Partie Polityczne

Partie Polityczne

Czym jest partia polityczna?

Partia polityczna - organizacja społeczna o określonym programie politycznym, której głównym celem jest zdobycie i utrzymanie władzy w państwie

cechy partii politycznych

• własny program polityczny
• wewnętrzna hierarchia, w której najwyższe miejsce zajmuje lider
• zorganizowana struktura partyjnych działaczy
• sformalizowany charakter przynależności - aby stać się członkiem partii trzeba spełnić określone warunki

Funkcje partii politycznych

Wyborcza

Sprawowanie rządów

kształtowanie opinii publicznej

Reprezentowanie interesów różnych grup

Tworzenie programu wyborczego, wyłonienie kandydatów, organizacja kampanii wyborczej.

Partie promują w mediach swój program, wartości i idee tak, aby przekonać do siebie społeczeństwo.

Realizacja programu wyborczego, obsadzanie stanowowisk w państwie członkami swojej partii.

Szczególnie tych, do których dana partia kieruje swój program.

Program polityczny

Każde ugrupowanie polityczne ma swój program, w którym prezentuje swoje poglądy na różne dziedziny życia:

Ustrój ekonomiczny państwa

Sposoby rozwiązywania problemów

Polityka zagraniczna

Ustrój społeczno - polityczny

• Formy własności: Czy więcej własności prywatnej czy państowej.
• Podatki: Czy niskie i proste, czy wyższe dla bogatszych
• Czy państwo interweniuje w gospodarce.

• Sposób radzenie sobie z bezrobociem.
• Podejście do służby zdrowia, oświaty.

• Kierunek polityki zagranicznej.
• Sojusze polityczne i militarne.
• Przynależność do organizacji międzynarodowych.

• Zasady funkcjonowania władz państwowych.
• Zasady wyboru władz.
• Zakres praw obywatelskich.

Podział partii politycznych

wolność gospodarcza

wolność osobista

liberalizm

Partie polityczne możemy dzielić według wielu różnych kryteriów. Skupimy się jednak na jednym, a mianowicie ze względu na nawiązanie do ideologii, do których się odwołują. Diagram Nolana (po prawej) uwzględnia umiejscowienie ideologii politycznych na dwóch osiach: wolności osobistej i wolności gospodarczej.

socjaldemokracja

Chrześcijańśka demokracja

100 %

konserwatyzm

100 %

80 %

80 %

komunizm, nazizm faszyzm

60 %

60 %

40 %

40 %

20 %

20 %

0 %

Lewica i Prawica. Czy ten podział ma jakikolwiek sens?

Polityka bez ideologii

We współczesnym świecie partie polityczne coraz częściej nie odwołują się do żadnej ideologii. Jedynym ich celem jest zdobycie poparcia wyborców i swój program dostosowują do tego, czego oni oczekują. Politycy takich partii unikają niewygodnych i trudnych tematów, a przekaz dostosowują do jak najszerszego grona wyborców,

Systemy Partyjne

Podstawowa klasyfikacja systemów partyjnych

System partyjny tworzą wszystkie partie funkcjonujące w danym państwie. Jest to ogół relacji zachodzących między partiami w danym kraju

jednopartyjny

wielopartyjny

dwupartyjny

System jednopartyjny

W Państwie istnieje zakaz działania innych partii niż partia rządząca. Popularną jego modyfikacją jest system partii hegemoniczną. Polega na tym, że oprócz partii rządzącej legalnie działają ugrupowania, na które funkcjonowanie zgadzają się rządzący. Są to partie zależne, które nie mają nic do powiedzenia. Służy to jedynie zachowaniu pozorów demokracji,

Przykładem sytemu jednopartyjnego z partią są Chiny.

Xi Jimping - przywódca Komunistycznej Partii Chin

System jednopartyjny (po lewej) i system partii hegemonicznej (po prawej). W praktyce nie różnią się niczym.

System Dwupartyjny

W ramach systemu dwupartyjnego może legalnie działać wiele partii, ale tylko dwie mają realne szanse na objęcie władzy. Do jego zalet zalicza się stabilność rządów i możliwość ich oceny przez społeczeństwo w dłuższej perspektywie. Z drugiej strony mniejsze ugrupowania mają mały wpływ na władzę.

Przykładem sytemu dwupartyjnego są Stany Zjednoczone

vs

W systemie dwupartyjnym do parlamentu wchodzą przedstawiciele dwóch rywalizujących ze sobą partii

W USA o władzę rywalizuje Partia Republikańska z Partią Demokratyczną

System dwóch partii dominujących

W ramach systemu dwóch partii dominujących funkcjonują 2 duże partie, które rywalizują o władzę i kilka z mniejszym poparciem, która jest jedank są one ważne w systemie politycznym, gdyż często partia, która wygrała wybory nie osiągnęła wystarczającej liczby mandatów, aby rządzić samodzielnie i potrzebuje koalicjanta

Przykładem sytemu dwuipółpartyjnego są Niemcy

Przez ostatnie 15 lat w Niemczech rządziła paetia CDU, na której czele stała Angela Merkel ciesząca się poparciem i zaufaniem większości Niemców

W systemie dwóch partii dominujących istnieją dwie duże partie rywalizujące o władzę, a mniejsze starają się na nie wpływać

System Jednej partii dominującej

System partii dominującej występuje wtedy, gdy jedna partia jest na tyle silna, że bez żadnych koalicji jest w stanie utworzyć rząd w kolejnych kadencjach. Z zasady jest to system demokratyczny, w praktyce jednak jest szybką drogą do dyktatury, czego świetnym przykładem jest Rosja.

Przykładem współczesnego systemu partii dominującej jest Rosja

W Rosji od lat rządzi Władimir Putin i jego partia - Jedna Rosja. Rosja nie jest już zaliczana do krajów demokratycznych.

W systemie partii dominującej jedna partia bez problemu zdobywa władzę

System Dwublokowy

Podstawą systemu dwublokowego jest istnienie dwóch bloków partii o podobnym profilu ideologicznym. Zawierają one sojusz i walczą przeciwko drugiemu blokowi. Po zdobyciu władzy zwycięzki blok osiąga dominację w parlamencie.

Przykładem systemu dwublokowego przez wiele lat była Francja. Obecnie uległo to pewnej zmianie

W systemie dwublokowym istnieje względna równowaga między blokami partii

System kooperacji Partii

Istotą systemu kooperacji partii jest współpraca wszystkich ugrupowań politycznych. Konkurują one ze sobą podczas wyborów, później jednak odkładają konflikty na bok i współpracują.

Przykładem systemu kooperacji partii jest Szwajcaria

Wszystkie partie współpracują ze sobą

System Rozbicia Partyjnego

W systemie rozbicia partyjnego żadne ugrupowanie nie jest w stanie rządzić samodzielnie. Muszą być formoweane koalicje wielu partii, które zwykle są nietrwałe. Taki system generuje wiele konfliktów i prowadzi do przyspieszonych wyborów.

Obecnie przykładem rozbicia partyjnego są Włochy

Taki system mieliśmy w Polsce na początku lat 90. Do sejmu weszło aż 29 partii. Parlament przetrwał zaledwie 2 lata.

Jedną z partii politycznych w polskim parlamencie w latach 1991-1993 była Polska Partia Przyjaciół Piwa :)

Żadna partia nie zdobywa dużego poparcia

System partyjny w Polsce

vs

Obecnie polski system partyjnym ma cechy systemu dwóch partii dominujących - PiS i PO. Pozostałe partie nie mają większych szans na zdobycia władzy

Model systemu partyjnego w Polsce

Wyniki ostatnich wyborów do Sejmu RP