Archaizmy

Archaizmy

Słowa nieobecne, przestarzałe czy nadal istniejące?

Wyrazy, które wyszły z użycia: ochędóstwo = ubranie świekra = teściowa

ARCHAIZMY to wyrazy, wyrażenia, ich znaczenia i konstrukcje składniowe, które wyszły z użycia. Współcześnie tych wyrazów się nie używa bądź są stosowane nadal, ale w zmienionej formie gramatycznej lub znaczeniu. Najczęściej archaizmy można spotkać w tekstach pisanych wiele lat temu. Współcześni autorzy również używają archaizmów w celach stylizatorskich lub ekspresywnych.

Wyrazy, które zmieniły formę gramatyczną lub znaczenie: zamkniona = zamknięta dziewka = dziewczyna mdły =[dawniej: słaby, pozbawiony sił; ] obecnie: pozbawiony smaku

np. będziem = będziemy

• sposób odmiany wyrazów

• sposób wymowy słów

np. inteligientny = inteligentny

np. jam jest = ja jestem

• budowa zdań

np. chędogi = schludny

• słowa

Co w języku może być archaiczne?

np. sklep = dawniej: piwnica znajdująca się pod podłogą domu

Archaizmy znaczeniowe

np. rąbek = chusta

Archaizmy leksykalne

np. ptacy = ptaki

Archaizmy fleksyjne

np. sumnienie = sumienie

Archaizmy fonetyczne

Rodzaje archaizmów

Podział archaizmów

Słowa zrozumiałe dla współczesnego użytkownika języka w całości lub częściowo, lecz mogą być postrzegane za przestarzałe. np.jenerał = generał, inszy = inny

Archaizmy częściowe

Wyrazy niezrozumiałe dla większości użytkowników języka. np. jątrew = bratowa

Archaizmy całkowite

flejtuch - dziś: człowiek brudny, zaniedbany; dawniej: opatrunek zakładany z maścią na rany; grat - dziś: zniszczony sprzęt, rupieć; dawniej: każdy zprzęt w domu, mebel, itp. pustynia - dziś: obszerny piaszczysty teren; dawniej: synonim słowa puszcza, pustkowie

We współczesnej polszczyźnie istnieje wiele wyrazów, które choć występują w takiej samej postaci jak dawniej, mają inne znaczenie.

Czy wiesz, że...

zadanie 3

zadanie 2

zadanie 1

Sprawdź się!