"W pustyni i w puszczy"

Henryk Sienkiewicz "W pustyni i w puszczy"

Tematy lekcji

Tajemnice Afryki - o czyhających na bohaterów iniebezpieczeństwach .

W świecie bohaterów "W pustyni i w puszczy"

Wędrówka przez Afrykę. Szlakiem Stasia i Nel

O życiu na Czarnym Lądzie. W afrykańskiej wiosce.

Staś Tarkowski - rycerz bez skazy.

1.

W Świecie bohaterów "W pustyni i w puszczy"

Słowo o autorze

Info

Henryk Sienkiewicz - urodził się w 1846 roku, a zmarł w roku 1916. Pisał powieści oraz nowele, był również dziennikarzem i publicystą. Jako korespondent "Gazety Polskiej" przebywał w Ameryce, w czasie tej podróży powstały "Listy z podróży do Ameryki". Wielką sławę przyniosły mu również "Listy z Afryki". Uwielbiał podróżować. Pod koniec 1890 roku wyruszył w podróż do Zanzibaru. Podróż ta skłoniła go do napisania powieści "W pustyni i w Puszczy". Jest również autorem powieści historycznych takich jak: "Quo Vadis", "Krzyżacy" czy słynnej Trylogii oraz nowel: "Janko Muzykant", "Sachem". W 1905 roku otrzymał Literacką Nagrodę Nobla.

źródło: Wikipedia.pl

TE INFORMACJE ZAPISZCIE W ZESZYCIE LEKTUR

Play

Elementy Świata przedstawionego w powieści

CZAS AKCJI

MIEJSCA AKCJI

Play

BOHATEROWIE

Play

Narracja w powieści

Narrator w powieści jest narratorem trzecioosobowym, ma nieograniczoną wiedzę o świecie przedstawionym. Z jego relacji dowiadujemy się o losach bohaterów, poznajemy tło historyczne oraz faunę i florę Afryki.

"W pustyni i w puszczy to powieść podróżnicza, opowiada o podróżach do egzotycznych krajów, jej bohaterowie przeżywają liczne przygody, występują w niel liczne opisy przyrody oraz innych kultur, adresowana jest zazwyczaj do młodego czytelnika.

Start

Temat: Wędrówka przez afrykę. szlakiem stasia i nel

Bohaterowie powieści Sienkiewicza odwiedzają wiele punktów, które możemy odnaleźć na mapie. Na dzisiejszej lekcji uporządkujemy wiedzę na temat najważniejszych miejsc, które odwiedzają Staś i Nel oraz wydarzeń z nimi związanych.

Uzupełnij kartę pracy oraz wykonaj zadania.

1. Zapiszcie w zeszycie hasło wędrówka. Wokół niego zgromadźcie wszystkie skojarzenia związane z podróżą bohaterów. Możecie swe myśli przedstawić za pomocą rysunku. 2. Wybierz jedną z przygód Stasia i Nel i streść ją w zeszycie. Pamiętaj o zachowaniu trójdzielnej kompozycji.

Staś Tarkowski - rycerz bez skazy

Staś Tarkowski to najważniejszy bohater powieści, który wraz z rozwojem wydarzeń zmienia się, dlatego nazywamy go bohaterem dynamicznym. Przeanalizujemy dziś pochodzenie chłopca oraz jego cechy charakteru i osobowości.

źródło: Sutori.com

Co wiemy o stasiu tarkowskim? Zapisz w zeszycie

jego matka była Francuzką, zmarła przy jego narodzinach

poznajemy go, gdy ma 14 lat

jest synem polskiego inżyniera Władysława Tarkowskiego

przyjaźni się z córką profesora Rawlinsona - Nel

niewiele wiemy o jego wyglądzie - "wzrostem, tężyzną, siłą przerastał swoich rówieśników"; podczas podróży wychudł, ale także zmężniał

Staś to bohater wszechstronnie utalentowany - jest doskonałym pływakiem, strzelcem, doskonale jeździ konno, zna wiele języków

Kto to powiedział?

Jeśli w waszym kraju jest dużo podobnych do ciebie chłopców, to nieprędko dadzą sobie z wami radę.

Clary, dużo widziałem, ale takiego chłopca nie widziałem.

Ty, to sobie zawsze potrafisz poradzić.

Stasiu, powiedz sam, czy jest na świecie człowiek, któremu mógłbym oddać ten mój skarb i to moje kochanie z większą ufnością?

Życie nasze nie jest jeszcze w twoich rękach, a ty przemawiasz do nas jak nasz pan. (...)Dziwny z ciebie uled (chłopiec) i takiego jeszcze nie widziałem.

temat lekcji: tajemnice afryki. o niebezpieczeństwach czyhających na bohaterów

Powieść Sienkiewicza obfituje w różnorodne opisy krajobrazów, które stanowią niesamowitą scenerię dla przygód Stasia i Nel. Bohaterowie przemierzają pustynię, step, sawannę, w końcu busz.

Na szczególną uwagę zasługuje również bogata fauna i flora opisana w powieści. Bohaterowie muszą nauczyć się obcowania ze światem dzikiej przyrody, która czasami im sprzyja, przede wszystkim jednak zagraża.

Temat: O życiu na Czarnym Lądzie. W afrykańskiej wiosce.

Na dzisiejszej lekcji zastanowimy się nad tym jak żyło się w Afryce w XIX wieku. Z kart powieści dowiadujemy się o różnorodności kultury afrykańskiej wynikającej z dużej liczby plemion zamieszkujących ten kontynent. W XIX wieku w Afryce czymś normalnym było niewolnictwo. Ludźmi handlowali Arabowie zamieszkujący północną Afrykę. Między poszczególnymi plemionami wciąż dochodzi do zamieszek. Ponadto trwa Powstanie Madiego przeciwko Egiptowi i Wielkiej Brytanii. Państwa ukazane w powieści są skolonializowane - Egipt i podległy mu Sudan, Kenia i Etiopia znajdują się pod wpływem Anglików.

Kilka słów o wątku historycznym powieści.

Informacje historyczne o powstaniu w Sudanie: Powstanie mahdystów w Sudanie – zbrojne wystąpienie derwiszów (członków muzułmańskiego bractwa religijnego) pod wodzą Mahdiego przeciwko Wielkiej Brytanii w latach 1881–1898

Przyczyny i przebieg powstania mahdystów: 1. Uzależnienie polityczne Sudanu od Egiptu i Wielkiej Brytanii od 1822 roku. 2. Walki między plemionami arabskimi i murzyńskimi, które zamieszkiwały te tereny (zawłaszczanie bydła, wielbłądów, koni, ziem). 3. Okrucieństwo zbrojnych wypraw po kość słoniową i niewolników. 4. Niezadowolenie ludów zamieszkujących Sudan z rządów egipskich. 5. Ogłoszenie się w 1881 roku przez Muhammada Ahmada, przywódcę religijnego, Mahdim, czyli wysłannikiem Bożym. 6. Pokonanie wojsk egipskich przez derwiszów – opanowanie ważnych miast Sudanu, śmierć brytyjskiego generała Gordona i zdobycie Chartumu w styczniu 1885 roku. 7. Rządy religijne i polityczne Mahdiego w Omdurmanie (wiosce pod Chartumem), sprawowane przy pomocy czterech kalifów (muzułmańskich przywódców ducho-wych i świeckich). 8. Śmierć Mahdiego 22 czerwca 1885 roku i objęcie rządów w Sudanie przez jego zwo-lennika – Abdullahiego. 9. Koniec niepodległego Sudanu, który dostał się znów pod kontrolę egipsko-brytyjską

źródło: biulety.nowaera.pl

A jak żyło się w afrykańskiej wiosce? Oto kilka cytatów:

Staś zatrzymał Kinga w odległości stu kroków i począł im się przypatrywać. Słońce oświecało ich dorodne postacie, szerokie piersi i silne ramiona. Uzbrojeni byli w łuki i włócznie. Naokół bioder mieli krótkie spódniczki z wrzosów, a niektórzy – ze skór małpich. Głowy ich zdobiły pióra strusi, papug lub wielkie peruki zdarte z czaszek pawianów. Wyglądali wojowniczo i groźnie, ale stali nieruchomo w milczeniu, albowiem zdumienie ich nie miało wprost granic i potłumiło chęć do boju.

Staś i Nel widzieli po raz pierwszy osadę prawdziwych dzikich, do których nie dotarli nawet Arabowie. Ubranie tych Murzynów składało się tylko z wrzosów lub ze skór pozawiązywanych naokół bioder; wszyscy byli tatuowani. Zarówno mężczyźni, jak i kobiety mieli przedziura-wione uszy i w tych otworach kawałki drzewa lub kości tak duże, że porozciągane klapki uszu sięgały ramion. W dolnej wardze nosili pelele, to jest drewniane lub kościane krążki, wielkie jak spodki od filiżanek. Znakomitsi wojownicy i ich żony mieli na szyjach kołnierze z żelaznego lub mosiężnego drutu tak wysokie i sztywne, że zaledwie mogli poruszać głowami.

Po drodze spotkał Kalego, który poszedł zobaczyć, czy złe Mzimu zjadł ofiarowane mu wczoraj mięso. Młody Murzyn, kochając małą bibi, modlił się także za nią, ale modlił się w całkiem odmienny sposób. Mówił mianowicie złemu Mzimu, że jeśli bibi wyzdrowieje, to on mu co dzień przyniesie kawałek mięsa, ale jeśli umrze, to chociaż się go boi i choć wie, że potem zginie, tak mu przedtem skórę wyłupi, że złe Mzimu na wieki go popamięta

– Czego tak patrzysz? – zapytał Staś – czy myślisz, że drugi wąż może się ukrywać w drzewie?– Nie; Kali bać się Mzimu.– Cóż to jest Mzimu?– Zły duch.– Widziałeś kiedy w życiu Mzimu?– Nie, ale Kali słyszał okropny hałas, który Mzimu robi w chatach czarowników.– To jednak wasi czarownicy się go nie boją?– Czarownicy umieją go zakląć, a potem chodzą po chatach i mówią, że Mzimu się gniewa, więc Murzyni znoszą im banany, miód, pombę, jaja i mięso, aby przebłagać Mzimu.

– To lubisz próżnować? – zapytał Staś.– Kali jest mężczyzną, więc Kali lubi próżnować, gdyż pracować powinny tylko kobiety.– A widzisz jednak, że ja pracuję dla bibi.– Ale za to, gdy bibi dorośnie, będzie musiała pracować na pana wielkiego, a jeśli nie zechce, to pan wielki pewno ją bić. [...]– Bibi to jest... to jest... dobre... Mzimu!A Kali aż przysiadł.I po skończonej robocie zbliżył się nieśmiało do Nel, po czym padł przed nią na twarz i jął powtarzać wprawdzie nie przerażonym, ale błagalnym głosem:– Aka! aka! aka!

Ów, zabiwszy koźlę, wyjął z niego wątrobę i podzielił ją na kilka sporych kąsków, po czym jął obracać ręką i nogą rodzaj kołowrotka i spoglądając to na Kalego, to na M’Ruę ozwał się uroczystym głosem:– Kali, synu Fumby, czy chcesz zjeść kawałek M’Ruy, syna M’Kuli – i ty M’Ruo, synu M’Kuli, czy chcesz zjeść kawałek Kalego, syna Fumby?