SZTUKA WSPÓŁCZESNA

SZTUKA WSPÓŁCZESNA

Pamiętaj, że pod każdym pulsującym elementem znajduje się jakaś informacja!

Ala Krawczyk

Po dzisiejszej lekcji powinieneś umieć:

• omówić kierunki w sztuce współczesnej
• wskazać najważniejsze zjawiska w zakresie współczesnego filmu, teatru, plakatu
• wyliczyć nowe zjawiska artystyczne w sztuce współczesnej
• wskazać najwybitniejszych twórców literatury współczesnej i ich dzieła
• przedstawić typy bohaterów w literaturze współczesnej
• omówić postawy typowe dla literatury współczesnej
• przedstawić motywy typowe dla literatury współczesnej

W sztuce współczesnej trudno zauważyć jakąś jedną wspólną tendencję. Czymś, co w pewnym stopniu łączy współczesnych artystów, wydaje się chęć zwrócenia na siebie uwagi, nawet za cenę wywołania skandalu czy naruszenia dobrego smaku. Widocznym zjawiskiem jest komercjalizacja sztuki.

KIERUNKI W SZTUCE WSPÓŁCZESNEJ

EKSPRESJONIZM ABSTRAKCYJNY

• narodził się w Stanach Zjednoczonych
• jego źródłem był sprzeciw artystów wobec wymogu wzorowania się na naturze, któremu malarstwo podlegało od początku swojego istnienia
• zrezygnowano z nadawania obrazowi znaczenia i przedstawiania na nim czegokolwiek znanego odbiorcy z otaczającego świata
• dzieła tworzone spontanicznie, w sposób niekontrolowany - podkreślenie wagi samego aktu tworzenia
• obrazy złożone z plam kolorów i kształtów, wyrażających przeżycia i nastroje artysty
• najwybitniejszy twórca: Jackson Pollock

Jackson Pollock Ocean Greyness

MINIMALIZM

• oszczędna stylistyka, unikanie dekoracyjności
• dążenie do maksymalnego uproszczenia kompozycji obrazu
• proste formy geometryczne
• ascetyczne układy linii i kolorów
• ograniczenie jaskrawych barw do akcentów
• eliminowanie możliwości kojarzenia elementów dzieła z czymkolwiek - obrazy nie przedstawiają żadnych przedmiotów, tematów czy rychu, pozostają tylko kolor, linie oraz punkty
• najwybitniejsi twórcy: Yves Klein, Walter De Maria, Frank Stella

Walter De Maria Rzeźba 2000

hiperrealizm (fotorealizm)

• odtwarzanie rzeczywistości z fotograficzną dokładnością
• prezentowanie tematów z życia codziennego: wielomiejskich pejzaży, neonów, kawiarni, samochodów, motocykli
• najwybitniejszy twórca: Richard Estes

Richard Estes

Sloan’s

STREET ART

• sztuka ulicy - obejmuje rozmaite formy aktywności artystycznej (np. graffiti, murale, wlepki)
• w satyryczny sposób komentujace społeczne i polityczne problemy współczesności
• brak określonych reguł działania, struktur dzieła
• najwybitniejszy twórca: Banksy

Banksy

POP-ART

• wykorzystanie różnych elementów kultury masowej (np. komiksu, reklamy, fotografii słynnych aktorów)
• zakwestionowanie tradycyjnie pojmowanego, niepowtarzalnego dzieła sztuki - zastąpienie go produktami codziennego użytku, stosowanie serigrafii (druk przez szablon)
• pop-art upowszechnił amerykańskie symbole i mity
• najwybitniejsi twórcy: Andy Warhol, Roy Lichtenstein

Andy Warhol Marylin

POSTMODERNIZM

• narodził się w Stanach Zjednoczonych pod koniec lat 50. XX wieku
• odrzucenie granic formalnych, estetycznych i moralnych
• mieszanie gatunków i stylów, sztuki elitarnej z masową
• zastosowanie parodii i pastiżu
• pozbawienie rzeczy właściwego im kontekstu i wystawienie na próbę w zmienionych realiach (np. konfrontowanie wizerunków świętych, uczonych, bohaterów narodowych ze współczesnym, karykaturalnie przedstawionym otoczeniem)

Francesco Clemente

POLSKA SZTUKA NA ŚWIECIE

W II połowie XX wieku wśród polskich artystów pojawiły się indywidualności, które zdobyły uznanie nie tylko w kraju.

POLSKA SZTUKA KOMPOZYTORSKA

POLSKA SZTUKA JAZZU

POLSKA SZTUKA TKANINY

POLSKA SZTUKA ILUSTRACJI KSIĄŻKOWEJ

POLSKA SZKOŁA PLAKATU

• nazwa powstała w latach 60. XX wieku na określenie grupy polskich artystów-plakacistów, którzy zdobyli międzynarodowy rozgłos
• plakat o tematyce kulturalnej: do filmu, teatru, wystaw
• lapidarność i oszczędność formy, ironia, nowatorskie liternictwo
• przedstawiciele: Henryk Tomaszewski, Jan Lenica

Henryk Tomaszewski, plakat do wystawy rzeźb

KINO MORALNEGO NIEPOKOJU

POLSKA SZKOŁA FILMOWA

FILM

TEATR

aBSURDU

aLTERNATYWNY

PERFORMANCE

HAPPENING

nowe zjawiska artystyczne

ASAMBLAŻ, INSTALACJA

SZTUKA ZIEMI

SZTUKA MEDIÓW

CECHY LITERATURY WSPÓŁCZESNEJ

LITERATURA

• autobiograficzna, wspomnieniowa
• czerpie z egzystencjalizmu, personalizmu i postmodernizmu - rozwój kierunków awangardowych (antypowieść, teatr absurdu)
• łaczy gatunki paraliterackie i dokumentalne
• preferuje krótkie formy wypowiedzi
• odzwierciedla wpływ rzeczywistości na język
• odrzuca sztywne podziały na twórczość elitarną i popularną
• tworzona jest z myślą o masowym odbiorcy (kryminał, romans)
• rozkwit fantasty jako nawiązanie do średniowiecza
• prognozuje rozwój cywilizacji - science fiction

TYPY BOHATERÓW

EVERYMAN

CZŁOWIEKZNIEWOLONY

BUNTOWNIK

OUTSIDER

CHAM

• obdarzony uniwersalnymi cechami

• idealista
• nonkonformista
• odrzuca zasadny porządek

• przedstawiciel brutalnej siły
• pogardza jałowymi sporami intelektualistów

• zmiażdżony przez totalitaryzm
• pozbawiony własnej woli i godności

• artysta "osobny"
• świadomie broni swojej prywatności

POSTAWY BOHATERÓW

EMIGRACJA WEWNĘTRZNA

KONSUMPCJONIZM

POSTAWA WYPROSTOWANA

INDYWIDUALIZM

KONFORMIZM

przeszłość

małe ojczyzny

totalitarne zniewolenie

relacje międzyludzkie

MOTYWY POPULARNE W LITERATURZE WSPÓŁCZESNEJ

tożsamość

przyszłość

bunt

Bóg

PRL W KRZYWYM ZWIERCIADLE

W okresie PRL-u niezwykle rozwinęła się twórczość satyryczna. Humor był odtrutką na oficjalną propagandę, złe zaopatrzenie sklepów, biurokratyczne nonsensy, szerzącą się nijakość i bylejakość. Satyryczna konwencja dawała możliwość zmylenia cenzury przez stosowanie języka ezopowego, przemycanie aluzji do polityki władz pod maską historii, fantastyki naukowej czy egzotyki. Wykorzystywali to zarówno znani pisarze jak i autorzy tekstów piosenek, reżyserzy filmowi, twórcy satyrycznych rysunków i artyści kabaretowi. Satyra krytyczna wobec PRL-owskiej rzeczywistości pojawiła się nawet w ściśle kontrolowanej przez władzę telewizji.

NAJWYBITNIEJSI TWÓRCY I ICH DZIEŁA

Postaraj się zapamietać jak najwięcej z tych wiadomości i stosuj je m.in. jako kontekst do omawianych tekstów.