarłej. Jest utworem żałobnym, który wyraża żal, ból po stracie ważnej postaci.

+ info

2. Geneza cyklu oraz jego kompozycja.

„Treny” Jana Kochanowskiego składają się z 19 utworów, związanych ze śmiercią córki poety Orszulki (Urszulki) i jej dedykowanych. Zostały wydane w Krakowie w 1580 roku w kilka zaledwie lub kilkanaście miesięcy po wydarzeniu, o którym opowiadają.

Pochwała zmarłej córki i żal po jej utracie dominują od „Trenu I” do „Trenu VIII”, z kolei następne utwory, aż do „Trenu XVIII”, ukazują przede wszystkim przeżywanie straty. Dopiero ostatnia część cyklu mówi o odzyskaniu spokoju. W „Trenie XIX” słowa pocieszenia wypowiada matka poety. Poucza syna, że cierpienie i przemijanie są doświadczeniami wpisanymi w los człowieka. Trzeba się z nimi pogodzić i znosić je z godnością.

„Treny” są czymś więcej niż opisem ojcowskiego bólu po stracie córki. Stanowią one obronę ludzkiego prawa do cierpienia.

3. Portret Urszulki.

Na podstawie słów otwierających cykl „Trenów” i fragmentu „Trenu XII” scharakteryzuj Urszulę Kochanowską.

Wzrastające cierpienie poety.

Jan Kochanowski „Tren I” i „Tren V”.

1. „Tren I”

Nastrój utworu

Pierwsza część

Podmiot liryczny

Druga część

Temat

2. „Tren V”

„Tren V” jest wyrazem wzrastającego cierpienia poety po śmierci córki. Utwór zawiera rozbudowane porównanie, zwane inaczej homeryckim. Pierwszy człon stanowi obraz małego pędu oliwnego, który dopiero co wzrósł nieopodal macierzystego drzewa, a nieopatrznie został podcięty przez zbyt gorliwego ogrodnika, tępiącego pokrzywy i cernie. Delikatny krzew więdnie i opada ku ziemi. Drugi człon jest wskazaniem na zmarłą Urszulkę. Dziewczynka zostaje porównana do delikatnego krzewu młodej oliwki, który zbyt wcześnie został przycięty.

Porównując zgon dziecka do ścięcia drzewka, zrozpaczony ojciec podkreśla kruchość, delikatność i młody wiek Urszulki. Jej śmierć jest nienaturalna, dlatego poeta zwraca się do Persefony, żony Hadesa i królowej podziemia, która pozwoliła na to, aby rodzice zmarłego dziecka żyli w nieszczęściu.

Uzupełnij notatkę, nazwij określone elementy kompozycyjne. Podkreśl epitety i inne środki poetyckie.

Nad rzeczami zmarłej w opustoszałym domu.

Jan Kochanowski „Tren VII” i „Tren VIII”.

1. „Tren VII”

Kto jest adresatem apostrofy rozpoczynającej utwór?

Kto jest adresatem apostrofy począwszy od wersu jedenastego?

+info

+info

Przeczytaj wers, w którym poeta określa śmierć. Zapisz wnioski.

Przeczytaj fragment trenu opisujący ubiory noszone przez zmarłą za życia i fragment opisujący jej ubiór do trumny. Czym różnią się stroje? Czego doświadcza poeat?

+info

Odczytaj refleksję końcową podmiotu lirycznego. Jak ją rozumiesz?

+info

+info

2. „Tren VIII”

Uzupełnij notatkę dotyczącą trenu.

pobierz

podmiot liryczny i adresat

budowa utworu

obraz dziewczynki

Który z zamieszczonyc w podręczniku trenów było Ci najłatwiej zrozumieć?Wyjaśnij, z czego to wynikało?

Koniec