Pieśń II, Kochanowski

Temat:

„Serce roście patrząc na te czasy!”.

Jan Kochanowski „Pieśń II” z „Ksiąg pierwszych”.

Na początku przypomnij sobie, co to jest pieśń i czym się charakteryzuje.

główne tematy

Kochanowski podejmuje w pieśniach różne tematy dotyczące miłości, przyjaźni, szczęścia, przyjemności, wspólnego biesiadowania, zalet życia na wsi, natury człowieka, zmienności i niepewności ludzkiego losu, wiary, obowiązków wobec ojczyzny. Utwory pokazują portret człowieka renesansu, który dzieli się swoimi refleksjami nad życiem oraz otaczającym światem. Udziela również rad, jak należy postępować, aby osiągnąć szczęście.

Marek Aureliusz Antoninus Augustus żył w latach 121–180 n.e. Wybitny przywódca, myśliciel i filozof, w latach 161–180 był cesarzem rzymskim. Początkowo rządził wraz z przybranym bratem Lucjuszem Werusem, a po jego śmierci – samodzielnie. W tym czasie prowadzono nieustające wojny, kraj dotknęły też klęski żywiołowe: epidemia dżumy, plaga szarańczy, wylew Tybru.

Marek Aureliusz

+ dodatkowe informacje

Zwróć uwagę na poszczególne części utworu.

Podmiotem lirycznym w wierszu jest człowiek doświadczony, baczny obserwator świata natury, który zachwyca się przyrodą i opisuje cykl zmian pór roku. Podmiot liryczny jest pozytywnie nastawiony do świata.

Co jest źródłem radości podmiotu lirycznego?

Uzupełnij poniższy schemat na podstawie trzech pierwszych strof (zwrotek).

OBRAZ PRZYRODY

mało przedtym

teraz

Przemiany zachodzące w świecie przyrody mają wpływ na stan ducha i uczucia człowieka. Sam proces odradzania się do życia na nowo, wraz z nadejściem wiosny, wszystkiego w naturze, napawa człowieka wewnętrzną radością.

Obserwacja przyrody skłania podmiot liryczny do rozważań na temat ludzkiego życia i wartości, jakimi powinien kierowac się człowiek, by być prawdziwie szczęśliwym. Warunkiem szczęśliwego życia jest posiadanie czystego sumienia. Człowiek, który posiada czyste sumienie nie wstydzi się swoich myśli, jest wolny od trosk. Nie potrzebuje ani wina, ani muzyki, ani śpiewu towarzyszącego zabawom, aby być zadowolonym z życia.

Osoba którą „gryzie mól zakryty”, czyli wszelkie winy ciążące na sumieniu, jest smutna, ponura, pozbawiona wewnętrznej radości i pozytywnych myśli. Człowiek nieprawy cierpi przez wyrzuty sumienia. Nic mu nie smakuje i nie potrafi się z niczego cieszyć.

filozoficzne

nurty

epikureizm

SToicyzm

Stoicyzm pieśni wyraża się w przekonaniu, iż celem życia człowieka jest szczęście, mające swoje źródło w czystości sumienia, poczuciu wewnętrznego spokoju i ładu, a także życiu zgodne z zasadami cnoty. Właśnie cnota – zdaniem stoików – jest jedynym warunkiem, jaki należy spełnić, aby osiągnąć pełnię szczęścia. Uznawana jest ona za najwyższe dobro, o które należy zabiegać.

Kochanowski od­wo­łu­je się rów­nież do filozofii epikurejskiej, opar­tej na hedonizmie. Epi­ku­re­izm po­le­ga na po­szu­ki­wa­niu przy­jem­no­ści, któ­ra prowa­dzi do osią­gnię­cia szczę­ścia.

WNIOSEK

Podmiot liryczny zwraca się do „dobrej myśli”, by zawsze przy nim pozostała - w zwykłych sytuacjach oraz podczas zabawy, by nie opuszczała go bez względu na koleje losu.

ŚRODKI STYLISTYCZNE

BUDOWA UTWORU Pieśń zbudowana jest z 7 strof, z których każda ma 4 wersy. Każdy wers ma 10 sylab. Występują rymy dokładne, parzyste (aabb), żeńskie, archaizmy.

Zadanie domowe

podręcznik, zad. 8 s. 83