"Przyjaciele" I. Krasicki - lekcja w kl. VI SP

"Prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie" - Ignacy Krasicki - "Przyjaciele".

Lidia Nykiel

Lidia Nykiel

Ignacy Krasicki - autor bajek

+ info

(1735 - 1801) Najwybitniejszy polski pisarz XVIII wieku, nazywany księciem poetów; biskup warmiński, arcybiskup gnieźnieński. Tworzył głównie bajki i satyry, napisał m.in. "Bajki i przypowieści" oraz "Bajki nowe". Jest także autorem pierwszej polskiej powieści "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki".

Przyjaźnił się z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim, był częstym gościem obiadów czwartkowych, czyli organizowanych przez władcę spotkań twórców i uczonych w Zamku Królweskim i w Łazienkach w Warszawie.

Zapoznaj się z informacjami dotyczącymi autora.

Co się zdarzyło na łące?

Obejrzyj krótki filmik:)

Przeczytaj z uwagą tekst bajki, nie zapomnij o przypisach! Opowiedz jej treść.

Wspojźrzy się poza siebie: aż tuż psy i strzelce! Strwożon[1] wielce, Przecież wypadł na drogę, od psów się oddalił. Spotkał konia, prosi go, iżby się użalił: «Weź mnie na grzbiet i unieś!» Koń na to: «Nie mogę, Ale od innych będziesz miał pewną załogę[2]». Jakoż wół się nadarzył. «Ratuj, przyjacielu! » Wół na to: «Takich jak ja zapewne niewielu Znajdziesz, ale poczekaj i ukryj się w trawie, Jałowica mnie czeka, niedługo zabawię. A tymczasem masz kozła, co ci dopomoże». Kozieł: «Żal mi cię, niebożę! Ale ci grzbietu nie dam, twardy, nie dogodzi: Oto wełniasta owca niedaleko chodzi, Będzie ci miętko[3] siedzieć». Owca rzecze: «Ja nie przeczę, Ale choć cię uniosę pomiędzy manowce, Psy dogonią i zjedzą zająca i owcę: Udaj się do cielęcia, które się tu pasie». «Jak ja ciebie mam wziąć na się, Kiedy starsi nie wzięli?» — cielę na to rzekło I uciekło. Gdy więc wszystkie sposoby ratunku upadły, Wśród serdecznych przyjaciół psy zająca zjadły[4].

Ignacy Krasicki Bajki nowe Przyjaciele Zajączek jeden młody Korzystając z swobody Pasł się trawką, ziółkami w polu i ogrodzie, Z każdym w zgodzie. A że był bardzo grzeczny, rozkoszny i miły, Bardzo go inne zwierzęta lubiły. I on też, używając wszystkiego z weselem, Wszystkich był przyjacielem. Raz, gdy wyszedł w świtanie i bujał po łące, Słyszy przerażające Głosy trąb, psów szczekania, trzask wielki po lesie. Stanął… Słucha… Dziwuje się… A gdy się coraz zbliżał ów hałas, wrzask srogi, Zając w nogi.

O kim mowa ?

Wyrazy bliskoznaczne do słowa przyjaciel to:

- prawdziwy

- fałszywy

- stary

- od serca

przyjaciel

Oto ogólny plan wydarzeń. Zapisz punkty w formie równowaników zdań.

1. Zajączek bawi się na łące.

2. Rozpoczyna się polowanie z psami.

3. Zajączek prosi zwierzęta o pomoc.

4. "Przyjaciele" - koń, wół, kozieł, owca i cielę odmawiają pomocy bohaterowi.

5. Psy zjadają zająca.

Każda wymówka jest dobra!

Przytocz wymówki, których użyły zwierzęta poproszone przez zajączka o pomoc. Ułóż wypowiedzi we współczesnym języku, którymi można byłoby zastąpić słowa bohaterów. Zaproponuj, jakim tonem najlepiej wypowiadać te kwestie.

Ilustracja ludzkich wad.

Pretekst - zmyślony i błahy powód ukrywający i usprawiedliwiający prawdziwy cel czyjegoś postępowania.

Egoista - człowiek, który zabiega wyłącznie o własne dobro; samolub, sobek.

Zapaznaj się z powyższymi definicjami, następnie użyj tych słów w zdaniu zawierającym ogólny komentarz do zachowania bohaterów.

Dobierz przymiotniki i określenia pasujące do bohaterów utworu

bezmyślne, miły, obłudny, obojętny, strachliwa, zarozumiały

boi się o własne życie, naśladuje innych, nie może liczyć na przyjaciół, przedkłada własne przyjemności nad powinności wobec przyjaciół, udaje współczucie dla przyjaciela,zrzuca na innych obowiązki wobec przyjaciół

Bohaterowie bajki "Przyjaciele" mają niestety głównie negatywne cechy. Połącz nazwy cech z ich definicjami.

Przyjaciele?

Zacytuj wers podsumowujący opowiedzianą historię . Poszukaj w słowniku języka polskiego, co znaczy przymiotnik "serdeczny", i ustal, czy w tym znaczeniu został on użyty w utworze.

"Wśród serdecznych przyjaciół psy zająca zjadły"

Ironia to zamierzona sprzeczność między pozornie aprobującą wypowiedzią a ukrytą w niej krytyką, czy nawet kpiną.

Zapoznaj się z definicją ironii i jeśli potrafisz, wskaż ją w uworze.

Morał to pouczający wniosek, sfomułowany w zwięzłej formie jako nadrzedny sens utworu.

Sformułuj pouczenie wynikające z utworu.

Wybierz powiedzenie lub przysłowie, które ma podobną wymowę.

1. Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego.

2. Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie.

3. Przyjaciela trudno znależć, a łatwo stracić.

4. Zgoda buduje, niezgoda rujnuje.

5. Przyjaciela tak potrzeba, jak wody i chleba.

Utwór "Przyjaciele" to bajka!

Bajka - krótki, najczęściej wierszowany utwór o charakterze dydaktycznym.

Jej bohaterami są zazwyczaj zwierzęta reprezentujące rózne postawy i cechy człowieka.

Każda bajka zawiera morał wypowiedziany wprost lub wyrażnie zasugerowany.

Bajki dzielą się na narracyjne i epigramatyczne.

Zadanie domowe

Przedstaw pisemnie swoją opinię na temat przyjaźni. Wymień cechy, którymi powinien odznaczać się prawdziwy przyjaciel.

Dziękuję za udział w lekcji!

Lidia Nykiel