6_Rodzaje podmiotów

Różne rodzaje podmiotów.

Na dzisiejszej lekcji...

Uporząkujecie wiedzę o rodzajach podmiotów, poznacie podmiot logiczny. Dowiecie się, jak rozpoznać zdanie bezpodmiotowe.

Podmiotem nazywamy główną część zdania oznajmującą osoby lub rzeczy (zwierzęta, rośliny przedmioty, zjawiska, pojęcia), o których orzeka się w zdaniu. Podmiot zasadniczo odpowiada na pytania: kto? co?

Podmiot w zdaniu może być wyrażony:

* rzeczownikiem, np. Słowik śpiewa. * zaimkiem rzeczownym, np. On śpiewa. * przymiotnikiem, np. Chorzy mają pierwszeństwo. * liczebnikiem, np. Wybiła trzecia. * przysłówkiem, np. Jutro należy do nas.

Rodzaje

podmiotów:

Podział ze względu na formę:

Podział ze względu na ilość:

podmiot pojedynczy podmiot szeregowy

podmiot gramatyczny podmiot logiczny podmiot domyślny

VS

Podmiot gramatyczny

* odpowiada na pytania: kto? co? * występuje w mianowniku * jest najczęściej spotykanym podmiotem Przykłady: Pióro leży na stole. Ona ogląda teraz telewizję. Własne doświadczenie uczy najlepiej.

Podmiot domyślny

w zdaniu w nie wymieniono wprost, kto lub co jest podmiotem, nie jest wyrażony wprost, na wykonawcę czynności wskazuje forma orzeczenia Przykłady: Żyjemy nie tylko dla siebie (my w domyśle). Ojciec wyjechał do Warszawy. Wróci (on w domyśle) dopiero w piątek.

Podmiot logiczny

* odpowiada na pytanie: kogo? czego? (występuje w dopełniaczu)* orzeczenie wówczas mówi o braku, nadmiarze, ubywaniu lub przybywaniu czegoś. Przykłady: Nie ma ( kogo? czego? ) rodziców w domu.Lat ( kogo? czego? ) każdemu z nas przybywa.

Podmiot logiczny

Podmiot logiczny, mój Kolego, odpowiada na pytania: kogo? czego?

Podmiot pojedynczy

w zdaniu występuje tylko jeden podmiot w liczbie pojedynczej lub mnogiej. Przykłady: Kwiaty pachną przepięknie. Uczeń odrobił zadanie domowe.

Podmiot szeregowy

to kilka wyrazów razem wziętych i wymienionych zazwyczaj bezpośrednio po sobie.

Przykłady: Pszczoły, osy i motyle należą do owadów. Konrad, Krzyś i Felek postanowili założyć "Klub Miłośników Książki".

Odmianą podmiotu szeregowego jest podmiot towarzyszący, czyli szereg podmiotów, z których jeden jest wyrażony w mianowniku a pozostałe w innym przypadku.

Przykłady: Premier wraz z ministrami tworzą rząd. Lekarz wraz z pielęgniarką zakończył obchód.

Zdanie bezpodmiotowe

W zdaniach bezpodmiotowych nie można określić wykonawców czynności, a ponadto:

• Orzeczenie jest wyrażone nieosobową formą czasu przeszłego zakończoną na –no, -to, np. Ogłoszono konkurs literacki.

• Orzeczenie jest wyrażone czasownikami typu: trzeba, można, warto, np. Można było myśleć o tym wcześniej. • Dotyczą one niektórych zjawisk atmosferycznych, np. Leje. • Dotyczą one niektórych stanów psychicznych i fizycznych, np. Kłuje mnie w boku.

Kilka ćwiczeń...

Określcie rodzaje podmiotów.

1. Garwony, kruki i jaskółki to są pospolite ptaki. 2. Nie było dzisiaj Halinki w przedszkolu. 3.Właśnie wpadłem na fantastyczny pomysł! 4. Czy Karolina zawsze tak się popisuje? 5. Często gubiłem różne rzeczy. 6. Właśnie zabrakło mąki do pieczenia. 7. W rzecze przybyło wody. 8. Tego nikt się nie spodziewał. 9. W pokoju porozrzucane były skarpetki, podkoszulki i buty.

DO ZOBACZENIA!