CHARLES DICKENS

Cel: znam biografię Charlesa Dickensa i jej wpływ na genezę "Opowieści wigilijnej".

Charles Dickens - angielski celebrytaXIX wieku

Karol John Huffam Dickens

przyszedł na świat 7 lutego 1812 roku w bardzo biednej rodzinie w angielskim Portsmouth. Był drugim z dziewiątki dzieci swoich rodziców. Jako dziecko zmagał się z licznymi chorobami oraz jeszcze liczniejszymi przeprowadzkami, co odbiło się na jego edukacji. Od najmłodszych lat starał się kształcić samemu, wiele godzin poświęcając czytaniu. Przez kilka lat uczęszczał do szkół prywatnych dla niezamożnych.

Dziedziniec więzienia Marshalsea

Jego ojciec został w 1824 roku uwięziony za długi, a wraz z nim do placówki przeprowadziła się prawie cała jego rodzina. Popadli w nędzę.

Dickens musiał wówczas porzucić naukę w szkole i podjąć pracę zarobkową w fabryce pasty do butów - przyklejał etykiety na buteleczki. Za dwanaście godzin pracy dostawał sześć szylingów tygodniowo, z rodziną spotykał się w czasie posiłku.

Ilustracja ukazuje młodego Dickensa pracującego w fabryce

Panujące w więzieniu Marshalsea straszne warunki opisał potem w dwóch swoich książkach: w “Małej Dorrit” z 1855 roku i w publikowanej w odcinkach w latach 1836-37 powieści “Klub Pickwicka”. Dzięki harówce w fabryce, doświadczeniu życia w najbiedniejszych dzielnicach Londynu w Dickensie rozwinęła się głębsza wrażliwość na krzywdę i niesprawiedliwość społeczną. Znalazło to odbicie w jego książkach, w których potrafił tak realistycznie portretować ludzi ubogich, sieroty oraz społecznych wyrzutków, opisywać bezduszność machiny urzędniczej i instytucji publicznych wobec ludzkiego cierpienia.

Gdy rodzina Dickensa odziedziczyła całkiem spory majątek, jego ojciec spłacił długi i opuścili więzienne mury. Matka jednak nadal nalegała, żeby Charles został jeszcze na jakiś czas w fabryce.

W końcu 15-letni Dickens zatrudnił się w kancelarii prawniczej, gdzie żarliwie uczył się stenografii. Dzięki tej umiejętności w latach 30. XIX wieku rozpoczął pracę jako reporter w “Morning Chronicle” - zdawał relacje z pracy parlamentu. Pisywał artykuły, jak i krótkie, zabawne historyjki o spotkanych ludziach dla kilku londyńskich dzienników.

Pierwsze opowiadania Dickens opublikował pod pseudonimem “Boz”. W 1836 roku wreszcie zadebiutował swą powieścią zatytułowaną „Klub Pickwicka”, dzięki której zdobył sporą popularność w kręgach środowisk czytelniczych.

Jego kolejne istotne dzieła to m.in. „Oliwer Twist”, który doczekał się licznych ekranizacji czy też „David Coperfield” z wieloma wątkami autobiograficznymi. Bohaterami powieści Dickensa są ludzie ciekawi, często uchodzący za dziwaków i ekscentryków, niekiedy nawet postacie groteskowo-karykaturalne.

Po tym sukcesie całkowicie poświęcił się twórczości literackiej, a jego powieściami zachwycała się młoda królowa Wiktoria. .

To właśnie historia bogatego kupca Ebenezera Scrooge’a, który ze skąpca i mizantropa staje się kochającym dzieci filantropem, zapewniła mu ogromną popularność. W ciągu kilku dni wyprzedał się cały nakład. Dickens opisał czasy rewolucji przemysłowej, która wywróciła do góry nogami życie mieszkańców Anglii epoki wiktoriańskiej, fatalne warunki pracy w fabrykach, początki drapieżnego kapitalizmu, z którego zyski czerpała tylko nieliczna garstka bogatych. W swoich powieściach nie krytykował samego kapitalizmu, ale towarzyszące gospodarczemu rozwojowi społeczne przemiany, prowadzące do skrajnego ubóstwa, chorób i ludzkiego nieszczęścia. “Opowieść wigilijna”, tak samo jak pozostałe powieści Charlesa Dickensa pokazują, do czego prowadzi żądza zysku i wzrost gospodarczy oparty na wyzysku pracy najbiedniejszych oraz dzieci, które w tamtych czasach zatrudniano w fabrykach już w wieku pięciu lat.

Taki też jest główny bohater jego najsłynniejszego dzieła, czyli "Opowieści wigilijnej" z 1843 r.

Dickens stał się najpopularniejszym pisarzem epoki wiktoriańskiej, czczono go w kraju i za granicą. Odbywał rozliczne spotkania autorskie.

W czasie tych wizyt chciał zwiedzić jak najwięcej. Dickens był abolicjonistą, potępiał niewolnictwo nie tylko w swoich książkach. W czasie podróży wielokrotnie występował przed publicznością, miał okazję przemawiać również w Kongresie. Oprócz mówienia o niewolnictwie Dickens podczas swoich wystąpień nawiązywał do praw autorskich i pirackich wersji jego książek, które były dystrybuowane w Stanach Zjednoczonych. Mimo dużej aprobaty i wsparcia tamtejszych pisarzy i polityków niewiele ugrał. Dowiedział się jednak, że powinien być wdzięczny za to, że jest tam popularny.

Dwukrotnie wyjechał z wykładami i odczytami na tournée do Stanów Zjednocznych - w latach 1842 i 1868.

Jak to z celebrytami bywa, w życiu prywatnym Dickensa działo się różnie. Z poślubioną w 1836 r. Catherine doczekał się dziesięciorga dzieci(!).Jednak podczas gdy małżonka zajmowała się dziećmi i domem, pisarz brylował w towarzystwie, podróżował i wdawał się w rozliczne romanse.

Jako 45-latek nawiązał romans z 18-letnią aktorką Nelly Ternan, którą zatrudnił do inscenizacji jednej ze swoich sztuk. Rozstał się później z żoną (separacja), ale nigdy nie wspomniał publicznie o trwającym 13 lat związku z młodą aktorką.

W 1865 roku Dickens wraz z Nelly i jej matką uczestniczyli w kolejowej katastrofie w Staplehurst, w której zginęło dziesięć osób, a kolejne czterdzieści zostało rannych. Wagon, w którym podróżowali, jako jedyny nie wypadł z torów i nie spadł z remontowanego mostu, dzięki czemu pisarz mógł pomagać poszkodowanym.

Dickens był wielkim miłośnikiem zwierząt.

Posiadał wiele zwierząt domowych, do których należały kruki, psy wielu ras, kanarek, orzeł oraz kot. Kruki były prawdopodobnie pierwszymi zwierzętami domowymi Dickensa. Historię tych zwierząt sam Dickens opisał we wstępie do powieści "Barnaba Rudge". W 1842 Dickens przywiózł z Ameryki orła i białego spaniela. Orła bały się dzieci, dlatego też po wyjeździe rodziny Dickensa do Włoch przejął go malarz zwierząt Edwin Landseer. Psów przewinęło się przez jego domostwo wiele, jednak z racji posiadania ptaków długo wzbraniał się przed kotami. Jego serce zdobył głuchy kot Bob, zwany przez wszystkich po prostu "‘The Master's Cat" ("Kot pana domu"), który potrafił robić sztuczkę polegającą na ugaszeniu świecy zręcznym machnięciem łapą. Dickens nie mógł się pogodzić ze śmiercią pupila. Pozostawił sobie po nim osobliwą pamiątkę - wypchaną łapę, która stała się rękojeścią noża do otwierania listów, na którym pisarz kazał wygrawerować: „C.D. In Memory of Bob 1862” (z ang. „C.D. Pamięci Boba 1862”).

18 kwietnia 1869 roku w Chester, podczas podróży z odczytami po Anglii, Szkocji i Irlandii, Dickens dostał pierwszego udaru mózgu. Trzy dni później zemdlał w Preston i lekarz nakazał mu przerwać podróż. Drugiego udaru Dickens doświadczył 8 czerwca 1870 roku w swoim domu w Gads Hill Place po całodziennej pracy nad powieścią „Tajemnica Edwina Drooda”. Nie odzyskał przytomności i zmarł następnego dnia. w wielu angielskich domach przechodzono wówczas żałobę , a na pogrzebie obecna była sama królowa Wiktoria.

PO DICKENSIE ZOSTAŁY NIE TYLKO DZIEŁA LITERACKIE...

W wielu dokumentach i dziełach historycznych pojawiają się głosy, że "Opowieść wigilijna" miała spory wydźwięk społeczny – po jej publikacji znacznie zwiększyła się chęć obchodzenia Bożego Narodzenia.

Do niedawna podobizna Charlesa Dickensa znajdowała się na banknotach 20-funtowych. Pierwszy raz grafika z Dickensem została wydrukowana na pieniądzach w 1992. Ostatecznie banknoty wycofano z obiegu w 2000 roku.

Wielu wybitnych reżyserów mówiło, że Dickens miał wielki wpływ na kino. W wypowiedziach nawiązywali do charakterystycznego dla konstrukcji scenariusza równoległego prowadzenia kilku wątków. Oczywiście pierwsze fabularne filmy pojawiły się wiele lat po śmierci pisarza. O filmowości dzieł Dickensa świadczyć mogą także liczne adaptacje. Do tej pory powstało kilkaset filmów, dzieł telewizyjnych opartych na jego dziełach.

ZAPISZ:O Charlesie Dickensie na pewno zapamiętam ... (5 INFORMACJI)

Dziękuję za wspólną lekcję!

fot. J. Gurney & Son/Boston Public Library, New York Public Library źródło: Preserved Project, Open Culture, Wikipedia